مسیر اقتصاد/ اعضای سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک سازمان سیاسی، امنیتی و اقتصادی از ابتدای شکل‌گیری، «ایجاد یک نظم بین‌المللی جدید اقتصادی و سیاسی عادلانه» را جزء اهداف وجودی این سازمان تازه تاسیس معرفی کردند. طبق منشور سازمان، «توسعه همکاری‌های چندجانبه در راستای حفظ و تقویت صلح، امنیت و ثبات در منطقه»، «کمک به ایجاد يك نظم بين المللي جديد» و «تشویق همکاری موثر منطقه‌ای در حوزه‌هایی از قبیل سیاست، تجارت و اقتصاد، دفاع، نیروی انتظامی و…» از جمله اهداف و وظایف سازمان همکاری شانگهای برشمرده شده است.
با این حال، سازمان شانگهای تاکنون در عمل موفقیت چندانی در دستیابی به اهداف خود نشان نداده است. اگرچه برخی از کارشناسان معتقدند اتفاق مهمی برای اعلام موضع عملی سازمان در سال‌های اخیر پدید نیامده و پایبندی اعضای سازمان شانگهای به اهداف وجودی آن تاکنون در عرصه واقعیت آزموده نشده است.
واکنش به حمله به ایران، نقطه عطفی برای قدرت‌نمایی سازمان شانگهای
جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران به عنوان یکی از اعضای دائم سازمان همکاری شانگهای، بدون تردید از آن اتفاقات مهم و نقاط عطف برای نشان دادن میزان تعهدپذیری و آمادگی اعضا برای پذیرش نقشی جدید و محوری در دنیای معاصر خواهد بود. این رویداد، مانند تیغی دولبه، در صورت همراه نشدن با واکنش عملی، جایگاه سازمان همکاری شانگهای و قدرت جریان‌سازی کشورهای چین و روسیه در نظم جهانی را بیش از پیش تضعیف خواهد کرد.
به موجب ماده ۶ معاهده «حسن همجواری، مودّت و همکاری بلند مدت بین دولتهای عضو سازمان همکاری شانگهای»، در صورت وجود وضعیتی که تهدیدکننده امنیت یکی از طرف‌های متعاهد باشد، آن طرف متعاهد می‌تواند در سازمان با سایر اعضای معاهده به منظور ارائه واکنش کافی به اوضاع نوظهور مشورت نماید.
حال علاوه بر اینکه از مقامات ایرانی انتظار می‌رود از این ظرفیت بالقوه در تلاش‌های دیپلماتیک خود استفاده کنند، از کشورهای عضو سازمان نیز توقع می‌رود چنانچه اراده قدم گذاشتن در مسیر کشورهای اروپایی برای رسیدن به نهاد مشترکی تحت عنوان اتحادیه اروپا را دارند، از این فرصت تاریخی برای نشان دادن ارتباط بلند مدت و عمیق میان خود استفاده کنند و ظرفیت‌های بالقوه را فعال نمایند.
عدم شرکت هند در اعلامیه سازمان نسبت به ایران نقض اصول شانگهای است
سازمان همکاری شانگهای در تاریخ ۲۴ خرداد ۱۴۰۴، یک روز پس از تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک ایران، ضمن صدور بیانیه‌ای به محکومیت این اقدام رژیم صهیونیستی پرداخت. با این حال، دولت هند در حد این بیانیه هم حاضر به محکومیت تجاوز رژیم اسرائیل به ایران نشد و در بیاینیه‌ای جداگانه موضع قبلی خود مبنی بر بازگشت طرفین به گفتگو را تکرار کرد.
این در حالی است که طبق اصول سازمان شانگهای، مندرج در منشور سازمان، احترام به حاکمیت، استقلال، تمامیت ارضی دولت‌ها و عدم توسل به زور جزء اصول سازمان همکاری شانگهای به شمار می‌رود و دولتهای عضو متعهد به توسعه همکاری‌ها در راستای دفاع و حفظ صلح در منطقه هستند.
بنابراین اقدام دولت هند، می‌تواند نقض اصول و اهداف منشور سازمان شانگهای تلقی شود و باید مورد پیگیری مقامات دولتی جمهوری اسلامی ایران در سازمان قرار بگیرد زیرا این نخستین بار نیست که دولت غرب‌گرای هند، با مواضع متضاد، اتحاد و یکدستی موجود در سازمان را بر هم زده است.
گفتنی است طبق ماده ۱۳ منشور سازمان، عضویت اعضا در صورت نقض مفاد منشور قابل تعلیق است و در صورت تکرار، امکان اخراج عضو مربوطه از سازمان نیز وجود دارد.
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
