مسیر اقتصاد/ اگر یک اسکناس دلار زیر تشک خود بگذارید، می‌دانید زمانی که به دنبال آن بروید، همان اسکناس دلار را باز خواهید یافت و ارزش آن همچنان یک دلار باقی مانده است. شاخه‌ای از رمزارزها به نام استیبل‌کوین‌ها بر پایه این ایده شکل گرفته‌اند که چنین اطمینانی را می‌توان به شیوه‌هایی نوین بازتولید کرد.
استیبل‌کوین‌ها به جزءِ حیاتی بازارهای رمزارزی تبدیل شده‌اند و در اوایل آوریل امسال حدود ۲۳۵ میلیارد دلار از آن‌ها در گردش بوده است. با این حال، آن‌ها توجه فزاینده نهادهای قانون‌گذار را نیز به خود جلب کرده‌اند که در تلاشند برای این حوزه مقرراتی وضع کنند.
تصویر ۱. تغییر و افزایش چشمگیر سرمایه بازاراستیبل کوین‌ها
ماهیت و طریقه حفظ ارزش رمزارزهای با‌ثبات (استیبل‌کوین‌ها)
استیبل‌کوین‌ها دارایی‌های دیجیتالی هستند که با هدف حفظ ارزش ثابت طراحی شده‌اند، این وجه ممیزه، دقیقاً خلاف ویژگی نوسانات قیمتی بالای رمزارزهایی نظیر بیت‌کوین و دیگر توکن‌ها است. رمزارزهای با‌ثبات معمولاً به ارزی[۱] دیگر – رایج‌ترین آن‌ها دلار آمریکا – میخکوب می‌شوند. این ویژگی، استیبل‌کوین‌ها را برای سرمایه‌گذاران رمزارزی مفید می‌سازد؛ به‌ویژه کسانی که می‌خواهند سود خود را در جایی امن بدون آنکه آن را به پول واقعی تبدیل کنند، یا آنکه بخواهند سود کسب شده را بین دارایی‌های دیجیتالی یا صرافی جابه‌جا کنند، نگهداری دارند.
رایج‌ترین استیبل‌کوین یعنی تتر، قابلیت مبادله با هزاران رمزارز دیگر را دارد. در حال حاضر، ده‌ها استیبل‌کوین در حال استفاده هستند.
بسیاری از انتشار دهندگان استیبل‌کوین مدعی‌اند که معادل ارزش توکن‌های در گردش، وجه نقد یا دارایی‌های دیگری به‌عنوان پشتوانه حفظ ارزش در اختیار دارند. به‌این‌ترتیب، وقتی کاربری یک دلار به تتر پرداخت می‌کند، آن مبلغ به شکل دارایی‌های نسبتاً امنی نگهداری می شود.
تصویر ۲. جریان استیبل کوین میان بازیگران بازار از دو طریق خلق و مبادله
ترا، تجربه ای تلخ از فروپاشی یک استیبل کوین
نوع دیگری از استیبل‌کوین‌ها که با عنوان الگوریتمی شناخته می‌شوند، از عملیات‌های خودکاری برای حفظ ارزش خود استفاده می‌کنند. برخی از این استیبل‌کوین‌ها با تنظیم عرضه خود اقدام به فرایند حفط ارزش می‌نمایند؛ یعنی زمانی که بالاتر از قیمتِ هدف (قیمت میخکوب شده) معامله می‌شوند، توکن‌های بیشتری تولید می‌کنند تا قیمت کاهش یابد و زمانی که قیمت پایین‌تر از نرخ میخکوب شده قرار گیرد، بخشی از آن‌ها را از گردش خارج می‌کنند تا قیمت افزایش یابد.[۲] جذابیت استیبل‌کوین‌های الگوریتمی زمانی کاهش یافت که بزرگ‌ترین آن‌ها، TerraUSDو توکن همراهش[۳]، Luna، در سال ۲۰۲۴ با سقوطی گسترده مواجه شدند و تنها ظرف چند روز، ۶۰ میلیارد دلار از ارزش بازار را از دست دادند.
TerraUSD یک استیبل‌کوین الگوریتمی بود که با استفاده از ارز شناور همراهی به نام Luna، نرخ ثابت دلاری خود را حفظ می‌کرد. این استیبل‌کوین نرخ سودی تا سقف ۲۰ درصد برای سپرده‌ها پیشنهاد می‌داد. اما زمانی که ارزش آن پس از برداشت‌های سنگین شروع به کاهش کرد، هر دو توکن TerraUSD و Luna به نزدیک صفر سقوط کردند.
از نگاه منتقدان، تنها چیزی که TerraUSD را زنده نگه داشته بود، سرمایه‌گذاران خوش‌بینی بودند که تصور می‌کردند این پروژه رشد مستمر خواهد داشت. اما وقتی این خوش‌بینی از میان رفت، دیگر چیزی برای نگه‌داشتن آن باقی نماند.
سقوط TerraUSD جرقه‌ای برای فروش گسترده‌تری در بازار رمزارزها بود که تنها در یک روز، ۲۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار را از بین برد و برای مدتی کوتاه، تتر را نیز از نرخ پیوست خود خارج کرد؛ اتفاقی که بار دیگر تردیدهایی را درباره میزان کافی بودن ذخایر پشتیبان استیبل‌کوین‌ها زنده کرد.
بازیگران اصلی میدان تتری رمزارزها
گردش استیبل‌کوین‌ها به‌طور عمده در اختیار رمزارز USDT متعلق به شرکت تتر و USDC متعلق به شرکت Circle است که مجموعاً بیش از ۸۰ درصد حجم این بازار را به خود اختصاص داده‌اند.
با افزایش استقبال از رمزارزها، بازیگران دیگر از جمله شرکت‌های بزرگ حوزه مالی و فناوری نیز به‌آرامی وارد این عرصه شده‌اند. تلاش بلندپروازانه ای از سوی شرکت Meta[۴] برای عرضه استیبل‌کوین در سال ۲۰۱۹ شکل گرفت که در پی واکنش‌های منفی عمومی نا‌کام ماند. عرضه استیبل‌کوین توسط شرکت PayPal نیز در سال ۲۰۲۳، نخستین تلاش از سوی یک نهاد مالی بزرگ بود.
توکن‌هایی نیز وجود دارند که عملکردی مشابهی با استیبل‌کوین‌ها دارند و در معاملات به‌عنوان وثیقه مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ برای مثال می‌توان به صندوق‌های توکنیزه‌شده بازار پول اشاره کرد که در سال‌های اخیر توسط [مؤسسات] مدیریت دارایی نظیر بلک راک[۵] و فرانکلین تمپلتون[۶] محصولات جدید به بازار عرضه شده‌اند.
تضعیف حاکمیت پولی، نگرانی نهادهای قانون‌گذار در مورد استیبل‌کوین‌ها
بانک‌های مرکزی خواستار تصویب قوانینی هستند که همانند بانک‌ها انتشاردهندگان استیبل‌کوین را تحت نظارت قرار دهد. آن‌ها نسبت به خطر سقوط[۷] مجدد استیبل‌کوین‌ها نگرانند؛ این اتفاق می تواند منجر به فروش گسترده دارایی های دیگری که توسط پشتیبانان این توکن‌ها برای حفظ نرخ میخکوب‌شده مورد استفاده قرار می گیرند، شود.
البته آنچه بیشتر موجب نگرانی است، سناریویی معکوس است؛ اینکه استیبل‌کوین‌ها قدرت و کارایی خود را ثابت کرده، با رشد گسترده روبرو شوند و امکان انتقال مبالغ عظیم بدون ورود به نظام رسمی بانکی را فراهم کنند. این امر می‌تواند انحصار پولی بانک‌های مرکزی را تضعیف کرده و زمینه‌ساز پول‌شویی در ابعاد گسترده شود.
پیش‌نویس قوانین STABLE و GENIU، اقدام کنگره برای کنترل بر ناشران رمزارز
قانون‌گذاران آمریکایی در حال تدوین مقرراتی هستند که اختیار نظارت بر انتشاردهندگان استیبل‌کوین و نحوه مدیریت ذخایر آن‌ها را با الزامات سخت‌گیرانه‌ای به شکل مداوم برای تضمین ثبات این توکن‌ها به نهادهای ناظر اعطا کند.
کمیته‌های کلیدی در کنگره آمریکا پیش‌نویس قوانین STABLE و GENIUS را پیش برده‌اند که نوع دارایی‌های قابل نگهداری در ذخایر صادرکنندگان را مشخص می‌سازد؛ دارایی هایی نظیر وجه نقد و بدهی‌های کوتاه‌مدت دولت آمریکا. این قوانین، همچنین انتشاردهندگان دارای مجوز را ملزم می‌سازد که به‌صورت ماهانه گزارش ذخایر خود را توسط حسابرسان مستقل منتشر کرده و از توانایی پاسخ به درخواست‌های مراجع قانونی برای انجماد توکن‌ها، به‌منظور مقابله با پول‌شویی، اطمینان حاصل کنند.
تداوم فعالیت تتر صرفا در چارچوب قوانین آمریکا
در نگاه نهادهای ناظر، تتر در بین استیبل کوین ها بیشترین ریسک را دارد، این مسأله نه فقط به‌دلیل حجم بزرگِ بازار آن، بلکه به‌خاطر فعالیت آن در خارج از مرزهای آمریکا است. میزان گردش تتر در اواخر سال ۲۰۲۴ به بیش از ۱۴۰ میلیارد دلار رسید. شرکت صادرکننده آن، Tether Holdings SA، در السالوادور مستقر است و به مشتریان آمریکایی خدمات نمی‌دهد.
علاوه بر این، تتر سابقه‌ای پرفراز و نشیب دارد؛ از جمله آن می توان به چالش برای توافق با مقامات آمریکایی در سال ۲۰۲۱ درخصوص ادعاهایی مبنی بر ارائه اطلاعات نادرست درباره ذخایر خود اشاره کرد. اگرچه بخش عمده‌ای از ذخایر فعلی آن مطابق با الزامات پیشنهادی آمریکاست، اما همچنان از دارایی‌هایی مانند بیت‌کوین و وام‌های تضمین‌شده برای پشتیبانی از توکن خود استفاده می‌کند که در چارچوب قوانین جدید مجاز نخواهند بود. اگر تتر تصمیم به دریافت مجوز فعالیت با شرایط مذکور در آمریکا بگیرد، به علت حجم بزرگ دارایی ها خود می بایست در سطح فدرال تحت نظارت قرار گیرد.
منبع: Bloomberg
پی‌نوشت:
[۱] البته این دارایی می تواند غیر از ارز های سخت، مثلاً طلا باشد. در دو، سه سال اخیر رمز ارز های باثباتی چون نیز طراحی شده اند که ارزش آن ها نسبت به هیچ دارایی با ثبات بالا و ارزشمند میخکوب نشده است و فرایند تعیین ارزش آن ها بر اساس الگورتم هایی ارزیابی کننده های انگیزه در بازار شکل می گیرد.
[۲]این اتفاق شبیه به نوسان گیری دلال ها در بازار است که با تعریف کارایی در بازار ارتباط دارد.
[۳] sister token
[۴] مالک فیسبوک و اینستاگرام
[۵] BlackRock
[۶] Franklin Templeton
[۷] اشاره به استیبل کوین ترا
انتهای پیام/ پول و بانک
