مسیر اقتصاد/ رهبر معظم انقلاب در ادامه نامگذاری سال‌های اخیر به شعارهایی با مضمون تولید و اقتصاد، سال ۱۴۰۴ را به نام «سرمایه گذاری برای تولید» نامگذاری کردند. گزارش حاضر در این راستا تقدیم می‌شود.
رشد تولید فوری‌ترین اولویت کشور است
موضوع رشد تولید یا همان رشد اقتصادی همچنان مهم‌ترین و فوری‌ترین اولویت کشور است و تحقق آن موجبات افزایش درآمد سرانه و بهبود وضعیت معیشت عمومی را فراهم می‌آورد. تأمین سرمایه برای رشد تولید همواره از دغدغه‌های فعالان اقتصادی بوده است. هدایت سرمایه به سمت فعالیت‌ها مولد موجب خلق ارزش افزوده شده و سرمایه گذاری مجدد ارزش ایجاد شده چرخه رشد اقتصادی را به حرکت در می‌آورد.
وضعیت تشکیل سرمایه در اقتصاد ایران
وضعیت تشکیل سرمایه در اقتصاد ایران در دهه گذشته با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بوده است. در سال‌های ۹۷ و ۹۸ شاهد رشد منفی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به خصوص در بخش ماشین‌آلات بوده‌ایم به طوری که متوسط رشد این شاخص در بخش ماشین‌آلات برابر منفی ۲۷ درصد بوده است. در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ یک روند بهبود در تشکیل سرمایه در کشور مشاهده شد به طوری که متوسط رشد تشکیل سرمایه ناخالص حدود ۴ درصد و در بخش ماشین‌آلات نیز حدود ۶.۵ درصد بوده است.
هر چند که رشد اخیر مطلوب است اما همچنان مقدار مطلق تشکیل سرمایه در کشور در مقایسه با بسیاری از کشورهای پیشرو ناچیز می‌باشد به طوری که کل تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سال ۱۴۰۲ حدود ۶۵ میلیارد دلار بوده است. آمار نه ماهه سال ۱۴۰۳ نیز کاهش حدود ۲ میلیارد دلاری تشکیل سرمایه را نسبت به نه ماهه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد. لذا روند رشد افزایشی سه ساله ۱۴۰۰-۱۴۰۲ در سال ۱۴۰۳ علی‌رغم رشد مثبت کاهش یافته است. به موازات این روندها در بودجه دولت نیز سهم بودجه تملک دارایی نیز وضعیت نامطلوبی را نشان می‌دهد به نحوی که سهم آن از کل بودجه در سال‌های اخیر کاهش یافته در بودجه ۱۴۰۴ نیز به حدود ۱۴ درصد رسیده است.
دو بال رشد اقتصادی پایدار
سرمایه گذاری و بهره‌وری دو بال رشد اقتصادی پایدار بوده و تداوم هریک در گرو رشد دیگری است. افزایش سرمایه گذاری بدون بهره‌وری موجب اتلاف سرمایه است و افزایش بهره‌وری نیز بدون سرمایه‌گذاری امکان تداوم پیدا نمی‌کند. با توجه به کوچک شدن اقتصاد مولد در ایران در ۱۵ سال اخیر تزریق هدفمند سرمایه به بخش‌های مولد همچو خونی تازه تحرک اقتصادی را فراهم می‌آورد.
اما جذب سرمایه در بخش تولید نیازمند الزاماتی مهم است. وقتی جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرمولد نسبت به بخش‌های مولد بیشتر باشد به طور طبیعی سرمایه به تولید اختصاص پیدا نخواهد کرد.
راهکارهای پنج‌گانه افزایش سرمایه گذاری برای تولید
برای تحقق افزایش سرمایه گذاری برای تولید توجه به راهکارهای پنج‌گانه زیر ضروری است:
- کاهش مداخلات قیمت‌گذاری یا استفاده از رویکردهای خلاقانه مانند قیمت‌گذاری بلوکی در بخش‌های با بهره‌وری پایین اما دارای تقاضای بالا مانند بخش انرژی
- اجرای طرح‌های تسهیم منافع ناشی از سرمایه‌گذاری در بخش‌های دچار ناترازی عرضه و تقاضا از طریق فعال‌سازی ظرفیت‌های قانونی موجود در برنامه هفتم (مانند ماده ۱۱۱)
- تمرکز بر فعال‌سازی سرمایه‌های راکد از طریق اجرای طرح مولد‌سازی دارایی‌ها و تخصیص اعتبار برای اتمام و بهره‌برداری ازطرح‌ها عمرانی با پیشرفت بالای ۸۰ درصد
- استفاده از بسترهای تأمین‌مالی جمعی به منظور فعال‌سازی خرده‌سرمایه‌های مردمی در بخش مولد اقتصاد با ارائه تضامین لازم برای حفظ ارزش دارایی‌ها و ایجاد اعتماد عمومی
- تنظیم قواعد مبتنی بر رقابت، شفافیت و شایستگی برای بهره‌برداری از سرمایه‌های موجود (مانند زمین و تجهیزات موجود در بخش عمومی) و بهبود و اصلاح قواعد تنظیم‌گری و توسعه ابزارهای نوین برای بازار سهام
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
