مسیر اقتصاد/ برای نخستین بار در ۹ سال گذشته، نرخ باروری در کره جنوبی افزایش یافته است؛ روندی که می‌تواند تغییری در کاهش بلندمدت آن ایجاد کند. این کشور طی سال‌های اخیر با اجرای راهکارهای نوآورانه تلاش کرده است با کاهش نرخ باروری مقابله کند، اما کارشناسان هشدار می‌دهند که با وجود این افزایش، جمعیت کره جنوبی همچنان در مسیر کاهش قرار دارد.
بر اساس گزارش «آمار کره»، «نرخ باروری» در سال ۲۰۲۴ به ۰.۷۵ افزایش یافت؛ در حالی که سال قبل به پایین‌ترین سطح تاریخی خود یعنی ۰.۷۲ رسیده بود. کره جنوبی به مدت هشت سال متوالی شاهد کاهش نرخ باروری بود و به تنها عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) با نرخ کمتر از ۱ تبدیل شد. در مقایسه، ژاپن که به داشتن جمعیتی پیر مشهور است، نرخ باروری بالاتری دارد و این رقم در سال ۲۰۲۴ به ۱.۲ رسیده است.
بر اساس آمارهای رسمی، در سال گذشته بیش از ۲۴۰ هزار تولد در سراسر کره ثبت شد. این رقم نسبت به ۲۳۵ هزار تولد سال قبل اندکی افزایش یافته اما همچنان به‌طور قابل توجهی کمتر از ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تولد ثبت‌شده در دهه ۱۹۹۰ است. علاوه بر این، در سال ۲۰۲۴ تعداد مرگ‌ومیرها ۱۲۰ هزار نفر بیشتر از تعداد تولدها بود.
افزایش ازدواج؛ عامل احتمالی رشد نرخ باروری
کارشناسان بر این باورند که یکی از عوامل اصلی این افزایش غیرمنتظره در نرخ باروری، افزایش تعداد ازدواج‌ها در کره جنوبی است. در سال ۲۰۲۴، تعداد ازدواج‌ها نسبت به سال قبل ۱۴.۹ درصد افزایش یافت که بزرگ‌ترین رشد ثبت‌شده از زمان آغاز آمارگیری در سال ۱۹۷۰ محسوب می‌شود.
اگرچه افزایش نرخ باروری نشانه مثبتی است، اما کارشناسان معتقدند که برای ارزیابی تأثیر بلندمدت این تغییر، هنوز زود است. نرخ باروری ۲.۱ برای حفظ سطح فعلی جمعیت ضروری است و کره جنوبی هنوز فاصله زیادی با این رقم دارد. سیاست‌گذاران این کشور همچنان باید اقدامات بیشتری برای تشویق زوج‌ها به فرزندآوری انجام دهند تا از کاهش بیشتر جمعیت جلوگیری کنند.
جمعیت کره جنوبی طی چند سال گذشته تقریباً ثابت مانده است. افراد ۵۰ تا ۵۹ ساله ۱۷ درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند که نسبت بالایی محسوب می‌شود، در حالی که کودکان زیر ۱۰ سال کمترین سهم را با ۶.۱۳ درصد دارند.
سال گذشته، هم تعداد کودکان زیر ۱۴ سال و هم جمعیت در سن کار (۱۵ تا ۶۴ سال) کاهش یافت. در مقابل، جمعیت سالمندان (۶۵ سال و بالاتر) با رشد ۵.۴۱ درصدی از مرز ۲۰ درصد گذشت. این تغییرات باعث شده است که کره جنوبی اکنون به‌عنوان یک «جامعه فرابازنشسته» شناخته شود.
افزایش نرخ ازدواج در کره جنوبی
طبق اعلام «آمار کره»، افزایش نرخ ازدواج در این کشور پس از همه‌گیری کووید-۱۹، تغییرات جمعیتی و تحولات در رفتارهای اجتماعی از مهم‌ترین دلایل رشد اخیر در ازدواج و فرزندآوری هستند.
پارک هیون-جونگ، یکی از مقامات «آمار کره»، در یک نشست خبری گفت: ارزش‌های اجتماعی تغییر کرده و نگاه مثبتی به ازدواج و فرزندآوری ایجاد شده است. سنجش میزان تأثیر هر یک از این عوامل بر افزایش تولدها دشوار است، اما این عوامل به‌طور متقابل بر یکدیگر تأثیر گذاشته‌اند.
با این حال، به نظر می‌رسد که مهم‌ترین عامل افزایش نرخ ازدواج و زاد و ولد، رشد تعداد افراد در اوایل ۳۰ سالگی است که به‌عنوان گروه اصلی در سنین فرزندآوری شناخته می‌شوند.
این گروه شامل متولدین بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵ است که خود فرزندان نسل دوم انفجار جمعیتی (متولدین ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۴) محسوب می‌شوند. این نسل، بزرگ‌ترین گروه سنی در کره جنوبی را تشکیل می‌دهد و ۱۸.۶ درصد از کل جمعیت کشور را شامل می‌شود.
عوامل تأثیرگذار بر کاهش فرزندآوری
بر اساس اعلام مقامات شهر سئول، هزینه‌های بالای زندگی، عدم تعادل بین کار و زندگی و مشکلات مالی در تأمین مراقبت‌های باکیفیت از کودکان از مهم‌ترین دلایلی هستند که مردم برای به تأخیر انداختن یا حتی کنار گذاشتن ازدواج و فرزندآوری مطرح می‌کنند.
در سال‌های اخیر، نرخ بیکاری جوانان در کره جنوبی به‌شدت افزایش یافته و هم‌زمان، تعداد افراد جوانی که از نظر اقتصادی فعال هستند نیز روندی نزولی داشته است. این الگو طی چند دهه گذشته ادامه داشته و به چالشی اساسی تبدیل شده است.
با وجود سطح بسیار بالای تحصیلات در میان جوانان کره‌ای، بسیاری از شرکت‌ها به جای تمرکز صرف بر تحصیلات دانشگاهی، به مجموعه‌ای از مهارت‌ها، مدارک، گواهینامه‌ها و سوابق کاری نیاز دارند که به آن «Specs» گفته می‌شود. اما کسب تجربه کاری در کنار سیستم آموزشی سخت‌گیرانه کره جنوبی، برای بسیاری از جوانان دشوار است.
حتی پس از یافتن شغل، کره جنوبی یکی از بیشترین ساعات کاری در میان کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) را دارد، به‌طوری که متوسط ساعت کار هفتگی نزدیک به ۳۶ ساعت است. این شرایط، دستیابی به تعادل میان کار و زندگی را برای بسیاری از افراد سخت‌تر کرده و یکی از عوامل کلیدی در کاهش نرخ زاد و ولد به شمار می‌رود.
اقدامات دولت کره جنوبی برای مقابله با بحران جمعیتی
دولت کره جنوبی از سال ۲۰۰۶ بیش از ۲۷۰ میلیارد دلار را در برنامه‌هایی مانند یارانه‌های مراقبت از کودک سرمایه‌گذاری کرده است. از سال ۲۰۲۲، والدین در هنگام تولد فرزند کمک‌هزینه‌ای معادل ۱۵۱۰ دلار دریافت می‌کنند. همچنین، شهر سئول از امسال ۶۸۵ دلار به زوج‌های تازه ازدواج‌کرده که ازدواج خود را در پایتخت ثبت کنند، پرداخت خواهد کرد. از سال جاری نیز قوانین جدید به پدران ۲۰ روز مرخصی با حقوق برای نگهداری از نوزادان اختصاص می‌دهد.
پیش از استیضاح رئیس‌جمهور یون سوک یول در دسامبر، او با اعلام «بحران ملی جمعیت» برنامه‌ای برای ایجاد وزارتخانه‌ای جدید با هدف مقابله با کاهش نرخ زاد و ولد ارائه کرد. این اقدامات شامل افزایش میزان مرخصی والدین، اجرای ساعت‌های کاری انعطاف‌پذیر، تمدید محدوده سنی برای کاهش ساعات کاری والدین دارای فرزند خردسال و ارائه یارانه به کارفرمایانی که نیروهای موقتی را جایگزین کارکنان در مرخصی والدین می‌کنند، می‌شد. حمایت از مراقبت‌های کودک و گسترش برنامه‌های بعد از مدرسه در مدارس ابتدایی از دیگر اقدامات دولت است تا فشار بر والدین شاغل کاهش یابد.
کره جنوبی همچنین برنامه‌هایی برای احیای مناطقی که نرخ باروری در آن‌ها کاهش یافته است، اجرا کرده است. به عنوان مثال، در شهر پیونگ‌تائک، واقع در جنوب سئول، ساخت مجتمع‌های مسکونی جدید و ایجاد فرصت‌های شغلی، از جمله تأسیس پردیس جدید سامسونگ الکترونیکس، موجب جذب خانواده‌های بیشتری به این منطقه شده است. در حال حاضر، پیونگ‌تائک یکی از تنها دو شهری است که با جمعیت بیش از ۳۰۰ هزار نفر، نرخ باروری بالاتر از ۱ را حفظ کرده است.
در سال ۲۰۲۲، شهر سئول پروژه حمایت از فرزندآوری را با بودجه ۴.۵۸ میلیارد دلار آغاز کرد. این پروژه شامل کاهش هزینه‌های زندگی برای زوج‌های تازه ازدواج‌کرده از طریق ارائه مسکن حمایتی و افزایش تعداد مراکز مراقبت از کودکان است.
آیا نرخ باروری همچنان افزایش خواهد یافت؟
احتمالاً نه. چو اونجو، استادیار جامعه‌شناسی در دانشگاه ملی جئونبوک، افزایش اخیر نرخ باروری در کره جنوبی را کم‌اهمیت دانسته است. با وجود اینکه نرخ تولد همچنان در سطح ۰.۷۵ باقی مانده و فاصله زیادی با ۲.۱ کودک موردنیاز برای حفظ جمعیت یک کشور در سطح کنونی دارد، او معتقد است که نرخ زاد و ولد در آینده‌ای نزدیک دوباره کاهش خواهد یافت.
چو گفت: در دهه ۱۹۹۰، تعداد تولدها سالانه بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفر بود، اما این رقم در دهه ۲۰۰۰ به‌شدت کاهش یافت. کره جنوبی در سال ۲۰۱۷ با افت چشمگیر زاد و ولد به ۳۰۰ هزار تولد در سال مواجه شد و این رقم در سال ۲۰۲۰ به ۲۰۰ هزار تولد در سال رسید. بنابراین، حتی اگر نرخ زاد و ولد تا حدی حفظ شود، تعداد تولدها به‌طور اجتناب‌ناپذیری کاهش چشمگیری خواهد داشت. ما باید برای تغییرات و مشکلات اجتماعی مختلفی که با این کاهش شدید جمعیت ایجاد می‌شود، آماده باشیم.
دولت باید برای فشارهایی که بر صندوق بازنشستگی ملی در کشوری که هم‌اکنون به سطح جامعه فوق سالمند رسیده، آماده شود. همچنین، سیستم آموزشی باید خود را با کاهش نیاز به مدارس و معلمان تطبیق دهد و سیاست‌های منطقه‌ای باید برای مقابله با خطر انقراض مناطق روستایی بازبینی شوند.
طبق جدیدترین برآوردهای آمار کره، جمعیت این کشور که مدتی در حدود ۵۰ میلیون نفر ثابت مانده بود، تا سال ۲۰۷۲ به ۳۶.۲۲ میلیون نفر کاهش خواهد یافت.
مردم نه به‌دلیل توصیه‌های دولت ازدواج می‌کنند و نه به‌دلیل سیاست‌های دولتی صاحب فرزند می‌شوند. جامعه باید بررسی کند که چرا افراد علاقه‌ای به ازدواج و فرزندآوری ندارند. چگونه می‌توانیم شرایطی فراهم کنیم که نسل جوان بتواند آینده خود را تصور کند، برای آن برنامه‌ریزی کند و به آن امیدوار باشد؟
منبع: الجزیره
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
