مسیر اقتصاد/ پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که انتخاب شدن جناح‌های راست در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، می‌تواند کاهش جمعیت اروپا را تسریع بخشد و شوک‌های اقتصادی از جمله کاهش سرعت رشد اقتصادی را به ارمغان آورده و در کنار آن، افزایش هزینه‌های بازنشستگی و مراقبت از سالمندان را به همراه آورد.
رابطه متقابل تضعیف قدرت اقتصادی اروپا با کاهش نرخ رشد جمیعت
طی چند سال گذشته، هم‌زمان با انتخاب اعضای مجلس یا شوراهای فدرال در کشورهای عضو اتحادیه اروپا که از سیاست‌های جمعیتی و ضد مهاجرتی برخودار هستند، این نظریه مطرح شد که اتحادیه اروپا گام به گام در حال نزدیک‌تر شدن به اتخاذ سیاست‌های سخت‌گیری در جذب مهاجران است.
اما در مقابل سیاست‌گذاران جمعیتی در کشورهای اروپایی با واقعیت انکارناپذیری روبه‌رو شده‌اند؛ کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که جمعیت بومی این قاره در چند دهه آینده با کاهش بی‌سابقه‌ای روبه‌رو خواهد شد؛ به نحوی که احزاب سیاسی ناگزیر به بازطراحی سیاست‌های جمعیتی خود می‌شوند.
در عین حال بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که چالش‌های اقتصادی ناشی از پیری جمعیت در این کشورها در کنار سیاست‌های ضد مهاجرتی اعضای این اتحادیه می‌تواند منجر به بروز مشکلات نیروی کار و رکود صنعتی شود که نتیجه اصلی آن، تضعیف قدرت اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه اروپا است.
کارشناس جمعیت اندیشکده مرکز اصلاحات اروپایی در خصوص سیاست‌های جمعیتی احزاب چپ اتحادیه اروپا این چنین گفت که سیاست‌مداران مشتاقانه خواهان جذب حداکثری نیروی کار ماهر مهاجر از جانب کشورهای مختلف هستند؛ چرا که می‌دانند در بلندمدت بار اصلی اقتصاد بر دوش این افراد خواهد بود و آورده اقتصادی کار آن‌ها بسیار برای کشورهای اروپایی ارزشمند خواهد بود.
اما احزاب راست اروپایی به صورت فزاینده‌ای مخالف حضور مهاجران و پناهندگان در کشور هستند. استدلال اصلی آن‌ها بر این منطق استوار است که حضور آن‌ها می‌تواند ترکیب جمعیت بومی در این منطقه را دستخوش تغییرات جدی کند؛ به نحوی که در حال حاضر نیز در بعضی از کشورهای اروپایی، سیاست‌مدارانی وجود دارند که از مهاجران به شمار می‌آیند.
روند آینده‌پژوهی رشد جمعیت اروپا چه خواهد بود؟
آخرین پیش‌بینی‌های ارائه شده توسط یورواستات ، آژانس آمار رسمی اتحادیه اروپا، نشان می‌دهد که جمعیت این قاره تا سال ۲۱۰۰ بر اساس روند فعلی، ۶ درصد کمتر خواهد شد؛ به نحوی که از ۴۴۷ میلیون امروز به ۴۱۹ میلیون نفر کاهش خواهد یافت. در عین حال آمار دیگری نیز منتشر شده که حاکی از آن است که تا سال ۲۱۰۰، در صورتی که آمار مهاجران صفر در نظر گرفته شود، جمعیت بیش از یک سوم کاهش پیدا خواهد کرد و به ۲۹۵ میلیون نفر خواهد رسید.
ایتالیا، فرانسه و آلمان به دلیل نفوذ سیاست‌مداران ضد مهاجرت، در سناریوی مهاجرت صفر با کاهش شدید جمعیت روبه‌رو خواهند شد. در شکل زیر، آمار کاهش جمعیت در دو سناریوی «حضور مهاجران» و «عدم حضور مهاجران» به تصویر کشیده شده است:
نخست‌وزیر ایتالیا که سرکوب مهاجرت را در اولویت نخست دوران نخست وزیری خود قرار داده است، یکی از پایین‌ترین نرخ‌های باروری در اروپا را دارد و جمعیت آن تا پایان قرن یا سناریوی مهاجرت صفر با کاهش صد درصدی مواجه خواهد شد. در آلمان نیز در صورت اتخاذ سیاست‌های سخت‌گیرانه برای جذب مهاجر ممکن است طی ۸۰ سال آینده از ۸۳ میلیون نفر جمعیت به ۵۳ میلیون نفر کاهش را تجربه کند.
افزایش بار مالیاتی؛ مهم‌ترین اثر کاهش نرخ رشد جمعیت در اروپا
امروزه ۲۱ درصد از جمعیت اتحادیه اروپا ۶۵ سال یا بیشتر سن دارند. در سناریوی پایه یورواستات، این نسبت تا سال ۲۱۰۰ به ۳۲ درصد خواهد رسید، اما در سناریوی مهاجرت صفر آژانس، این نسبت به ۳۶ درصد افزایش خواهد یافت. کسانی که هرم سنی اروپا را مطالعه کرده‌اند بر این باورند که با ادامه وضعیت فعلی، اعضای این اتحادیه با مشکلات شدید اقتصادی در آینده روبه‌رو خواهند شد.
کارشناس جمعیت اندیشکده مرکز اصلاحات اروپایی در ادامه بحث گفت: «اثرات مهم مسئله کاهش جمعیت و پیری آن به مرور عیان می‌شود؛ چرا که نیروی کار ماهر و نیمه ماهر کاهش داشته و بار مالیاتی بیشتر شده، در نتیجه مخارج بازنشستگی و تقاضا برای مراقبت‌های بهداشتی و سالمندان افزایش می‌یابد.»
در واقع، بسیاری از سیاست‌گذاران اتحادیه اروپا در حال حاضر شاهد این هستند که بار مالیاتی در کشورهایی مانند فرانسه، ایتالیا، آلمان و اسپانیا در دهه های اخیر افزایش یافته است. صنایع بهداشتی و مراقبت‌های اجتماعی برای مدیریت سالمندان اروپایی اهمیت فزاینده‌ای پیدا خواهند کرد و بسیاری از سیستم‌های بهداشتی در اتحادیه اروپا از قبل به پزشکان یا پرستاران مهاجر وابسته می‌شوند. در شکل زیر، روند رو به رشد بار مالیاتی به تصویر کشیده شده است:
مهاجرپذیری تنها راهکار برای معکوس کردن رشد جمعیت است؟
سیاست‌گذاران جمعیتی در اتحادیه اروپا بر این باورند که می‌توانند با استفاده از تسهیل‌گری‌های گوناگون و اتخاذ سیاست‌های مختلف در حوزه‌های مالی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی اقدام به معکوس کردن روند نرخ کاهش و پیری جمعیت کنند. اندیشکده‌های اروپایی در این رابطه اشاره کرده‌اند که مانع‌زدایی از روند جذب مهاجران ماهر و نیمه ماهر می‌تواند تا حد بسیار زیادی به معکوس کردن روند نرخ کاهش و پیری جمعیت در کشورهای عضو اتحادیه اروپا کمک کند.
همچنین باید به این نکته نیز اشاره شود که مهاجرپذیری می‌تواند در کنار راهکارهایی همچون اعطای کمک‌های مالی و تسهیلات به خانوار اروپایی و نهادینه کردن فرهنگ زاد و ولد می‌تواند نقش مؤثری در جلوگیری از کاهش بیش از اندازه نرخ رشد جمعیت ایفا کند.
منبع: گاردین
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
