به گزارش مسیر اقتصاد هفتمین نشست از یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با موضوع «تغییر کاربری و خرد شدن اراضی کشاورزی»، شنبه ۸ دی‌ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۱۴ الی ۱۷ و با میزبانی «مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی» برگزار شد. این نشست، هفتمین نشست تخصصی از یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهره‌ور و تجارت تحریم‌ناپذیر» در حال برگزاری است. یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی فرآیندی چندماهه است که با افتتاحیه شروع شده، سپس با چندین نشست تخصصی ادامه مییابد و در نهایت با برگزاری اختتامیه در تاریخ ۲۹ بهمن ماه و همزمان با سالروز ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به کار خود پایان می‌دهد. همچنین در جریان این همایش، به جای مقاله «طرح سیاستی» دریافت، بررسی و داوری میشود تا مورد استفاده تصمیم‌گیران و دستگاهها قرار گیرد.
در این نشست کارشناسان و مسئولان ارزیابی خود را از قوانین و مقررات حوزه اراضی کشاورزی و وضعیت اجرای آن ارائه کردند و درباره تاثیر خردی و تغییر کاربری اراضی کشاورزی در امنیت غذایی صحبت کردند. همچنین اقدامات لازم برای استفاده بهینه از اراضی مرغوب کشاورزی در تأمین امنیت غذایی و جلوگیری از تغییر کاربری آنها پیشنهاد و ارائه شد.
«خردی» و «پراکندگی اراضی کشاورزی» ۲ تهدید جدی امنیت غذایی است
محسن بابایی کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس در این نشست گفت: امنیت غذایی به این معناست که همه افراد دسترسی پایدار به غذای کافی و سالم در کالاهای اساسی نظیر گندم، جو، برنج، گوشت و … در همه شرایط را داشته باشند. در همین راستا مقام معظم رهبری به منظور حفظ استقلال و تامین پایدار امنیت غذایی، تاکید ویژه‌ای بر خودکفایی در کالاهای اساسی در کشور دارند.
وی افزود: ۲ تهدید جدی در امنیت غذایی یا به عبارتی پاشنه آشیل این بخش، مسئله خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی و همچنین تغییر کاربری این اراضی است.
حدود ۷۵ درصد از اراضی کشاورزی کمتر از ۵ هکتار مساحت دارند
کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۲۱ تا ۲۳ میلیون هکتار از اراضی در کشور استعداد کشاورزی دارند که بر اساس آمار حدود ۱۸٫۵ میلیون هکتار از اراضی در حال بهره برداری هستند. در این میان حدود ۷۵ درصد از بهره برداران اراضی، کمتر از ۵ هکتار مساحت دارند. این در حالی است که به منظور سودآوری کشاورزی حداقل به ۷ هکتار زمین کشاورزی نیاز است.
بابایی ادامه داد: در حالی که سرانه اراضی کشاورزی به ازای هر فرد در بسیاری از کشورها نظیر عربستان، آلمان و… در حال افزایش است اما این سرانه در کشور ایران از ۶٫۴ هکتار به ۴٫۹ هکتار کاهش یافته است.
راهکار افزایش ۱۰ الی ۳۰ درصدی عملکرد محصولات کشاورزی
بابایی در بیان راهکارها گفت: اولا از تغییر کاربری اراضی درجه ۱ و ۲ باید به صورت جدی جلوگیری شود در غیر این صورت امنیت غذایی کشور دچار آسیب خواهد شد. ثانیاً یکپارچه سازی اراضی کشاورزی باید در دستور کار قرار بگیرد.
کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس گفت: با این اقدام عملکرد محصولات کشاورزی حدود ۱۰ الی ۳۰ درصد افزایش می یابد. بررسی ها نشان می دهد در محصول گندم اگر یکپارچه سازی اراضی کشاورزی صورت بگیرد حدود ۱۷ درصد هزینه ها کاهش می یابد.
ریشه خردی و پراکندگی اراضی، سوداگری زمین است
محسن بابایی با اشاهر به اینکه تغییر کاربری میوه درخت خردی و پراکندگی است، گفت: ریشه این پدیده، سوداگری است. بحرانی در کشور داریم که زمین تبدیل به کالای سرمایه‌ای شده و اگر بخواهیم از اراضی و امنیت غذایی حمایت کنیم باید این ریشه‌ها را اصلاح کنیم تا سوداگری روی زمین انجام نشود.
وی افزود: اگر بخواهیم بدون اصلاح این ریشه صرفا با یک سری اقدام مثل اینکه مرور زمان جرم تغییر کاربری را از ۳ سال به ۱۰ سال تبدیل کنیم باز هنوز مشکل باقی خواهد بود.
توسعه صنعت و مسکن نیازمند اراضی کشاورزی نیست
کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس گفت: یک مسابقه طناب کشی بین وزارت جهاد با وزارت راه و شهرسازی یا در دوره‌هایی وزارت صمت و اقتصاد راه افتاده است که یک طرف می‌گوید باید صنعت یا مسکن را توسعه دهیم و یک طرف می‌گوید امنیت غذایی اهمیت دارد و آنچه این وسط قربانی شده اراضی کشاورزی است. درحالی که این دوگانه از اساس باطل است؛ چرا که توسعه صنعت و مسکن نیازمند اراضی کشاورزی نیست. باید سه قوه به نحوی مسأله را مدیریت کنند که همه بدانند اراضی کشاورزی خط قرمز نظام است.
لازمه امنیت غذایی اراضی بزرگ مقیاس است
وی افزود: چین در برنامه ۵ ساله توسعه ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ حکمی آورده که اراضی ۱۲۰ میلیون هکتاری کشاورزی خط قرمز بیولوژیکی چین است و هر طرحی ولو به اندازه ۱ متر نباید این اراضی را کاهش دهد. ما نیز باید خط قرمزی دور ۱۸ میلیون هکتار بکشیم و لااقل ۵ میلیون هکتار اراضی درجه ۱ و ۲ باید مشابه مناطق حفاظت شده محیط زیستی، «نواحی ایمن کشاورزی» یا مناطق ویژه تولید محصولات اساسی خودکفایی داشته باشیم.
بابایی ادامه داد: لازمه امنیت غذایی اراضی بزرگ مقیاس است و به طور مثال برای توسعه مکانیزاسیون، نظام تولید یکپارچه ضروری است. اگر طبق برخی ادعاها خردی اراضی باعث افزایش بهره وری تولید است؛ چرا سایر کشورها همچون عربستان و اوکراین به سمت یکپارچه سازی رفته‌اند؟
انتهای پیام/ کشاورزی
