به گزارش مسیر اقتصاد ششمین نشست از یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با موضوع «سیاستهای حمایتی تولیدمحور در تامین غذای اساسی»، دوشنبه ۳ دی‌ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۱۴ الی ۱۷ و با میزبانی «موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی» برگزار شد. این نشست، ششمین نشست تخصصی از یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهره‌ور و تجارت تحریم‌ناپذیر» در حال برگزاری است. یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی فرآیندی چندماهه است که با افتتاحیه شروع شده، سپس با چندین نشست تخصصی ادامه مییابد و در نهایت با برگزاری اختتامیه در تاریخ ۲۹ بهمن ماه و همزمان با سالروز ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی به کار خود پایان میدهد. همچنین در جریان این همایش، به جای مقاله «طرح سیاستی» دریافت، بررسی و داوری می‌شود تا مورد استفاده تصمیم‌گیران و دستگاهها قرار گیرد.
در این نشست پیرامون وضعیت کنونی اتخاذ سیاستهای حمایتی غذا و کشاورزی (یارانه نهاده‌ها، خرید تضمینی، ارز ترجیحی و …) بحث شد و کارشناسان و مسئولان میزان حصول اهداف مدنظر و تأثیر آنها بر الگوی تولید و مصرف ارزیابی کردند. همچنین رویکردهای متعارض در حوزه سیاستهای حمایتی و تجربیات موجود بررسی شد و برخی سیاستهای حمایتی به‌طوری‌که تقویت کننده تولیدات داخلی متناسب با شرایط اقلیمی باشد، پیشنهاد شد.
حمایت از تولید کشاورزی موجب آزاد سازی منابع ارزی و بهبود وضع معیشتی است
سید عباس پرهیزکاری مدیرکل دفتر مطالعات بخش عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این نشست گفت: سیاستهای حمایتی باید با توجه به شرایط اقتصاد کلان کشور، اتخاذ شود.
وی افزود: وضع معیشتی جامعه مناسب نیست و دهه گذشته درآمد سرانه کشور رو به کاهش بوده است. ابتدا باید رشد اقتصادی ایجاد شود تا معیشت بهبود پیدا کند. برای این کار نیاز به سرمایه گذاری به خصوص سرمایه گذاری ارزی است، اما دسترسی به منابع ارزی به دلیل اختصاص این منابع به واردات کالای اساسی بسیار کاهش یافته است؛ به نحوی که در برخی سالها حتی برای واردات کالای اساسی از منابع صندوق توسعه نیز استقراض شده است. واضح است حمایت از تولید کشاورزی موجب آزاد سازی این منابع ارزی و توسعه کشور می‌شود.
۲ محدودکننده اصلی افزایش تولید بخش کشاورزی
مدیرکل دفتر مطالعات بخش عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به اینکه ۴ میلیون بهره بردار کشاورزی خودشان از لحاظ معیشتی جامعه هدف سیاستهای حمایتی هستند، گفت: ارتقای بهره وری تولید این افراد موجب رشد درآمد سرانه کشور است. بخش زیادی از جامعه دچار فقر کالری است پس سیاستهای حمایتی به سمت حمایت از مصرف کننده رفته است و اکثر منابع بودجه در قالب ارز ترجیحی، و همچنین در قالب خرید تضمینی (که عمده اعتبارات آن برای یارانه نان است نه تولید) هزینه می‌شود.
وی افزود: با این حال در سمت تولید کننده محدودیت اصلی در حوزه کشاورزی بحث آب و بحث بهره وری است. اما مشاهده میکنیم طرحهای عمرانی که در حوزه آب منابع محدودی به آن اختصاص می‌دهیم عمدتا بیش از ۱۵ سال برای اجرایی شدن طول می کشد. طرحهای گرمسیری و سردسیری زیادی در فصل آب برنامه و بودجه اجرایی شده که چندین میلیارد دلار سرمایه گذاری در آنها انجام شده اما اثرش در تولید معلوم نیست به کجا رسیده است.
پرهیزکاری ادامه داد: از یک طرف معمولا به طرحهای آبخیزداری کم توجهی می‌شود. اما از طرف مقابل، طرحهای انتقال آب را داریم که بسیار مورد توجه قرار می گیرد و پیگیری می‌شود اما اثرش بر بهره وری مشخص نیست. بالای ۱۰۰ همت برای انتقال آب در سیستم بودجه قرار داده شده که می شد با طرحهای مهار آب فصلی، خروجی بسیار بهتری بر روی تولید گرفت.
ارتقای بهره‌وری در تولید کشاورزی باید لحاظ شود
مدیرکل دفتر مطالعات بخش عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد توجه به بهره‌وری در بخش کشاورزی گفت: شرایط کلی کشور به این صورت است که باید به سمت بهره‌وری حرکت کنیم. برای سال آینده در نظر گرفته شده است که ۲.۸ درصد تولید از محل افزایش بهره‌وری باشد.
وی افزود: دلالت و موضوع‌های سیاست حمایتی باید در جهت ارتقای بهره‌وری و رشد پایدار باشد، اما عمده حمایت‌های فعلی ما چنین ویژگی‌هایی ندارند و مثلا سیاست ارز ترجیحی اثرش بر روی تولید و بهره‌وری حتی معکوس بوده است. در حوزه یارانه نان هم چنین ویژگی وجود دارد. با اتخاذ سیاست خرید تضمینی تفاوتی بین انواع گندم و شیوه عملکرد کشاورز لحاظ نشده و بنابراین حمایت بصورت هدفمند وارد این بخش نشده است.
حمایت‌های مالیاتی از کشاورزی باید هدفمند شود
پرهیزکاری افزود: در حوزه مالیاتی نیز غیرهدفمند، کل درآمد محصولات کشاورزی را معاف از مالیات کرده‌ایم و دولت از این منبع محروم شده، اما ر موقع بحث اصلاحاتی همچون بذر با کیفیت و افزایش بهره‌وری آب و…می‌شود، می‌گویند منابع مالی کم است و در مقابل طرحهای ارتقای بهره وری ایستادگی می‌کنند.
وی ادامه داد: به اثرگذاری حوزه آب برای حمایت از کشاورزی کمتر توجه شده است درحالیکه آن را نمی‌شود از بخش کشاورزی جدا کرد و باید برای آن طراحی صورت بگیرد. ۸ میلیارد دلاری که برای آب‌های مرزی سرمایه‌گذاری کردیم به کجا رسید؟ طرحهای آبخیزداری و… هم همینطور است. بنابراین در عمل مشاهده نمی‌کنیم یک حرکت جهادی برای بر طرف کردن این موضوعات وجود داشته باشد. حمایت‌ها و منابع باید در این حوزه‌ها متمرکز شود.
انتهای پیام/ کشاورزی
