به گزارش مسیر اقتصاد به نقل از دویچه‌وله اقتصاد سوریه طی نزدیک به ۱۴ سال جنگ داخلی، ۸۵ درصد کوچک‌تر شده است و زیرساخت‌های این کشور هم به‌طور گسترده تخریب شده است. این شرایط، تورم افسارگسیخته‌ای را به دنبال داشته و بازسازی آن نیازمند حمایت جهانی خواهد بود
جنگ داخلی چگونه اقتصاد سوریه را نابود کرد؟
اقتصاد سوریه در سال ۲۰۱۱، زمانی که اعتراضات گسترده علیه بشار اسد آغاز شد و به یک شورش تبدیل شد، ارزشی معادل ۶۷.۵ میلیارد دلار داشت. این کشور در آن زمان در رتبه ۶۸ بین ۱۹۶ کشور از نظر تولید ناخالص داخلی قرار داشت و در سطح کشورهایی مانند پاراگوئه و اسلوونی بود.
طبق برآوردهای بانک جهانی، تا سال گذشته اقتصاد سوریه ۸۵ درصد کوچک‌تر شده و ارزش آن به ۹ میلیارد دلار رسیده است. این سقوط اقتصادی سوریه را در رده کشورهایی مانند چاد و فلسطین قرار داده است.
نزدیک به ۱۴ سال درگیری، تحریم‌های بین‌المللی و مهاجرت بیش از ۴.۸۲ میلیون نفر، که بیش از یک‌پنجم جمعیت این کشور را شامل می‌شود، تأثیر مخربی بر یکی از فقیرترین کشورهای غرب آسیا گذاشته است.
علاوه بر این، بیش از ۷ میلیون سوری، معادل بیش از ۳۰ درصد جمعیت، طبق گزارش دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل (OCHA) تا دسامبر همچنان در داخل کشور آواره هستند.
زیرساخت‌های ویران‌شده
درگیری‌ها به زیرساخت‌های این کشور آسیب جدی وارد کرده است. سیستم‌های برق، حمل‌ونقل و بهداشت سوریه به‌شدت تخریب شده‌اند. بسیاری از شهرها از جمله حلب، رقه و حمص شاهد ویرانی‌های گسترده‌ای بوده‌اند که بازسازی آن‌ها نیازمند زمان و منابع کلان است.
بازسازی اقتصاد و زیرساخت‌های سوریه نیازمند تلاش‌های مشترک ملی و بین‌المللی است. آینده این کشور به توانایی آن در جذب کمک‌های بین‌المللی، بازگشت جمعیت آواره و رفع تحریم‌های اقتصادی بستگی دارد.
تورم افسارگسیخته و فقر شدید
سال گذشته، سوریه شاهد تورم افسارگسیخته بود؛ تورمی بسیار بالا و فزاینده که در آن شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) نسبت به سال قبل دو برابر شد. طبق گزارش مرکز پژوهش‌های سیاستگذاری سوریه (SCPR) که در ژوئن منتشر شد، بیش از نیمی از مردم سوریه در فقر مطلق زندگی می‌کنند و قادر به تأمین نیازهای اولیه غذایی خود نیستند.
تخریب دو ستون اصلی اقتصاد سوریه
دو بخش اصلی اقتصاد سوریه، یعنی نفت و کشاورزی، بر اثر جنگ نابود شده‌اند. اگرچه صادرات نفت سوریه در مقایسه با کشورهای دیگر غرب آسیا کوچک بود، اما در سال ۲۰۱۰ حدود یک‌چهارم درآمد دولت را تشکیل می‌داد. تولید مواد غذایی نیز سهم مشابهی در تولید ناخالص داخلی داشت.
در آغاز جنگ، دولت اسد کنترل بیشتر میادین نفتی خود را به گروه‌های شورشی از جمله داعش و بعداً به نیروهای کرد واگذار کرد. در همین حال، تحریم‌های بین‌المللی به شدت توانایی دولت در صادرات نفت را محدود می‌کرد.
تولید نفت در مناطق تحت کنترل دولت تا سال گذشته به کمتر از ۹۰۰۰ بشکه در روز کاهش یافت و کشور به شدت به واردات از ایران وابسته شد.
بازسازی اقتصاد سوریه چقدر طول می‌کشد؟
برخی از تحلیلگران هشدار داده‌اند که بازگشت اقتصاد سوریه به سطح تولید ناخالص داخلی سال ۲۰۱۱ ممکن است نزدیک به ۱۰ سال زمان ببرد و بازسازی کامل این کشور به دو دهه زمان، نیاز داشته باشد.
پیش از شروع بازسازی شهرهای ویران‌شده و زیرساخت‌ها، بخش‌های نفتی و کشاورزی، نیاز به وضوح و شفافیت بیشتر در مورد دولت آینده سوریه احساس می‌شود. افزون بر این، هرگونه بی‌ثباتی سیاسی ممکن است چشم‌انداز اقتصادی سوریه را وخیم‌تر کند.
هیئت تحریر الشام (HTS)، گروهی که پیش‌تر با القاعده مرتبط بود و اخیرا کنترل پایتخت سوریه، دمشق، را به دست گرفت، اعلام کرده است که در حال کار برای تشکیل یک دولت جدید است.
تحریم‌های بین‌المللی و نگرانی‌ها درباره آینده
با این حال، تحریم‌های سخت بین‌المللی علیه سوریه همچنان برقرار است. HTS نیز به‌عنوان یک سازمان تروریستی توسط ایالات متحده و سازمان ملل تحریم شده است. کشورهای غربی و عربی نگران هستند که این گروه قصد داشته باشد اسد را با یک دولت اسلامی سخت‌گیر جایگزین کند.
درخواست‌های فوری برای لغو یا کاهش این تحریم‌ها مطرح شده است. با این وجود برداشته‌شدن تحریم‌ها ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد. دلینی سایمون، تحلیل‌گر ارشد گروه بحران بین‌المللی، در پستی در شبکه اجتماعی X نوشت که سوریه «یکی از شدیداً تحریم‌شده‌ترین کشورهای جهان است» و افزود که باقی گذاشتن این محدودیت‌ها مانند «کشیدن فرش از زیر پای سوریه در حالی است که تلاش می‌کند روی پای خود بایستد» است.
نگرانی سرمایه‌گذاران و سازمان‌های امدادی
بدون کاهش این محدودیت‌ها، سرمایه‌گذاران همچنان از ورود به این کشور جنگ‌زده اجتناب خواهند کرد و سازمان‌های امدادی نیز ممکن است برای ارائه کمک‌های حیاتی به جمعیت سوریه تردید کنند.
موضع‌گیری دولت‌ها
رئیس‌جمهور ایالات متحده، جو بایدن، در شب یکشنبه هشدار داد که سوریه با «دوره‌ای از خطر و عدم اطمینان» روبه‌رو است و اعلام کرد که آمریکا در صورت امکان کمک خواهد کرد. بایدن گفت: «ما با همه گروه‌های سوری، از جمله در فرآیند تحت رهبری سازمان ملل، برای انتقال از رژیم اسد به سمت سوریه‌ای مستقل و دارای حاکمیت با قانون اساسی جدید همکاری خواهیم کرد.»
از سوی دیگر، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، در شبکه اجتماعی خود گفت که واشنگتن نباید در این موضوع دخالت کند.
وضعیت میادین نفتی و گاز سوریه
یکی از اولویت‌های بازسازی سوریه، استان دیرالزور در شرق کشور است که حدود ۴۰ درصد از ذخایر نفتی و چندین میدان گازی سوریه را در خود جای داده است. این استان در حال حاضر تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) است که مورد حمایت آمریکا هستند.
واکنش به مسئله پناهجویان سوری
در حالی که چندین کشور اروپایی گفتند درخواست‌های پناهندگی اتباع سوری را به حالت تعلیق درآورده‌اند، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل خواستار «صبر و هوشیاری» درباره بازگشت پناهجویان شد.
اتریش فراتر از سایر کشورهای اروپایی عمل کرده و اعلام کرد که در حال آماده‌سازی «برنامه بازگرداندن و اخراج منظم» برای شهروندان سوری است.
منبع: دویچه‌وله
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
