به گزارش مسیر اقتصاد نشست «کشاورزی و مسئله آب؛ بحران مدیریت یا بحران اقلیم» روز سه شنبه ۲۹ آبان‌ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۱۴ الی ۱۷ و با میزبانی «سازمان ملی بهره‌وری ایران»، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه برگزار شد. این نشست، اولین نشست تخصصی از یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «امنیت غدایی؛ کشاورزی بهره‌ور و تجارت تحریم‌ناپذیر» در حال برگزاری است. یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی فرآیندی چندماهه است که با افتتاحیه شروع شده، سپس با چندین نشست تخصصی ادامه مییابد و در نهایت با برگزاری اختتامیه در تاریخ ۲۹ بهمن ماه و همزمان با سالروز ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به کار خود پایان می‌دهد. همچنین در جریان این همایش، به جای مقاله «طرح سیاستی» دریافت، بررسی و داوری میشود تا مورد استفاده تصمیم‌گیران و دستگاه‌ها قرار گیرد.
در اولین نشست از این همایش به انتقال تصدی گری بر منابع آب کشور به بخش کشاورزی و میزان بهره وری مصرف آب و رشد بخش کشاورزی پرداخته شد.
دو متغیر مهم در الگوی کشت و تولید
نادر علیزاده مشاور معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در این نشست گفت: در زمان تصویب الگوی کشت مشاهده کردیم که ۱۲ دستگاه باید هماهنگ شوند تا بتوانیم این برنامه را اجرا کنیم پس قطعا موضوع فرابخشی است.
وی با اشاره به اینکه در الگوی کشت و تولید دو متغیر مهم است، خاطرنشان کرد: اولین متغیر مهم توان اکولوژیکی است و متغیر دوم نیز رقابت اقتصادی بازار است که نشان می‌دهد کشش بازار فارغ از توصیه وزارت جهاد کار خودش را پیش می برد. به این ترتیب باید در طراحی الگوی تولید، منابع قابل عرضه و تقاضای مصرفی همزمان در نظر گرفته شود.
الگوی کشت «ابلاغی» نیست
علیزاده افزود: از نظر کارشناسی، الگوی کشت ابلاغی نیست؛ بلکه باید کاری کرد که کشور خودش به سمت الگوی مطلوب حرکت کند. مثلا در فرانسه به جای ابلاغ الگو، با توسعه تولید قراردادی و زنجیره تامین و زنجیره ارزش، کشاورز را به سمت الگوی مطلوب سوق می‌دهند.
مشاور معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: نکته مهم دیگر آنکه برای اجرای الگوی کشت نمی توان صرفا به عنصر آب توجه کرد و علاوه بر آن عنصر زمین نیز مهم است. در شرایطی که در ایران ۵۳ درصد واحدهای مورد بهره برداری، زیر ۲ هکتار هستند باید گفت امکان ندارد کشاورزی اقتصادی شود و بنابراین تا رفع این مشکل اراضی همواره در اجرای الگوی کشت دچار ضعف خواهیم بود. افزون بر نکات فوق، تخصیص منابع بودجه ای و غیر بودجه ای کافی برای اجرای الگوی کشت نیز ضرورت دارد که در سالهای اخیر همواره با کمبود اساسی منابع مواجه بودیم، بنابراین نقش سازمان برنامه و نهادهای مالی دیگر در الگوی کشت انکارنشدنی است.
«اصول حکمرانی آب» باید ذیل سه محور کارآیی، اثربخشی و اعتماد و مشارکت شکل بگیرد
علیزاده با اشاره به اینکه در گذشته حکمرانی آب محلی بوده و بر اساس قنوات توسط نظام ارباب و رعیتی مدیریت می شده است، افزود: ما از دهه ۱۳۴۰ مدیریت متمرکز دولتی را جایگزین کردیم و ماحصل آن حذف نقش مردم و تصدی دولت در تمام مراحل طراحی، اجرا و نگهداری شبکه آب و آبیاری شده است.
وی افزود: به نظر می‌آید قوانین و مقررات و سیاستگذاری ما از مدیریت محلی غافل ماندند. الگوی پیشنهادی برای حل مسأله مدیریت آب، به جریان انداختن «اصول حکمرانی آب» ذیل سه محور کارآیی، اثربخشی و اعتماد و مشارکت است. در این خصوص تلاشهایی در دفتر برنامه ریزی وزارت نیرو و اتاق ایران شروع شده که لازم است با هم افزایی دستگاه‌ها پیگیری و نهایی شود.
تشکیل بازار آب باید با حفظ کاربری در خرید و فروش رخ بدهد
علیزاده خاطرنشان کرد: بر اساس تحقیق موسسه فنی مهندسی معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، بهره وری آب کشاورزی در ایران و جهان تفاوت چندانی ندارد. آنچه در حوزه ارتقای بهره‌وری نیازمند تحول است بهره‌وری کلی کشاورزی و نه صرفا در حوزه آب کشاورزی است.
وی در پایان در خصوص طرحهایی که برای تشکیل بازار آب توسط وزارت نیرو مطرح است گفت: تشکیل بازار آب باید با حفظ کاربری در خرید و فروش رخ بدهد و اینطور نباشد که خریدار از بخش صنعت و فروشنده از بخش کشاورزی باشد. چرا که در این صورت به طور طبیعی منابع آب همواره از بخش کشاورزی خارج و امنیت غذایی دچار مخاطره می شود.
انتهای پیام/ کشاورزی
