مسیراقتصاد/ مرغ‌های بومی با نگهداری در سیستم‌های پرورش باز روستایی، گردش در مزارع، مصرف ضایعات کشاورزی و پسماند سفره خانوارهای روستایی با کمترین هزینه نسبت به پرورش مرغ‌های صنعتی می‌توانند بخشی از پروتئین مورد نیاز جامعه شامل گوشت و تخم مرغ را تامین کنند.
فرآیند تشکیل مرکز پرورش و اصلاح نژاد مرغ بومی پارسه
مرغ بومی پارسه یکی از انواع مختلف نژادهای مرغ بومی در کشور است که در مرکز پرورش و اصلاح نژاد مرغ بومی پارسه واقع در استان فارس نگهداری می‌شود. در سال ۱۳۵۹ جهاد کشاورزی استان فارس با همکاری دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز به منظور مقابله با خطر نابودی مرغ‌های بومی استان، مرکزی را جهت حفظ و نگهداری مرغ‌های بومی استان فارس راه اندازی کردند. در این اقدام گله‌های مادری از طریق توده‌های مرغ‌های بومی استان ایجاد شدند. بدین صورت که استان به هفت ناحیه اکولوژیکی تقسیم گردید و از هر ناحیه تخم مرغ‌های نطفه داری جمع آوری شد تا بعد از تبدیل به جوجه یک روزه، گله اولیه (مادری) تشکیل شود. همچنین بعد از شناسایی و تعیین پتانسیل‌های ژنتیکی زمینه لازم برای تدوین و اجرای برنامه‌های به‌نژادی فراهم گردید.
در ادامه در سال ۱۳۶۵ جهاد کشاورزی فارس، مستقل از دانشکده کشاورزی شیراز مجدداً از گله موجود، تخم مرغ تهیه نمود تا گله‌ای از مرغ‌های مادر را در مرکز جدید پرورش و اصلاح نژاد مرغ بومی پارسه ایجاد نماید.
تولید ۲۲۰ عدد تخم مرغ توسط مرغ بومی پارسه در هر دوره
در این میان هر ساله رکوردگیری‌های لازم از پرندگان انجام شد و پس از انتخاب بهترین مرغ و خروس‌ها، نسل بعدی تولید گردید. در حال حاضر مطالعات ژنتیکی و اصلاح نژادی بر روی نسل ۳۲ این مرغ‌های بومی در حال انجام است. حاصل تلاش‌های چند دهه گذشته در مرکز پرورش و اصلاح نژاد مرغ بومی پارسه در جدول زیر قابل مشاهده است. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این مرکز افزایش تولید تخم مرغ از ۸۵ عدد به ۲۲۰ عدد در هر دوره تولید است.
تقویت اقتصاد روستاهای استان فارس با «مرغ بومه پارسه»
در حال حاضر مرکز پرورش و اصلاح نژاد مرغ بومی پارسه دارای دو ایستگاه است. «ایستگاه اصلاح نژاد مرغ بومی شمس آباد» در فاصله ۸۰ کیلومتری شمال شرق شیراز در روستای شمس آباد شهرستان مرودشت، در زمینی به مساحت ٢٤ هکتار واقع گردیده است و همچنین «ایستگاه تکثیری مرغ بومی خرامه» در فاصله ۶۰ کیلومتری شیراز در روستای کندهک شهرستان خرامه در زمینی به مساحت ۱۵ هکتاری واقع شده است.
مرکز پرورش و اصلاح نژاد مرغ بومی پارسه در کنار فعالیت به‌گزینی و اصلاح نژادی، برنامه فروش جوجه یک روزه یا نیمچه مرغ بومی را به روستانشینان دارد. این اقدام ضمن افزایش جمعیت مرغ‌های بومی در روستاها زمینه اشتغال زایی و جلوگیری از مهاجرت به شهرها را فراهم کرده است.
در همین راستا شعله قربانی عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور گفت: بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد به علت خشکسالی‌های اخیر امکان تولید محصولات زراعی در روستاهای استان فارس به شدت کاهش یافته است؛ به طوری که عدم کسب درآمد مناسب زمینه مهاجرت از روستاها را ایجاد کرده است؛ در این میان برخی از روستاها نظیر اسماعیل آباد که امکان کسب درآمد مناسب از طریق تولید محصولات زراعی را ندارند اقدام به پرورش و نگهداری مرغ بومی پارسه کرده‌اند و با فروش مرغ زنده یا تخم مرغ، درآمد مناسبی را کسب می‌کنند.
بنابراین حفظ و تحقیق و توسعه مرغ‌های بومی در کشور به منظور تقویت اقتصاد روستا و جلوگیری از مهاجرت به شهرها ضروری است و باید حمایت‌های لازم برای تقویت آن در نظر گرفته شود.
انتهای پیام/ کشاورزی
