مسیر اقتصاد/ مسیر فروش نفت هر کشور نفتی از جمله ایران با توجه به افزایش جهانی قیمت نفت خام نیازمند تحلیل و بررسی است. برآوردها نشان می‌دهد که سطح ذخیره‌سازی نفت خام در ایالات متحده آمریکا به ۴۲۰ میلیون بشکه در سال ۲۰۲۴ خواهد رسید که ۲۰ میلیون بشکه[۱] پایین‌تر از میانگین ۵ سال گذشته است.[۲]
این در حالی است که مطابق با نمودار زیر، از سال ۲۰۰۹ و پس از فروکش کردن بحران مالی در آمریکا، تولید و صادرات نفت خام این کشور به علت تولید از میادین نفت شیل افزایش پیدا کرده است.[۳]
میزان نفت خام تحویلی به پالایشگاه‌های آمریکا در ماه اکتبر ۲۰۲۳ به طور متوسط به ۱۵.۶ میلیون بشکه در روز رسیده که ۲۰۶ هزار بشکه کمتر از مدت مشابه در ماه گذشته است. با کاهش حجم ذخایر نفت خام ایالات متحده آمریکا و عدم تأمین نیاز بازارهای بین‌المللی، پیش‌بینی می‌شود که قیمت جهانی نقدی (اسپات) نفت خام مطابق در سال ۲۰۲۴ به ۹۵ دلار در هر بشکه برسد.
سیاست کشورهای عضو اوپک اهمیت بسیار زیادی در مشخص شدن قیمت نفت دارد
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر بازار جهانی نفت خام، سیاست‌های کشورهای عضو اوپک و اوپک پلاس است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا[۴] پیش‌بینی می‌کند که عربستان سعودی و سایر اعضای اوپک پلاس تولید نفت خود را در سال ۲۰۲۴، ۰.۴ میلیون بشکه در روز کاهش میدهند که با توجه به کاهش سطح ذخایر نفت خام آمریکا، قیمت نفت را در آینده تحت تأثیر قرار خواهد داد.
اگر چه تنش‌ها در جنوب غرب آسیا نتوانسته بازار فیزیکی (نقدی) نفت خام را تحت تأثیر قرار دهد، اما بر سمت عرضه نفت تأثیر منفی گذاشته است که می‌تواند قیمت جهانی نفت خام را افزایش دهد. علاوه بر این، مسئله دیگری که می‌تواند قیمت نفت خام را افزایش دهد، مسائلی همچون نامشخص بودن میزان تولید نفت خام توسط اعضای اصلی اوپک نظیر ایران، عربستان و امارات متحده عربی و سیاست فروش نفت کشورهای مذکور است.
مدل قیمت‌گذاری نفت خام اوپک چگونه است؟
مدل اصلی قیمت‌گذاری نفت خام اوپک بر اساس «مدل رفتار هدف‌گذاری» است. این مدل، شامل ۳ زیرمجموعه «هدف‌گذاری درآمدی»، «هدف‌گذاری ظرفیت» و «هدف‌گذاری قیمت» است.
در مدل هدف‌گذاری درآمد، اعضای اوپک که بخش بزرگی از بودجه آن‌ها را درآمد‌های نفتی تشکیل می‌دهد، سطوح درآمدی معینی را برای خود مشخص می‌کنند تا تعهدات بودجه داخلی را تأمین نمایند. به عبارت دیگر، زمانی که قیمت نفت به سطح خاصی رشد کند، آنگاه نیاز بودجه‌ای کشورهای اوپک تأمین می‌شود.
در مدل هدف‌گذاری ظرفیت، فرض بر این است که اعضای اوپک میزان تولید خود را بر مبنای ظرفیت تولید، تعدیل کنند و در مدل هدف‌گذاری قیمت، کشورهای عضو اوپک، برای حفظ سطح قیمت از پیش توافق شده تلاش کنند.[۵]
ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت خام در جهان است
ایران با تولید روزانه ۳.۱۹ میلیون بشکه نفت خام در روز[۶] یکی از بازیگران موثر نفتی در جهان است. تولید نفت خام ایران از سال ۲۰۱۹ تا اواخر سال ۲۰۲۰ در محدوده ۲ میلیون بشکه در روز بوده است که می‌توان با اجرای طرح‌های توسعه‌ای مانند توسعه میادین نفتی مشترک و ازدیاد برداشت، تولید نفت را افزایش داد. در نمودار زیر، میزان تولید نفت خام ایران ارائه شده است: [۷]
ایران می‌تواند با اعمال سیاست‌های متفاوتی نظیر تخصیص تخفیف‌های متنوع به کشورهای واردکننده نفت نظیر چین و هند، تأمین تقاضای خارجی از طریق انتشار اوراق آتی نفت خام که می‌تواند برای پالایشگاه‌های خصوصی سودده باشد، استفاده کند. همچنین تحکیم روابط سیاسی با کشورهای مختلف در قالب دیپلماسی انرژی، می‌تواند مسیر فروش نفت کشور را همراه با افزایش جهانی قیمت نفت خام و توجه بازارهای جهانی به ظرفیت نفت ایران، هموارتر نماید.
پی‌نوشت:
[۱] www.oilandgasmiddleeast.com/news/global-oil-outlook-brightens-with-us-china-moves
[۲] www.eia.gov/outlooks/steo/pdf/steo_full
[۳] www.eia.gov/energyexplained/oil-and-petroleum-products/imports-and-exports.php
[۴] Energy Information Administration
[۵] امامی میبدی علی، خوشکلام خسروشاهی موسی و مهدوی روح‌الله؛ کتاب اقتصاد انرژی با تأکید بر نفت و گاز، چاپ اول سال ۱۳۹۶
[۶] خبرگزاری شانا؛ شناسه خبری: ۸۵۱۹۸۷۲۲
[۷] fred.stlouisfed.org/series/IRNNGDPMOMBD
انتهای پیام/ انرژی
