به گزارش مسیر اقتصاد در یادداشت قبل گفته شد که بهتر است این سوال از روسای جمهور گذشته پرسیده شود که چرا همه ایشان علی رغم اعتقاد به «ضرورت کاهش نقش دولت در اقتصاد»، چندان در این امر موفق نبوده اند؟
در سومین یادداشت پیرامون تحلیل برنامه نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران، اقدام به بررسی صحبت های ایشان درباره برنامه پرداخت یارانه شده است. بحثی پر چالش که علاوه بر ابعاد اقتصادی، تاثیرات اجتماعی و فرهنگی نیز داشته و نیازمند تحلیل دقیق تری است.
طرفداران پرداخت یارانه نقدی معتقدند در شرایطی که بخش عمده اقتصاد کشور در اختیار دولت قرار دارد، می بایست فضایی را ایجاد کرد که مردم خود امکان مدیریت کردن دارایی های شان را داشته باشند و بهترین وجه آن نیز پرداخت یارانه نقدی است. همچنین این گروه بیان می دارند پرداخت یارانه باعث کاهش شکاف طبقاتی شده و از این رو می بایست مبلغ آن حتی افزایش نیز یابد.
در مقابل گروهی اعتقاد دارند پرداخت یارانه در شرایط کنونی دولت که با کسری بودجه مواجه است، منطقی نبوده و بهتر است دولت اقدام به پرداخت سایر بدهی های کلان خود مانند بدهی به سازمان تامین اجتماعی کند. به عبارت دیگر، این گروه پرداخت یارانه را اولویت فعلی نمی دانند و لزوما با اصل آن مشکل ندارند.
گروه سومی نیز اعتقاد دارند اصل پرداخت یارانه صحیح بوده ولی نحوه پرداخت می بایست اصلاح شود. برای مثال، بهتر است موارد مصرف پول یارانه منحصر به فعالیت های خاصی همچون استفاده از اینترنت شود تا سیاستگذار در جهت دهی به رفتار مردم نقش ایفا کند.
بررسی های نگارنده نشان می دهد می توان طیف چهارمی را نیز به سه گروه فوق الذکر اضافه کرد. این گروه شامل کسانی می شود که از جنبه جامعه شناختی به پرداخت یارانه توجه می کنند و اعتقاد دارند پرداخت یارانه نقدی منجر به رواج یافتن روحیه «بی عاری» در مقابل «بی کاری» شده و تمایل افراد جامعه به خصوص جامعه روستایی به کار کردن و خلق ثروت را در میان مدت و بلند مدت تحت تاثیر قرار می دهد.
از منظر ایشان «نابرده رنج» نباید به «گنج» دست یابد و حتی در صورت موافقت با پرداخت یارانه نقدی، حتما می بایست فعالیتی در قبال آن صورت پذیرد. علاوه بر اثر مخرب فوق، پرداخت یارانه نقدی منجر به جایگزین شدن «روحیه طلبکاری مردم از دولت» با روحیه «تعامل مردم با دولت» شده و در صورت تسری این روحیه به سایر حوزه های اجتماعی، مشکلات زیادی در عرصه مدیریت کشور پدید خواهد آمد.
این گروه بیان می کنند یکی از بهترین شیوه های پرداخت یارانه، عبارت است از پرداخت هدفمند و سوق دادن پول ها به سمت تامین مالی پروژه های تولیدی در کشور طی سازوکارهایی همچون بازار بورس، تامین مالی جمعی و غیره. در نتیجه ی اتخاذ چنین سیاست هایی، امکان تمرین مردم برای حضور در صحنه های کلان اقتصادی فراهم می آید و یادگیری ارزشمندی در کشور برای مشارکت دادن مردم در اقتصاد ایجاد می شود. همچنین، کاهش شکاف طبقاتی در چنین سازوکاری بهتر از روش پرداخت مستقیم رخ می دهد و امکان درآمدزایی مستمر و با ثبات برای مردم نیز ایجاد می شود.
آنچه که می توان نقطه مشترک نظر بسیاری از اندیشمندان دانست، موافقت ایشان با پرداخت یارانه ولی به صورت هدفمند و نه به صورت نقدی است و مسیر هدفمندی نیز می بایست به سمت مسیرهایی باشد که منجر به توسعه پایدار در کشور شوند.
در واقع می توان یارانه نقدی را تنها ویژه اقشار ضعیف جامعه دانست و حتی مقدار آن را افزایش داد اما از دیگر قشرها و دهک های بالاتر، به نحوی دیگر حمایت نمود.
با سلام
یارانه باید نقدی پرداخت شود مخصوصا به قشر ضعیف جامعه.
فکر نمیکنم دولت انقدر ضعیف باشه که بخواهد با مبالغ ناچیز یارانه که حق مردم هست بدهی های کلان خود به سازمانها رو بدهد متاسفانه دولت ما دولت پر حاشیه ای هست ... پول نقد رو از کشور خارج میکنن شب میخوابیم صبح بلند میشیم یه اختلاص بزرگ رخ میده .... ما کشور غنی ای هستیم پس اونهمه ثروت ملی کجا میره
بیکاری موج میزنه بی پولی موج میزنه ... فساد و فحشا موج میزنه پس ثروت ملی چی میشه ....
بیکاری فراوون داریم مردم دنبال کارن چطور مگه میشه که کسی با ۴۵ هزار تومن بی کار و بی عار بشه این نظریه توهین به مردم هستش
واقعا نظرها و اعتقادهایشان توهین به ملت ایران هست
اگر نباید نابرده رنج گنج بدست بیاورد چرا مسئله حقوق های نجومی بوجود اومده واقعا اون بالا چی کار میکردن که انقدر حقوق میگرفتن زحمت اونها زیاده یا معدن چیان یا آتش نشانان ... واقعا جای تاسف داره
مشکل اساسی در مدیر و مدیریت کشور هستش ... جدا از سرمایه های ملی چندین امام زاده داریم که خدا رو شکر روز به روز هم اضافه میشه چقدر پول از اونها خارج میشه اون پولها اگه واقعا دست قشر ضعیف میرسید الان ما فقیری نداشتیم
بله ... فعلا کار مملکت ما هر کی خورد خورد و هر کی برد برد شده
اونوقت همه الان نگرانن و میخوان یارانه رو مدیریت کنن ... بزرگتررررررررین مشکل کشور همینه الان ...
جز تاسف هیچ چیزی نیست .... سرمایه مملکت جای دیگه خرج میشه دولت بدهکار از مردم کمک میخواد مردمی که به نان شب محتاجن این اسمش هدفمند کردن یارانه هاست .... بقیه سرمایه کشور هدفمند شده و مردم هم دارن بهره میبرند و فقط الان یارانه ها مونده که هدفمند بشه ... واقع متاسفم ....
با پوزش از محضر جناب آقای دکتر باباخان ?????????????