مسیر اقتصاد/ حملونقل حومه‌ای با توجه به مقاله‌های «شکل گیری و گونه شناسی تراکم‌های محل کار در حومه در طول کاهش جمعیت» و «پیش بینی پارامترهای تحرک ساکنان مناطق حومه » به صورت «حملونقل حومه‌ای به شیوه‌های مختلفی از سفر گفته می‌شود که ساکنان مناطق حومه شهر برای رفت و آمد درون و بین حومه شهر و مراکز شهری از آن‌ها استفاده می‌کنند. حملونقل حومه شهر می‌تواند شکل‌های مختلفی از جمله اتوبوس، قطار، مترو، تاکسی، و غیره داشته باشد.» تعریف شده است.
مشخصه‌های متمایزکننده حملونقل حومه‌ای از سایر سیستم‌های حملونقلی چیست؟
بررسی سیستم‌های حملونقلی کشورهای مختلف مانند ژاپن نشان می‌دهد؛ مشخصه‌های حملونقل حومه‌ای به عوامل و اندازه‌گیری‌های مختلفی اشاره دارد که برای ارزیابی عملکرد، کارایی و اثربخشی این سیستم کاربرد دارد. «سرعت متوسط، امکانات، نوع صندلی، هزینه بلیط، پرداخت یارانه، ساعت خدمات، فاصله متوسط بین توقف‌ها، زمان سفر متوسط، دسترسی ایستگاه، ظرفیت (نفر)» از جمله مشخصه‌هایی است که به وسیله آن‌ها می‌توان انواع روش‌های حملونقل حومه‌ای را از سایر سیستم‌های حملونقل شهری، منطقه‌ای و بین‌شهری متمایز کرد. در ادامه این مشخصه‌ها در سیستم‌های حملونقلی ژاپن بررسی خواهند شد.
وجه تمایز مشخصه‌های قطارهای حومه‌ای از شهری، منطقه‌ای و بین‌شهری در ژاپن کدام‌اند؟
قطارهای حومه‌ای ژاپن، که با نام‌های قطارهای رفت و آمد یا راه‌آهن‌های خصوصی نیز شناخته می‌شوند، شیوه‌ای منحصر به فرد از حملونقل هستند که مناطق مسکونی حومه‌شهری را به مراکز اصلی شهری متصل می‌کنند. قطارهای حومه‌ای ژاپن با اتصال جوامع حومه‌شهری به مراکز اقتصادی و اجتماعی، نقشی حیاتی در تسهیل رفت و آمد روزانه ساکنان و رونق بخشیدن به اقتصاد کلانشهرها ایفا می‌کنند.
طبقه‌بندی انواع حملونقل اتوبوسی در ژاپن چگونه است؟
اتوبوس‌های حومه‌ای در ژاپن، شیوه‌ای از حملونقل حومه‌ای هستند که به طور عمده به مناطق خارج از مراکز اصلی شهر خدمت رسانی می‌کنند و شهر‌های کوچک و مناطق روستایی را به قطب‌های شهری متصل می‌نمایند.
برخلاف شبکه‌های اتوبوس‌رانی شهری که به خدمات با سرفاصله بالا در طول مسیرهای اصلی متمرکز هستند، مسیرهای اتوبوس‌های حومه‌ای در ژاپن ممکن است پیچیده‌تر باشد و برای دستیابی به جمعیت پراکنده، با سرفاصله کمتری فعالیت کنند. با این حال، آن‌ها نقشی حیاتی در حفظ دسترسی و تحرک برای جوامع خارج از مناطق کلانشهری ژاپن ایفا می‌کنند. در ادامه طبقه بندی انواع حملونقل اتوبوسی بر اساس مشخصه‌های مذکور آمده است.
وجه تمایز تاکسی‌های حومه‌ای از شهری و بین‌شهری در ژاپن چیست؟
تاکسی‌های حومه‌ای در ژاپن به خدمات تاکسی‌رانی اشاره دارد که در مناطق حومه‌شهری فعالیت می‌کنند و با تاکسی‌های سنتی که عمدتاً به مراکز شهری خدمات می‌دهند، متمایز هستند. برخلاف تاکسی‌های حومه‌ای، سایر وسایل حملونقلی مانند تاکسی‌های شهری عمدتاً به مراکز پر تراکم‌تر شهر خدمات می‌دهند.
طبقه‌بندی حملونقل ریلی حومه‌ای در ایران
با وجود اینکه شبکه حملونقل حومه‌ای در ایران شامل انواع مختلفی از وسایل نقلیه مانند خودرو، اتوبوس، مترو و قطار است؛ اما تعریف دقیقی از حمل و نقل حومه‌ای بر اساس سیستم‌های مختلف حملونقلی در ایران وجود ندارد. تنها تعریف موجود بر اساس سایت قطارهای حومه‌ای است که عبارت از «این سیستم در ایران به شبکه‌ای از مسیرهای ثابتی گفته می‌شود؛ که رفت و آمد روزانه بین شهرها و مناطق اطراف آن‌ها را تسهیل می‌کند.» است. جزئیات مشخصه‌های این تعریف و وجه‌تمایز آن‌ها با سایر سیستم‌های حملونقلی در جدول زیر آمده است:
لزوم بازنگری در تعریف سیستم‌های حمل و نقل حومه‌ای در ایران
با وجود تعریف ملموس قطارهای حومه‌ای در ایران اما طبقه‌بندی درستی از خطوط موجود در کشور انجام نشده است؛ به طوری که در تقسیم‌بندی موجود برخی از خطوط منطقه‌ای و بین‌شهری به عنوان خطوط حومه‌ای لحاظ می‌شود. علاوه بر این تعریفی از سایر روش‌های حملونقل حومه‌ای مانند اتوبوس و تاکسی در ایران وجود ندارد، لذا نبود تعریف جامع سیستم‌های حملونقل مسافری حومه‌ای به طبقه‌بندی ناقص در این حوزه منجر می‌شود.
در نهایت می‌توان به این نتیجه رسید که وجه تمایزی بین انواع مدهای حمل و نقل مسافری منطقه‌ای، بین‌شهری، حومه‌ای و شهری در ایران وجود ندارد و نیاز ویژه‌ای در بازنگری در طبقه‌بندی انواع روش‌های حملونقلی وجود دارد.
گزارش پژوهشی «تعیین استانداردهای حمل و نقل مسافری حومه‌ای در کلانشهر تهران»، اندیشکده اقتصاد مقاومتی
انتهای پیام/ حمل و نقل
