مسیر اقتصاد/ تجارت خارجی کشورها اگر بر مبنای برد-برد طراحی و اجرا شود، قطعاً برای هر دو طرف مفید خواهد بود. سابقه تعاملات تجاری، چه بین ایران و کشورهای دیگر و چه بین کشورهای دنیا با یکدیگر، این موضوع را به وضوح نشان داده است و کارشناسان مختلف نیز درخصوص آن اتفاق نظر دارند. در مورد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز همینطور است. اگر ایران بتواند تجارتی مفید و سالم در کالاهای مختلف با طرف مقابل شکل دهد، چه در صادرات کالاهای تولید داخلی و چه در تامین نیازهای فعلی از مبدا این کشورها، این تجارت دوجانبه نتایج مطلوبی درپی خواهد داشت.
حرکت جهانی به سمت توافقات تجاری دو و چندجانبه
در دو دهه اخیر، کشورهای جهان به سمت تعاملات تجاری دوجانبه و چندجانبه حرکت کرده‌اند. این توافقات سهم قابل‌توجهی از توسعه تجارت کشورها را در دهه‌های اخیر تشکیل می‌دهد. حتی کشورهایی که عضو سازمان تجارت جهانی هستند و با بسیاری از کشورها توافقات چندجانبه دارند، مانند آمریکا، کشورهای اروپایی و چین، و کشورهای پیشرو در عرصه تجارت، در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند توافقات تجاری دو و چندجانبه خود را توسعه دهند.
بنابراین، اینکه ایران نیز برای توسعه توافقات تجاری دو و چندجانبه خود اقدام کند، قابل تحسین است. یکی از شعارهای دولت سیزدهم نیز توسعه تعاملات تجاری به ویژه با کشورهای همسایه و منطقه بر مبنای انعقاد توافقات تجاری دو و چندجانبه بوده است و در سال‌های اخیر مذاکرات متعددی با کشورهای منطقه در دستورکار قرار گرفته است.
انعقاد توافق اولین گام توسعه تجارت با اتحادیه اقتصادی اوراسیا
درخصوص انعقاد توافق تجاری ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، یکی از انتقاداتی که به دولت وارد است، مطرح کردن چندین و چندباره آن به عناوین مختلف در رسانه‌هاست؛ به طوریکه در سال‌های اخیر بارها خبر امضای توافق بین ایران و اتحادیه اوراسیا در رسانه‌ها مطرح شده است. این تکرار، ممکن است ارزش توافق تازه منعقد شده را دست کم در حوزه رسانه و جریان سازی کاهش دهد. نکته دیگر اینکه هنگامی که جزئیات یک توافق تجاری قرار است نهایی شود، حتماً باید بازرگانان آن حوزه، که ذینفعان توافق از طرف ایران محسوب می‌شوند، در تعیین جزئیات مشارکت داده شوند و نظرات خود را به مذاکره‌کنندگان منتقل کنند. امید است که این توافق نیز از این قاعده مستثنی نباشد.
اما مهمترین نکته درخصوص توافق منعقد شده بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا آن است که انعقاد توافق، آغاز یک فرآیند است و نباید تصور کرد با انعقاد توافق، هدف نهایی محقق شده است. این توافق، صرفاً زمینه‌ای برای دستیابی به دستاوردهای مورد نظر در توسعه تجارت دوجانبه است. در سال‌های اخیر، با وجود تمایلات سیاسی موجود در طرف ایرانی و کشورهای اوراسیا، به ویژه روسیه، توافقات تجاری متناسب با این تمایلات سیاسی، شکل نگرفته است. چنانچه از این پس نیز عزمی جدی در دو طرف برای رفع موانع تجاری از جمله در مبادلات مالی، صدور روادید، پروازهای تجاری، خطوط حمل و نقل و موارد مشابه وجود نداشته باشد، انعقاد توافق به تنهایی نمی‌تواند اثرگذاری مطلوبی در توسعه تجارت دوجانبه بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا داشته باشد. به بیان دیگر هدف نهایی ایران افزایش میزان صادرات کالاهای تولیدی و تامین نیازهای خود از این کشورها با هزینه‌ای کمتر است که تحقق آن علاوه بر انعقاد توافق تجاری و گمرکی، به ایجاد زیرساخت‌های مذکور نیاز دارد.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
