به گزارش مسیر اقتصاد در مقاله‌ای که مجله آمریکایی امریکن افرز در تابستان ۲۰۲۲ منتشر کرد، دولت چین در حال توسعه برنامه‌ها و نهادهای جدیدی در راستای سیاست صنعتی برای حمایت از صنایع ساخت محور است. بزرگ ترین ابزار سیاستی جدید که سرمایه دولتی را با مکانیسم‌های بازار ترکیب میکند و مأموریت دوگانه حمایت از اهداف سیاست صنعتی و در عین حال کسب بازده سرمایه‌گذاری را دارد؛ صندوق‌های تحت حمایت دولت موسوم به صندوق راهبری دولتی[۱] هستند که گاهی صندوق‌های هدایت صنعتی[۲] نیز نامیده می‌شوند.
در گذشته، حمایت‌های دولت چین در صنایع سنگین به طور سنتی از طریق وام‌های ارزان از بانک‌های دولتی، یا کمک‌های بلاعوض صورت می‌گرفت. تعداد انگشت شماری از صندوق‌های راهبری دولت چین در اوایل دهه ۲۰۰۰ تأسیس شد، اما این صندوق‌ها در حدود سال ۲۰۱۴ به یک ابزار اصلی تامین مالی سیاست صنعتی تبدیل شدند. این نهادهای مالی بودجه دولتی-خصوصی را به شرکت‌های مد نظر هدایت کرده و هدف آنها ایجاد رقابت در بازار برای این شرکت‌ها است.
ساختار صندوق هدایت صنعتی
صندوق راهبری، توسط یا به دستور یک سازمان دولتی مرکزی، استانی یا محلی تشکیل شده و سرمایه اولیه صندوق را مستقیما از هزینه‌های بودجه اختصاص می‌دهند. چین برخلاف روش‌های قبلی که برای حمایت از صنایع از طریق وام‌های ارزان قیمت یا کمک‌های بلاعوض استفاده می‌کرد، ایجاد صندوق‌های راهبری در جهت پرداخت یارانه‌هایی به صنعت از طریق سرمایه‌گذاری در سهام را به کار گرفت.
صندوق‌های راهبری هر کدام ویژگی‌های خود را دارند اما بر اساس اولویت‌های دولت، اغلب از یک بخش خاص مانند فناوری‌های استراتژیک و نوظهور حمایت کرده یا بر فعالیتی مانند ارتقای سطح کیفیت تولیدات صنعتی متمرکز می‌شوند. با هدایت سرمایه گذاری دولتی به بخش خصوصی، دریچه ای برای دولت فراهم می‌شود تا از طریق آن بر ثبات مالی شرکت‌های خصوصی نظارت کرده و همچنین با ایجاد نظام رقابتی بین تولید کنندگان، امکان مداخله موثر در بازار را برای دولت میسر می‌سازد.
صندوق راهبری با استفاده از اهرم بودجه دولت به عنوان سرمایه اولیه و ایجاد اعتماد برای سرمایه گذاران خصوصی، ۷۰ الی ۸۰ درصد از منابع خود را از این سرمایه گذاران که «سرمایه اجتماعی» نامیده می‌شوند، تامین میکند. سرمایه گذاران خصوصی در تصمیات این صندوق دخالتی نداشته و صندوق توسط یک آژانس مدیریت مرتبط با دولت اداره می‌شد. اما در حال حاضر به دلیل عدم توانایی نهادهای دولتی برای اداره دقیق این صندوق و اتخاذ تصمیمات نادرست، اداره صندوق‌ها به تیم‌های متشکل از افراد متخصص سپرده شده است.
تاثیر صندوق بر تقابل قدرت چین و آمریکا
در شرایط فعلی چین و ایالات متحده، چین ممکن است کارگاه دنیا و بازیگر اصلی در زنجیره‌های تامین تولید جهانی باشد، اما هنوز موفقیت‌های قابل مقایسه ای در نوآوری بومی به دست نیاورده است. حتی اگر این کشور در حال گذار از این مرحله باشد، چین به عنوان یک کشور در حال توسعه با موانع زیادی برای نوآوری‌های غیرمالی مواجه است.
ایالات متحده تاکنون قادر به ارائه یک مدل تامین مالی جدید و قوی برای سرمایه گذاری صبورانه مورد نیاز برای رقابت در برابر جاه طلبی‌های چین و منابعی که به سمت تولید پیشرفته هدایت می‌شود، نبوده است اما در مقابل این صندوق در چین کل فرآیند تخریب خلاق دستاوردهای علمی و فناوری را پوشش داده و به شرکت‌های نوآور کمک میکند تا به موفقیت دست یابند.
ارزیابی عملکرد صندوق‌های راهبری دولتی
سیاست گذاران چینی با بررسی نقص‌های طرح‌های حمایتی و سایر ابزارهای سنتی سیاست صنعتی از طریق بانک‌های توسعه داخلی و بانک‌های تجاری، الگوی صندوق‌های راهبری را با وارد کردن انگیزه سود و با هدف رفع اشکالات ابزارهای پیشین ارائه کردند. این صندوق‌ها می‌توانند از انواع روش‌های سرمایه‌گذاری، از جمله سرمایه‌گذاری‌های مستقیم استفاده کنند یا اغلب به‌عنوان «صندوق پشتیبان وجوه[۳]» برای سایر صندوق‌های راهبری عمل کنند. البته اگرچه این صندوق‌ها به دنبال سود هستند اما چارچوب سرمایه گذاری آنها مشخص شده است و نباید در بازار ثانویه سهام ، معاملات آتی، املاک و مستغلات و صندوق‌های سرمایه‌گذاری اوراق بهادار سرمایه‌گذاری انجام کنند. اطلاعات بسیار محدودی در مورد جزئیات فعالیت‌های صندوق‌های راهبری وجود دارد اما میتوان به مزیت‌های آن همچون تحت تاثیر قرار دادن بازار توسط دولت، تامین منابع برای سرمایه گذاری‌های کم سود و بلند مدت و همچنین تکمیل و تقویت دیگر اقدامات سیاست صنعتی، اشاره کرد. از طرف دیگر به دلایل مدیریت نادرست، عدم توانایی در جذب سرمایه واقعی خصوصی، انتخاب طرح‌ها با اهداف سیاسی و غیر توسعه ای و فقدان نظم و انضباط بازار، عملکرد این صندوق مورد نقد قرار میگیرد.
به طور کلی صندوق‌های راهبری با وجود ایرادات، به عنوان اصلی ترین ابزار سیاست‌های اعتباری در چین شناخته شده اند و مزیت‌های متعددی نسبت به شیوه‌های سنتی تامین مالی دارند. دولت با انتخاب بخش‌های هدف برای سرمایه گذاری و حمایت از این بخش‌ها، باعث ایجاد رقابت در بازار و ورود کنترل شدهی رقابت بازار به سیاست صنعتی برای پیشبرد اهداف دولت می‌شود. از طرف دیگر دولت چین با استفاده از منابع این صندوق برای توسعه فناوری‌های استراتژیک مانند هوش مصنوعی، قدرت رقابت بیشتری در برابر آمریکا پیدا خواهد کرد.
پینوشت:
[۱] government guidance funds
[۲] industrial guidance funds
[۳] fund of funds
منبع: امریکن افرز
انتهای پیام/ پول و بانک
