به گزارش مسیر اقتصاد سیستم‌های بازنشستگی در اروپا به تعداد کشورهای این قاره، متنوع و منعکس کننده تحولات، ویژگی‌ها و حساسیت‌های فرهنگی، تاریخی و سیاسی متعددی است. این سیستم‌ها غالبا بر اساس قوانین اجتماعی، کار و مالیات ملی ساخته شده و با دریافت حق بیمه، اعطای مستمری به بازنشستگان خود را متعهد می‌شود. صندوق‌های بازنشستگی نقش مهمی در اقتصاد اتحادیه اروپا دارند و به اشتغال و رشد اقتصادی در اروپا کمک می‌کنند.
دارایی صندوق‌های بازنشستگی اروپا در کمتر از دو دهه، بیش از ۲ برابر شده است
وضعیت صندوق‌های بازنشستگی با شاخص‌های مختلفی سنجیده می‌شوند. یکی از شاخص‌های سنجش میزان پایداری این صندوق‌ها، نسبت تامین مالی است؛ این شاخص، به معنای نسبت بین دارایی‌ها و بدهی‌های موجود است که به صورت درصدی بیان می‌شود و وضعیت مالی صندوق‌های بازنشستگی را منعکس می‌کند. هدف آن نشان دادن این است که آیا صندوق‌های بازنشستگی دارایی کافی برای پرداخت مزایای بازنشستگی به اعضای فعلی و آینده خود را دارند یا خیر.
تا پایان سال ۲۰۲۱، دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی منطقه یورو بیش از بدهی‌هایشان به رشد خود ادامه داده و نسبت تأمین مالی کل آن‌ها را افزایش داده‌است. افزایش جهانی تورم در اوایل سال ۲۰۲۱ آغاز شد و تا به امروز بسیار بالا باقی مانده است. با افزایش سریع نرخ‌های بهره در نتیجه افزایش تورم، بدهی‌های صندوق‌های بازنشستگی بیش از دارایی‌های آن‌ها کاهش یافته و در نتیجه نسبت تامین مالی را مجددا بهبود بخشیده است به‌طوری‌که در پایان سه ماهه دوم سال ۲۰۲۲ به بالاترین حد خود یعنی ۱۲۷ درصد رسیده است. در بازه زمانی سه ماهه اول ۲۰۰۸ تا سه ماهه دوم ۲۰۲۲، دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی منطقه یورو بیش از ۲ برابر شده و از ۱۳۶۷ میلیارد یورو به ۳۰۳۱ میلیارد یورو افزایش یافته است؛ در حالی‌که بدهی‌های آن‌ها تا پایان سال ۲۰۲۱ از ۱۰۹۱ میلیارد یورو به ۲۳۹۰ میلیارد یورو رسیده است.
حقوق بازنشستگی در اروپا با نرخ‌های بالاتر از تورم رشد می‌کند
در بسیاری از کشورهای اروپایی، درآمد بازنشستگی ترکیبی از ارکان مختلف و اغلب به صورت یک مستمری دولتی است که شامل حقوق بازنشستگی شغلی و برخی پس‌اندازهای بازنشستگی فردی می‌شود؛ این حقوق در نیمه دوم قرن بیستم به یکی از ارکان اساسی بسیاری از کشورهای اروپایی تبدیل شد، در حالی‌که اولین صندوق‌های بازنشستگی پیش از این تأسیس شده بودند.
میزان حقوق بازنشستگی شغلی و ماهیت آن در سراسر اروپا بسیار متنوع است. بانک مرکزی اروپا پیش‌بینی کرده است که در مجموع، دستمزدهای عمومی مورد مذاکره برای منطقه یورو از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ کمتر از تورم رشد خواهد کرد؛ در حالی‌که پیش‌بینی می‌شود متوسط حقوق بازنشستگی با نرخ‌های بالاتر از تورم رشد کند؛ همچنین بیشترین افزایش آن برای سال ۲۰۲۳ پیش‌بینی شده است. علاوه بر این، انتظار می‌رود رشد کل مخارج بازنشستگی عمومی بیشتر از رشد مستمری‌های فردی باشد که نشان‌دهنده افزایش تعداد بازنشستگان است.
در قرن اخیر، شاخص امید به زندگی در اروپا ۲ برابر شده است
در طول قرن گذشته، میانگین شاخص امید به زندگی در اروپا به دلایلی نظیر بهبود مراقبت‌های بهداشتی، ایمن سازی و تغذیه بهتر، تقریبا دو برابر شده است؛ به‌طوری‌که امید به زندگی هنگام تولد برای زنان در سال ۱۹۰۰، حدود ۴۶ سال بود و در سال ۲۰۲۲ به حدود ۸۳ سال رسیده است.
با وجود اینکه پیش‌بینی می‌شود سرعت افزایش میانگین امید به زندگی کندتر از گذشته باشد، انتظار می‌رود روند افزایش طول عمر افراد ادامه یابد. هم‌زمان با این اتفاق، روند نرخ باروری در اروپا کاهشی بوده است و از دوران اوج خود در انفجار جمعیتی پس از جنگ جهانی به زیر سطح جایگزینی طبیعی ۱.۲ در سال ۱۹۸۰ رسیده است و تا سال ۲۰۰۰ این روند ادامه‌دار بوده است. از آن زمان تا‌کنون، نرخ باروری نزدیک به ۱.۵ باقی مانده است.
زنگ خطر صندوق‌های بازنشستگی اروپا با کاهش جمعیت در سن کار
افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ باروری به افزایش تعداد افراد بالای ۶۵ سال در جمعیت اروپا منجر شده است و تغییرات قابل توجهی را در ساختار جمعیت اروپا ایجاد کرده است. طبق گزارش یورو استات، جمعیت کلی اروپا بین سال‌های ۲۰۱۹ (۴۴۷ میلیون) تا ۲۰۷۰ (۴۲۴ میلیون) ۵ درصد کاهش می‌یابد؛ همچنین جمعیت در سن کار، یعنی افراد ۲۰ تا ۶۴ سال، از ۲۶۵ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد و به ۲۱۷ میلیون نفر در سال ۲۰۷۰ خواهد رسید.
طی ۳۰ سال گذشته، تعداد افراد بالای ۶۵ سال به ازای هر ۱۰۰ نفر در سن کار، از ۲۱ نفر در سال ۱۹۹۰ به ۳۱ نفر در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است و انتظار می‌رود این نسبت تا سال ۲۰۶۰، دو برابر شود. این امر باعث می‌شود بار سنگینی بر روی جمعیت در سن کار برای تأمین مالی حقوق بازنشستگی و مراقبت‌های بهداشتی و بیمه مراقبت‌های طولانی مدت برای افراد مسن ایجاد شود. حتی سیستم‌های بازنشستگی تأمین‌شده نیز می‌توانند تحت تأثیر منفی کاهش سریع جمعیت در سن کار، قرار بگیرند. با افزایش این نسبت، سیستم‌های پرداخت در حین بازنشستگی به طور فزاینده‌ای تحت فشار قرار می‌گیرند که با چالش دوگانه پایدار ماندن از نظر مالی و توانایی تامین درآمد کافی در دوران بازنشستگی مواجه می‌شوند.
منبع: pensionseurope
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
