مسیراقتصاد/ صنعت مرغداری تولیدکننده گوشت مرغ مورد نیاز کشور است. در حال حاضر جوجه یک روزه مورد نیاز این صنعت از سویه های تجاری مختلفی نظیر راس، آربوراکرز،کاب و آرین تامین می‌شود. در میان این سویه‌ها آرین تولید داخل بوده و مابقی وارداتی هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم بازار سویه آرین در کشور تا اوایل دهه ۸۰ حدود ۸۵ درصد بود اما با واردات بی‌رویه سویه‌های خارجی تدریجا سهم این سویه داخلی تا اواسط دهه ۸۰ به صفر رسید.
عدم موفقیت در گسترش بازار سویه آرین
با تشدید تحریم‌های آمریکا در سال ۱۳۹۸واردات سویه‌های خارجی برای مدتی متوقف شد. در همین راستا به منظور خنثی‌سازی تحریم‌ها و جلوگیری از توقف تولید گوشت مرغ، طرح احیای مرغ آرین در دستور کار دولت قرار گرفت. براساس زمان بندی این طرح سهم بازار سویه آرین تا سال ۱۴۰۲ معادل ۴۰ درصد در نظر گرفته شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم بازار سویه آرین مطابق زمان بندی افزایش نداشته است چراکه در حال حاضر سهم این سویه در بازار داخلی کمتر از ۱۰ درصد برآورد می‌شود.
عدم موفقیت در گسترش سهم بازار سویه آرین ریشه در عوامل مختلفی دارد. عدم آشنایی مرغداران با نحوه مدیریت و پرورش این سویه داخلی یکی از این عوامل محسوب می‌شود. در واقع عدم پرورش صحیح مرغ آرین مانع بروز پتانسیل های ژنتیکی این پرنده شده است؛ این مسئله از یک سوی قدرت رقابت اقتصادی آرین با سویه‌های خارجی را کاهش داده است و از سوی دیگر انگیزه پرورش مرغ آرین را از جانب مرغداران سلب کرده است.
تغذیه موثرترین عامل در بروز توانمندی‌های ژنتیکی مرغ است
از جمله عواملی که باید در پرورش مرغ آرین مورد توجه قرار بگیرد مدیریت تغذیه این پرنده است چراکه تغذیه موثرترین عامل در بروز توانمندی‌های ژنتیکی مرغ محسوب می‌شود.
نوع جیره غذایی که در مرغداری‌ها برای پرورش سویه‌های تجاری استفاده می‌شود ۲ نوع جیره شامل جیره رقیق و جیره غلیظ است. میزان انرژی و پروتئین استفاده شده در جیره تعیین کنند نوع جیره است. به جیره‌هایی که بیش از ۳۰۰۰ کیلوکالری انرژی و بیش از ۲۰ درصد پروتئین داشته باشند جیره غلیظ و به جیره‌هایی که کمتر از این میزان انرژی و پروتئین داشته باشد جیره رقیق می‌گویند.
سطح انرژی و پروتئین در جیره غذایی مرغ‌ها علاوه بر تاثیر قابل توجه بر کمیت و کیفیت لاشه دارای نقش تعیین کننده در هزینه تولید گوشت مرغ است چرا که معمولا هزینه خوراک ۶۰ الی ۷۰ درصد کل هزینه‌های پرورش جوجه گوشتی را تشکیل می‌دهد.
استفاده از جیره غلیظ منجربه افت عملکرد سویه آرین می‌شود
در حال حاضر سویه‌های وارداتی نظیر راس و آربوراکرز جزء سویه‌های سنگین وزن محسوب می‌شوند چراکه به منظور تولید مرغ سنگین وزن اصلاح‌نژاد شده‌اند. برای پرورش مناسب این سویه ها باید از جیره های غلیظ استفاده کرد.
مرغداران کشور طی ۲ دهه گذشته به علت عدم وجود سویه آرین در بازار همواره اقدام به پرورش سویه‌های وارداتی کرده و عملا با مدیریت تغذیه این سویه‌ها آشنایت دارند. به همین دلیل مرغداران در برخورد با سویه آرین که یک پرنده سبک وزن محسوب می‌شود و برای تولید مرغ سایز و سبک وزن، اصلاح نژاد شده است نیز از جیره غلیظ استفاده می‌نمایند.
همین مسئله باعث شده است که تولیدکنندگان امکان بهره برداری مناسب از ظرفیت ژنتیکی سویه آرین را نداشته باشند و از طرفی نسبت به عملکرد این پرنده نیز انتقاداتی داشته باشند.
بررسی وضعیت عملکرد سویه آرین، تغذیه شده با جیره رقیق
در این راستا به منظور بررسی عملکرد مرغ آرین هنگام تغذیه با جیره‌های رقیق پژوهشی با عنوان «بررسی عملکرد جوجه های گوشتی نر و ماده آرین و راس تغذیه شده با جیره غذایی رقیق شده» انجام شد.[۱]
در این پژوهش جیره‌ها به سه دوره شامل آغازین(۰ تا ۲۱ روزگی)، رشد(۲۲ الی ۴۲ روزگی) و پایانی(۴۳ الی ۴۹ روزگی) تقسیم شدند و میزان انرژی آنها به ترتیب ۲۷۵۰، ۲۸۰۰ و ۲۸۵۰ کیلوکالری درکیلوگرم تنظیم شد. همچنین سطح پروتیئن خام در جیره‌های آغازین، رشد و پایانی به ترتیب ۱۹/۷۷، ۱۷/۵۰ و ۱۶/۰۳ درصد در نظر گرفته شد. ترکیب جیره فوق در نمودار ۱ قابل مشاهده است.
«جیره غذایی» عامل کلیدی در بهبود عملکرد مرغ آرین
براساس این پژوهش عملکرد سویه آرین نسبت به سویه راس در سه مرحله آغازین، رشد و پایانی مثبت ازریابی شد. این مسئله در جدول ۲ قابل ملاحظه است.
مطابق با جدول ۲ در دوره‌ها‌ی آغازین، رشد و پایانی، عملکرد سویه آرین از لحاظ افزایش وزن، مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه بهتر از سویه راس است و در ضریب تبدیل خوراک نیز در پایان دوره تفاوت معنی داری ایجاد نشده است.
از سوی دیگر براساس جدول ۳، دو سویه راس و آرین از لحاظ ویژگی‌های لاشه تفاوت معنی داری با هم ندارند؛ البته از نظر درصد لاشه سویه آرین به طور معنی داری، اندکی بالاتر از سویه راس گزارش شده است.
لذا نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که هنگام تغذیه از جیره‌های رقیق عملکرد کلی سویه آرین تا حدی بهتر از سویه راس است.
البته سویه‌های خارجی با مصرف جیره‌های غلیظ عملکرد بالاتری را نشان می‌دهند اما این مسئله باعث واردات بیشتر نهاده های دامی به کشور می‌شود چراکه برای تامین جیره غلیظ باید درصد ذرت و کنجاله سویا را در فرمول جیره افزایش داد. بنابراین این اقدام به هیچ عنوان راهبردی نیست و باعث افزایش ضریب وابستگی کشور می شود.
پشتیبانی فنی از پرورش دهندگان مرغ آرین از طریق ایجاد زنجیره یکپارچه
بنابراین درصورتی که پرورش‌دهندگان مرغ آرین آموزش و پشتیبانی مناسب از نحوه پرورش سویه آرین دریافت نمایند امکان گسترش سهم بازار سویه آرین به علت بهبود عملکرد فراهم خواهد شد.
در همین راستا دولت می‌تواند با ایجاد زنجیره یکپارچه مرغ آرین و مشخص کردن متولی تجاری برای این سویه داخلی ضمن ایجاد امکان تولید قراردادی، زمینه آموزش و پشتیبانی تولیدکنندگان مرغ آرین را از سوی این زنجیره یکپارچه فراهم نماید. تولید زنجیره‌ای باعث آموزش هرچه بهتر مرغداران برای تغذیه مناسب سویه داخلی آرین می‌شود.
پینوشت:
[۱] عملکرد جوجه های گوشتی نر و ماده آرین و راس تغذیه شده با جیره غذایی رقیق شده؛ فصلنامه تحقیقات کاربردی در علوم دامی
انتهای پیام/ کشاورزی
