مسیراقتصاد/ صنعت مرغداری در ایران با تولید سالانه بیش از ۲.۵ میلیون تن گوشت مرغ ضمن تامین امنیت غذایی، نقش ویژه‌ای در ایجاد اشتغال با داشتن بیش از ۱۷ هزار تولیدکننده دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد تغییرات مداوم قیمت مرغ طی یک سال گذشته موجب نارضایتی تولیدکننده و مصرف‌کننده شده است. چرا که قیمت مصوب گوشت مرغ، بعد از حذف ارز ترجیحی ۳ مرتبه دچار تغییر جهشی شد. در ابتدا قیمت این محصول به ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان و بعد از مدت کوتاهی به ۶۳ هزار تومان افزایش یافت؛ و مجددا بعد از چند ماه در اردیبهشت ۱۴۰۲ به ۷۳ هزار تومان تغییر کرد.
در این میان قیمت این محصول پروتئینی در سال ۱۴۰۱ عموما کمتر از قیمت مصوب و در سال ۱۴۰۲ همواره بالای قیمت مصوب بوده است و عملا قیمت گوشت مرغ بر اساس قیمت مصوب به بازار عرضه نشده است. لذا نوسانات شدید قیمتی و عدم ثبات قیمت مرغ در یک بازه مشخص، علاوه بر ایجاد چالش برای مرغدار باعث ایجاد نارضایتی در مصرف‌کنندگان نهایی نیز شده است.
تحلیل سوگیرانه از وضعیت بازار مرغ کشور
عدم ثبات قیمت گوشت مرغ طی یک سال گذشته ریشه در عوامل مختلفی دارد که مهم ترین آن نظیر عدم تعادل در عرضه و تقاضای گوشت مرغ، تغییرات مداوم قیمتی در نهاده‌های تولید این محصول و حتی توقف ۱ هفته‌ای تولید جوجه یک روزه یا به عبارتی کاهش تولید جوجه یک روزه بوده است.
در حالی که عوامل ایجادکننده نوسانات قیمتی در بازار گوشت مرغ کاملا مشخص هستند، برخی فعالان صنعت طیور در تحلیل وضعیت بازار گوشت مرغ و عملکرد فنی مرغ آرین بدون اشاره به منبع علمی و معتبر، نوسانات قیمتی موجود در صنعت مرغداری را ریشه در عملکرد ضعیف این سویه داخلی معرفی می کنند.
انتشار اطلاعات عملکردی مرغ آرین بدون منبع علمی و رسمی
به عبارتی دیگر این افراد معتقدند تغییرات قیمتی گوشت مرغ و عدم ثبات قیمت این محصول در بازار به دلیل خطای محاسباتی دولت در برآورد وزن مرغ تولیدی بوده و این مسئله موجب دامن زدن به مشکلات بازار گوشت کشور شده است.
به عنوان مثال حسین شیرزاد در خرداد ۱۴۰۲ در این خصوص اظهار داشت: نژاد آرین به عنوان نژادی بومی برای تأمین مرغ مورد نیاز بازار داخلی به دلیل شرایط جسمی که دارد نمی‌تواند بیش از یک کیلو و ۱۰۰ گرم وزن بگیرد. از این رو در بخش جوجه ریزی باید محاسبات آماری دقیق انجام شود.[۱]
نکته اصلی این خبر، ارائه اطلاعات فنی و عملکردی در خصوص قدرت وزن گیری سویه آرین است که بدون ارائه هیچ گونه منبع معتبری بیان شده است، حال آنکه کاتالوگ رسمی منتشر شده برای مرغ آرین تفاوت فاحشی با چنین محاسباتی دارد و فعالان این سویه نیز در این زمینه نظر دیگری دارند.
چگونه بازار آرین با سهم ۶ درصدی، ریشه مشکلات صنعت مرغداری است؟
علی القاصی رئیس کل دادگستری استان تهران در اسفند ۱۴۰۱ در خصوص سهم بازار آرین در کشور اظهار داشت: بر اساس گزارش‌های دریافتی از نهادهای نظارتی در حال حاضر، ۶ درصد از نیاز کشور از این سویه داخلی تامین می‌شود.
بنابراین در حالی که ۹۴ درصد سهم بازار گوشت مرغ از طریق سویه‌های خارجی نظیر راس و آربوراکرز تامین می‌شود، چگونه ممکن است ۶ درصد سهم بازار آرین عامل مشکلات صنعت مرغداری کشور باشد. لذا این مسئله نیز نشان می‌دهد تحلیل‌های اخیر در خصوص تاثیر بازار گوشت مرغ از مرغ آرین خلاف واقع است.
سویه آرین دارای ظرفیت بالای ژنتیکی است
از سوی دیگر در خصوص عملکرد سویه آرین نظرات متفاوت‌تری در خبرگزاری‌ها و منابع علمی وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
محمدعلی کمالی مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی در سال ۱۳۹۹ در خصوص ظرفیت‌های ژنتیکی سویه آرین اعلام کرده است: آزمایش‌ها و فعالیت‌های تحقیقاتی نشان می‌دهد مرغ آرین حداقل تا ۳۷ روزگی فاصله زیادی با نژادهای تجاری دیگر ندارد.[۲]
همچنین بر اساس دفترچه راهنمای پرورش جوجه گوشتی آرین منتشر شده از سوی کمیته ملی احیای مرغ لاین آرین، وزن این سویه داخلی در ۴۲ روزگی معادل ۲.۵ کیلوگرم با ضریب تبدیل خوراک ۱.۸۱ است که نشان از پتانسیل ژنتیکی این سویه داخلی دارد. حال اگر این مقدار افزایش وزن از سویه آرین در صنعت مرغداری وجود ندارد، باید ریشه این مسئله را در عوامل دیگر بررسی کرد.
در همین راستا مجتبی زاغری عضو هیئت علمی گروه علوم دامی دانشگاه تهران در آذر ۱۴۰۰ در پی انتقادات از عملکرد سویه آرین اقدام به انجام پژوهشی جهت ارزیابی عملکرد سویه آرین کرده و اظهار داشته است: در پی تحقیقات ضمن اثبات کیفیت مطلوب سویه آرین مشخص شد که وزن کم محصولات سویه آرین در بازار به دلیل شرایط محیطی مرغداری‌ها به لحاظ بهداشت محیط و تغذیه بوده و به این نتیجه رسیدیم که از این سویه در بازار به درستی بهره‌برداری نشده است.[۳]
مشکلات بازار گوشت مرغ ریشه در عملکرد فنی مرغ آرین ندارد
در همین جهت علت عدم بهره برداری درست از سویه آرین ریشه در سیاستگذاری‌های نادرست تصمیم گیران دولتی دارد چرا که اجرای سیاست‌های ناقص و اشتباه نظیر سیاست جوجه‌ریزی متناظر آرین با سویه‌های وارداتی و همچنین واگذاری گله‌های اجداد مرغ آرین به شرکت‌های واردکننده گله‌های اجداد، زمینه ضعف عملکردی سویه آرین فراهم کرده است.
در حالی که دولت می‌توانست به جای اجرای این سیاست صرفا با انتخاب یک متولی تجاری برای این سویه از طریق ایجاد زنجیره یکپارچه مرغ آرین، ضمن پشتیبانی فنی از واحدهای پرورش دهنده مرغ آرین از افت عملکرد این سویه جلوگیری نماید و از طرفی امکان تحقیق و توسعه و ارتقاء مرغ لاین آرین را نیز از طریق این زنجیره یکپارچه فراهم آورد.
بنابراین مشکلات بازار گوشت مرغ ریشه در عملکرد فنی مرغ آرین ندارد و به تصمیمات بعضا متناقض و اشتباه متولیان امر بر می‌گردد. از طرفی انتشار هر گونه اطلاعات بدون منبع در خصوص عملکرد مرغ آرین ضمن تبلیغات منفی علیه این سویه داخلی، می‌تواند مجددا این ثروت ژنتیکی و ملی را همچون سالیان قبل به فراموشی بسپارد. حال آنکه این ثروت ملی در صورت بهره‌برداری مناسب می‌تواند مقوله‌ای قدرت آفرین برای ایران در جهان باشد.
پی‌نوشت:
[۱] مهر؛ شماره خبر:۵۷۹۷۰۲۱
[۲] تسنیم؛ شماره خبر:۲۴۱۲۴۰۱
[۳] ایسنا؛ شماره خبر:۱۴۰۰۰۹۲۴۱۸۷۴۵
انتهای پیام/ کشاورزی
