مسیراقتصاد/ صنعت دام و طیور با تولید محصولات پروتئینی مورد نیاز کشور نظیر گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ و شیر نقش به سزایی در تامین امنیت غذایی کشور دارد. یکی از مهم‌ترین نهاده‌های تولید در صنعت دام و طیور که کاربرد فراوانی در جیره دارد محصولی به نام ذرت است.
به طور کلی این نهاده به صورت ذرت علوفه‌ای و ذرت دانهای تولید می‌شود. بر اساس آخرین آمار وزارت جهادکشاورزی در سال ۱۴۰۰ میزان تولید ذرت علوفه‌ای و ذرت دانهای در کشور به ترتیب ۱۳ میلیون تن و ۷۰۰ هزار تن بوده است.
ذرت علوفه‌ای به طور کامل در جیره دام‌های سنگین استفاده می‌شود اما ذرت دانهای ضمن تولید کنسانتره به عنوان خوراک اصلی طیور کاربرد دارد.
خودکفایی در ذرت علوفه‌ای در مقابل وابستگی به واردات ذرت دانهای
در حال حاضر در تولید ذرت علوفه‌ای مورد نیاز کشور خودکفایی حاصل شده است اما تولید ذرت دانهای پاسخگوی نیاز داخلی نیست و سالانه به طور متوسط حدود ۹ میلیون تن از این محصول وارد کشور می‌شود.
ایران در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار دارد و از سویی پدیده خشکسالی و کم آبی در حال تبدیل شدن به یک بحران است، در چنین شرایطی وابستگی به واردات ذرت دانهای از مهم‌ترین چالش‌های صنعت دام و طیور به شمار می‌رود.
در همین راستا سیدعلیان مدیرکل دفتر بهبود تغذیه و جایگاه دام وزارت جهادکشاورزی ضمن اشاره به رشد شوری آب و خاک در کشور گفت: تولید گیاهان و علوفه‌های کم آب‌بر و مقاوم به خشکی و شوری برای تامین بخشی از خوراک دام و طیور با توجه به شرایط خشک کشور ضروری است.[۱]
سورگوم نهاده جایگزین ذرت در جیره دام و طیور
در این میان سورگوم دارای تحمل زیاد در برابر تنش‌های محیطی مانند درجه حرارت بالا، کم آبی و خشکسالی است و سازگاری خوبی با خاک‌های کم حاصلخیزی دارد. بنابراین سورگوم گیاه مناسبی است که می‌توان برای کشت آن برنامه‌ریزی کرد و در اشکال متفاوت نظیر سیلو شده یا دانهای در تغذیه دام‌ها به کار برد.
توسعه کاشت سورگوم دانهای در مناطق خشک و کم آب که میزان بارندگی کمتر از ۳۰۰ میلی متر در سال است و میزان شوری تا ۶ درجه است نسبت به ذرت دانهای ارجحیت دارد؛ چون میزان مصرف آب در سورگوم دانهای نزدیک به ۳۵ تا ۴۰ درصد کمتر از ذرت دانهای است. همچنین سورگوم نیاز به ادوات و ماشین آلات خاصی نداشته و با کمباین‌های موجود در کشور امکان برداشت این محصول وجود دارد.
دانه سورگوم به کاهش واردات کنجاله سویا نیز کمک می‌کند
دانه سورگوم از نظر ارزش غذایی گزینه مناسبی برای جایگزین ذرت در خوراک دام و طیور است. میزان پروتئین خام در سورگوم بالاتر از ذرت است. در واقع دانه سورگوم با ۳ درصد پروتئین خام بالاتر از دانه ذرت می‌تواند به کاهش استفاده از کنجاله‌ها به خصوص کنجاله سویا در جیره کمک کند و زمینه کاهش واردات این کنجاله را نیز فراهم نماید.
البته وجود تانن به عنوان یک ماده ضد تغذیه‌ای می‌تواند مصرف این محصول را تحت تاثیر قرار دهد اما ارقام جدیدتر این دانه این محدودیت را نیز برطرف کرده‌اند.
بر اساس تحقیقات، جایگزینی سورگوم دانهای تا ۵۰ درصد به جای ذرت در جیره مرغ گوشتی و تا ۷۵ درصد در جیره مرغ تخم گذار امکان پذیر است. همچنین در تغذیه گاوهای شیرده و گوساله‌های پرواری توصیه می‌شود که سورگوم دانهای خرد شده تا ۷۵ درصد جایگزین ذرت شود.
پرداخت یارانه کشت سورگوم گامی مهم برای کاهش وابستگی به ذرت
لذا با توجه به اهمیت دانه سورگوم در کاهش وابستگی به ذرت وارداتی، توسعه کشت این محصول در کشور با توجه به محدویت‌های آبی و اقلیمی بسیار ضروری است.
در همین راستا سید علیان مدیرکل دفتر بهبود تغذیه و جایگاه دام وزارت جهاد کشاورزی در خرداد ۱۴۰۲ گفت: در جلسه تحول، نوآوری و پیشرفت با حضور سرپرست وزارت جهاد کشاورزی، مقرر و مصوب شد برای مصرف سورگوم در خوراک دام و طیور و به منظور رقابت‌پذیری و جایگزینی آن با ذرت که با ارز نیمایی وارد کشور می‌شود، یارانه تعلق بگیرد.
وی درباره میزان تعلق یارانه به سورگوم اظهار داشت: پیشنهاد ما اختصاص یارانه به میزان حدود ۱۵ درصد قیمت سورگوم است.[۲]
این اقدام وزارت جهاد کشاورزی برای گسترش کشت دانه سورگوم یک گام رو به جلو است. باید سریع‌تر میزان یارانه مورد نظر برای کشت این محصول به طور دقیق مشخص شود. همچنین توجه به ایجاد زیرساخت جهت توزیع دانه سورگوم در کشور از طریق سامانه بازارگاه بسیار لازم و ضروری است که بایستی در دستور کار قرار بگیرد.
پی‌نوشت:
[۱] و [۲] ایانا: شماره خبر: ۱۱۵۳۸۲
انتهای پیام/ کشاورزی
