مهدی خداوردی کارشناس حوزه امنیت‌غذایی در گفتگو با مسیر اقتصاد ضمن اشاره به اهمیت گوشت مرغ به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تامین کننده پروتئین در جامعه گفت: بر اساس آخرین آمار وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۴۰۰ معادل ۲.۶ میلیون تن گوشت مرغ در کشور تولید شده است. بر این اساس متوسط سرانه مصرف این محصول پروتئینی به ازای هر فرد در سال حدود ۳۰ کیلوگرم برآورد می‌شود.
گله‌های مرغ لاین مرکز اصلی در اصلاح نژاد جوجه گوشتی
خداوردی جوجه‌یک‌روزه اصلاح نژاد شده را یکی از مهم‌ترین نهاده‌های تولید در صنعت مرغداری دانست و افزود: تولید جوجه یک‌روزه به ترتیب وابسته به گله‌های لاین، اجداد و مرغ مادر است و در این میان گله‌های لاین هسته اصلی و مرکزی در بحث اصلاح نژاد هستند.
این کارشناس ادامه داد: از هر مرغ لاین بر اساس سویه‌های مختلف ۲۵ تا ۳۰ قطعه جوجه اجداد تولید می‌شود، از هر جوجه اجداد نیز بر اساس قابلیت ژنتیکی سویه‌های مختلف ۳۵ تا ۴۵ قطعه مرغ مادر و از هر مرغ مادر 130 تا ۱۵۵ قطعه جوجه یک‌روزه گوشتی به دست می‌آید.
وی افزود: مدیریت گله‌های لاین کاملاً محرمانه بوده و کشورهای صاحب این فناوری از اشتراک گذاری دانش و تجربه خود جلوگیری می‌کنند.
غفلت و بی‌توجهی مسئولان به مرغ آرین عامل ضعف عملکردی این سویه
خداوردی در ادامه ضمن اشاره به مرغ لاین آرین به عنوان یک پتانسیل ژنتیکی داخلی اظهار داشت: ایران نیز با داشتن مرغ لاین آرین جزء معدود کشورهای دارای این فناوری است اما به علت غفلت و بی‌توجهی مسئولان طی ۲ دهه گذشته، ضمن از دست دادن سهم ۸۵ درصدی بازار داخلی، در رقابت عملکردی و اقتصادی با سویه‌های وارداتی نیز دچار ضعف شد.
خداوردی تصریح کرد: تا اوایل دهه ۸۰ حدود ۸۵ درصد بازار داخلی در اختیار سویه آرین بود اما به تدرج سهم آن کاهش یافت به طوری که در اوایل دهه ۹۰ تقریبا ۱۰۰ درصد بازار در اختیار سویه‌های خارجی قرار گرفت.
افزایش کمی مرغ آرین در بازار بدون توجه به بهبود کیفی این سویه
این کارشناس در ادامه اظهار داشت: به علت مشکلات ناشی از تحریم در سال ۱۳۹۸ امکان واردات جوجه اجداد به کشور فراهم نشد این مسئله می‌توانست موجب توقف تولید گوشت مرغ در کشور شود.
خداوردی افزود: به منظور مقابله با تحریم و جلوگیری از نا امنی غذایی، توجه مسئولان به احیای سویه آرین جلب شد به طوری که کمیته ملی احیای مرغ لاین آرین با هدف احیای این ظرفیت داخلی تشکیل شد.
این کارشناس امنیت‌غذایی با اشاره به سیاست جوجه‌ریزی اجباری مرغ آرین در کشور گفت: گسترش کمی سویه آرین بدون هیچ گونه اقدام موثری در بهبود عملکرد این سویه، با درگیر کردن تعداد بی‌شماری مرغدار، بدون آگاهی از توانمندی و کیفیت مزارع پرورشی آنها موجب عدم بروز پتانسیل‌های ژنتیکی سویه آرین شد و همین مسئله اعتراضات شدید مرغداران را در پی داشت.
این کارشناس در خصوص دستورالعمل جوجه‌ریزی مرغ آرین تصریح کرد: طبق این دستورالعمل مرغداران باید یک‌سوم از تولید خود را به صورت ظرفیتی یا دوره‌ای به پرورش سویه آرین اختصاص دهند. به این معنا که مرغدار می‌تواند همزمان با پرورش سویه خارجی یک سوم ظرفیت تولید خود را از سویه آرین تولید نماید یا به ازای یک دوره پرورش سویه آرین دو دوره سویه خارجی پرورش دهد. همچنین در صورتی که مرغداری تمایل به جوجه‌ریزی سویه آرین نداشت، می‌تواند در قالب قرارداد، تعهد خود را به مزرعه دیگری واگذار و ما به التفاوت آن را پرداخت کند.
این سیاست مشکلاتی همچون تقلب در پرورش از طریق جوجه‌ریزی سویه‌های خارجی به اسم سویه آرین، ایجاد رانت و فساد ناشی از حواله فروشی و حذف گله‌های سویه آرین به بهانه بیماری، ایجاد کرده است.
لزوم ایجاد زنجیره یکپارچه مرغ آرین جهت گسترش بازار و ارتقاء عملکرد
خداوردی اصلاح نژاد و تحقیق و توسعه مرغ لاین آرین را به منظور احیای این سویه داخلی ضروری دانست و افزود: ارتقاء مرغ آرین به جمع آوری اطلاعات عملکردی این سویه تجاری از مزارع پرورشی مرغداران وابستگی مستقیم دارد.
وی ادامه داد: در شرایط کنونی که مرغداران نسبت به جوجه‌ریزی اجباری آرین اعتراض دارند و از طرفی هیچ گونه سازوکار مناسبی برای جمع آوری اطلاعات عملکردی مرغ آرین وجود ندارد؛ دولت می‌تواند ضمن توقف سیاست جوجه‌ریزی اجباری با ایجاد شرکت زنجیره ای یکپارچه جهت تولید مرغ آرین با استفاده از ظرفیت تولید قراردادی علاوه بر جمع آوری اطلاعات عملکردی سویه آرین از مرغداران، امکان تحقیق و توسعه جدی این سویه را از طریق این شرکت زنجیره‌ای فراهم آورد.
خداوردی در پایان خاطر نشان کرد: این شرکت زنجیره‌ای با ایجاد یک برند تجاری برای سویه آرین ضمن گسترش سهم بازار آرین و تحقیق و توسعه این سویه می‌تواند متولی احیای مرغ آرین در کشور باشد.
انتهای پیام/ کشاورزی
