به گزارش مسیر اقتصاد سال ۲۰۲۳ سال مهمی در راه‌اندازی ارز دیجیتال ملی یا ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) در کشورهاست. به طوری که از روزهای نخست ماه مارس، شصت و پنج کشور در مرحله پیشرفته راه‌اندازی آن بوده‌اند و بیش از بیست بانک مرکزی از جمله در برزیل، ژاپن و روسیه آزمایش‌های اولیه برای راه اندازی آن را آغاز کرده‌اند. تارنمای شورای آتلانتیک در گزارشی تحولات مربوط به ارز دیجیتال در ۱۱۹ کشور که بیش از ۹۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند واکاوی کرده است.
راه‌اندازی ارز دیجیتال ملی در کشورهای مختلف
باوجود گذشت سه ماه از سال ۲۰۲۳، ۱۸ کشور پیشرفت چشمگیری در زمینه ارزهای دیجیتال ملی داشته‌اند که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌شود.
- استرالیا: بانک مشترک المنافع و گروه بانکداری استرالیا و نیوزلند به برنامه آزمایشی بانک مرکزی استرالیا پیوستند تا استفاده از eAUD را بررسی کنند. آنها در کنار دوازده موسسه مالی و شرکت پرداخت دیگر، برای آزمایش ارز دیجیتال ملی خود فعالیت خواهند کرد.
- برزیل: رئیس بانک مرکزی برزیل، روبرتو کامپوس نتو، پس از اجرای برنامه آزمایشی با موسسات مالی در سال ۲۰۲۳، اظهار داشت که به دنبال راه اندازی ارز دیجیتال ملی در سال ۲۰۲۴ هستند.
- کانادا: در سال ۲۰۲۳، بانک کانادا یادداشتی تحلیلی منتشر کرد که بر اهمیت عملکرد پرداخت آفلاین در CBDCها تاکید دارد.
- چین: در ژانویه ۲۰۲۳، پکن یوان دیجیتال (e-CNY) را در محاسبات گردش ارز خود گنجاند. e-CNY نشان دهنده ۰.۱۳ درصد از وجوه نقد و ذخایر نگهداری شده توسط بانک مرکزی چین است.
- هندوستان: در سال ۲۰۲۳، یکی از بزرگ‌ترین زنجیره‌های خرده‌فروشی هند، Reliance Retail، اعلام کرد که پذیرش روپیه دیجیتال را بصورت پایلوت در یکی از خطوط فروشگاه خود آغاز کرده‌اند. در ماه مارس، هند استفاده آزمایشی از CBDC آفلاین را اعلام کرد.
- ژاپن: بانک مرکزی ژاپن نیز برنامه آزمایشی خود را در ماه آوریل آغاز خواهد کرد تا امکان سنجی فنی «ین دیجیتال» را بسنجد. همچنین، این کشور انجمن CBDC را ایجاد و از کسب و کارهای خصوصی که درگیر پرداخت‌های خرده فروشی یا فناوری‌های مرتبط هستند برای شرکت در آن دعوت می‌کند. بر اساس نتایج بدست آمده، این بانک تصمیم خواهد گرفت که آیا تا سال ۲۰۲۶ یک ارز دیجیتال راه اندازی کند یا خیر.
- اردن: در فوریه ۲۰۲۳، صندوق بین‌المللی پول گزارشی درباره پیاده‌سازی ارز دیجیتال ملی خرده‌فروشی منتشر کرد. بر اساس این گزارش؛ rCBDC فرامرزی به ویژه برای اردن مفید خواهد بود.
- قزاقستان: در سال ۲۰۲۳، بانک ملی قزاقستان ارز دیجیتال ملی خود را راه اندازی کرد که قرار است تا سال ۲۰۲۵ عملیاتی شود.
- لائوس: در سال ۲۰۲۳، بانک مرکزی لائوس استفاده از نمونه اولیه ارز دیجیتال خود به نام Digital Lao Kip (DLak) را آغاز خواهد کرد.
- فیلیپین: در ژانویه ۲۰۲۳، بانک مرکزی فیلیپین اعلام کرد که پروژه آزمایشی CBDC عمده فروشی را تا سال ۲۰۲۴ با همکاری موسسات مالی منتخب اجرا خواهد کرد.
- روسیه: بانک مرکزی روسیه در حال تدارک برای راه اندازی روبل دیجیتال در اولین روز آوریل ۲۰۲۳ است.
- عربستان سعودی: در ژانویه ۲۰۲۳، بانک مرکزی عربستان سعودی اعلام کرد که در حال افزایش تحقیقات در مورد CBDCها و کاربست ارز دیجیتال ملی در عمده فروشی‌ها با همکاری بانک‌های تجاری داخلی و شرکای فین تک است.
- ترکیه: در دسامبر ۲۰۲۲، بانک مرکزی جمهوری ترکیه اعلام کرد که «اولین تراکنش‌های پرداخت» خود را با استفاده از لیر دیجیتال با موفقیت انجام داده و در نظر دارد ارز دیجیتال بانک مرکزی را در سال ۲۰۲۳ راه اندازی کند.
- امارات متحده عربی: در سال ۲۰۲۳، امارات متحده عربی در راستای برنامه تحول زیرساخت‌های مالی خود، در حال برنامه‌ریزی برای راه اندازی CBDC است تا به هدف رفع ناکارآمدی در پرداخت‌های فرامرزی و ایجاد نوآوری در داخل دست یابد. در ماه مارس، امارات متحده عربی چارچوب توسعه و قابلیت همکاری ارز دیجیتال خود را با بانک مرکزی هند بررسی خواهد کرد.
- اوکراین: در ژانویه ۲۰۲۳، معاون نخست وزیر اوکراین اعلام کرد که حقوق ماهانه خود را در e-hryvnia خواهد گرفت. طرح اولیه اوکراین برای تحول دیجیتال، آغاز استفاده آزمایشی در سال ۲۰۲۴ خواهد بود، اما دولت در تلاش است تا این مرحله را در سال ۲۰۲۳ راه اندازی کند.
- بریتانیا: در فوریه ۲۰۲۳، بانک انگلستان و وزارت خزانه‌داری مقاله‌ای را منتشر کردند که در آن موارد مربوط به پوند دیجیتال را تشریح می‌کرد. براساس این مقاله، هنوز تصمیم‌گیری در مورد معرفی پوند دیجیتال بسیار زود است، اما آماده سازی برای این تصمیم ادامه دارد.
- ایالات متحده: نلی لیانگ، معاون وزیر خزانه‌داری ایالات متحده در امور مالی داخلی، طی سخنرانی در شورای آتلانتیک از ایجاد یک کارگروه بین سازمانی برای بررسی در مورد توسعه CBDC خبر داد. وی خاطرنشان کرد که این گروه شامل نمایندگانی از وزارت خزانه داری، فدرال رزرو، شورای امنیت ملی و سایر سازمان‌های دولتی مربوطه خواهد بود.
پروژه‌های فرامرزی برای ارز دیجیتال
مرکز نوردیک به عنوان بخشی از طرح نوآوری بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی، پروژه پولاریس (Polaris) را در راستای بررسی امنیت و انعطاف‌پذیری در سیستم‌های CBDC و همچنین عملکرد پرداخت‌های آنلاین و آفلاین راه‌اندازی می‌کند. این پروژه با گزارش تحلیلی در مورد امکان پرداخت آفلاین برای سیستم‌های CBDC آغاز خواهد شد. به دنبال آن بررسی جامع انجام و در آن فروشندگان دعوت شده راه‌حل‌های خود برای خطرات احتمالی و گزینه‌های CBDCهای آفلاین را مورد بحث قرار می‌دهند.
ارز دیجیتال عمده فروشی یا خرده فروشی؟
یک انتخاب ضروری برای کشورها، تصمیم گیری بین ارز دیجیتال ملی عمده فروشی و خرده فروشی است. به طور خلاصه، یک CBDC عمده فروشی توسط مؤسسات مالی برای معاملات و تسویه حساب بین بانکی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، CBDCهای عمده فروشی برای تسهیل پرداخت‌های فرامرزی در بین موسسات مالی بین‌المللی بکار گرفته می‌شود. آنها هزینه‌ها را کاهش داده و سرعت و اطمینان را بهبود می‌بخشند و واسطه‌ها را نیز حذف می‌کنند.
اما ارز دیجیتال ملی خرده فروشی ساده‌تر است. این نوع CBDC برای تمام معاملات مربوط به خرید کالا و خدمات در دسترس عموم است. یعنی، می‌توان از آن به همان روش پول نقد، اما به صورت دیجیتال استفاده کرد. معمولا کشورها استفاده از CBDCهای عمده فروشی و خرده فروشی را انتخاب می‌کنند و با ایجاد زیرساخت ترکیبی، بانک‌های مرکزی می‌توانند از CBDC برای تسویه تراکنش‌های بین موسسات مالی و مصرف‌کنندگان جهت پرداخت‌های خرده‌فروشی خود استفاده کنند. استرالیا، چین و هند تنها کشورهایی هستند که هر دو مورد استفاده برای CBDCهای خود را به صورت آزمایشی اجرا می‌کنند.
منبع: شورای آتلانتیک
انتهای پیام/ پول و بانک
