مسیراقتصاد/ گوشت قرمز از مهم‌ترین منابع پروتئینی موجود در سبد غذایی خانوارها است. براساس سرانه سبد غذایی مطلوب در وزارت بهداشت، سرانه روزانه مصرف گوشت قرمز به ازای هر فرد ۳۸ گرم است که معادل ۱۳ کیلوگرم به ازای هر فرد به صورت سالانه خواهد شد.
طبق سرانه سبد غذایی مطلوب، میزان گوشت قرمز مورد نیاز کشور، برابر با ۱.۱ میلیون تن در سال است. براساس آخرین آمار وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۳۹۹ میزان تولید داخلی این محصول حدود ۹۰۰ هزار تن بوده است که تامین کننده بخش عمده نیاز کشور است.
افزایش هزینه تولید و کاهش مصرف گوشت پس از حذف ارز ترجیحی
در این میان، بررسی هزینه‌های تولید و قیمت دام در کشور نشان می‌دهد قیمت این محصول در سال‌های اخیر متناسب با هزینه‌های تولید آن افزایش نیافته است. در حال حاضر قیمت تمام شده هر کیلوگرم دام زنده بیش از ۱۰۰ هزار تومان برآورد می‌شود اما متوسط قیمت خرید دام زنده در بازار حداکثر ۸۰ هزار تومان است.
از سوی دیگر با اجرای طرح مردمی سازی یارانه‌ها و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در اردیبهشت ۱۴۰۱، قدرت خرید مردم جهت تهیه گوشت قرمز کاهش یافت؛ این مسئله باعث کاهش میزان مصرف گوشت قرمز در کشور شده است. بدین ترتیب با کاهش سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور، میزان دام سبک و سنگین با مازاد رو به رو شد که معادل ۴ میلیون راس دام زنده برآورد شده است.
دستور دولت مبنی بر خرید تضمینی دام مازاد
در همین راستا دولت به منظور حمایت از دامداران و ایفای نقش تنظیم‌گری در بازار اقدام به خرید تضمینی دام از تولیدکنندگان کرد. محسن سلامی مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور در رابطه با خرید تضمینی دام در اواسط تیر ۱۴۰۱ اظهار کرد: این شرکت پیرو دستور ریاست جمهوری، تاکید مقام عالی وزارت جهاد کشاورزی و براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار مکلف به خرید تضمینی دام سنگین و سبک دامداران به ترتیب از تاریخ ۳۱ خرداد و ۷ تیر شده است.[۱]
بعد از حدود ۳ ماه حضور شرکت پشتیبانی امور دام در بازار، ۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان دام و مرغ از تولیدکنندگان خریداری شد. دراین میان ۲ هزار میلیارد تومان از بدهی شرکت پشتیبانی امور دام به تولیدکنندگان در قالب تهاتر با نهاده دامی پرداخت شده است.[۲] بررسی‌ها نشان می دهد عمده تهاتر صورت گرفته با تولیدکنندگان مرغ بوده است، چرا که تنها ۲۰ درصد مطالبات دامداران با نهاده پرداخت شده است و بسیاری از دامداران هنوز هزینه فروش دام خود را دریافت نکرده‌اند.
در همین راستا در اواسط مهر ۱۴۰۱ سلامی مدیر عامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور با اشاره به پرداخت ۲۰ درصد مطالبات دامدارن از تسویه بدهی دامداران در طرح خرید تضمینی دام تا یک ماه آینده خبر داد.[۳]
دولت سریع‌تر نسبت به پرداخت مطالبات مالی دامداران اقدام کند
در چنین شرایطی که دامداران مشکل تامین نقدینگی دارند و از طرفی با تاخیر چند ماهه جهت دریافت مطالبات مالی خود از شرکت پشتبانی امور دام رو به رو شدند، احتمال کاهش شدید تولید دام رقم خورده است.
در این راستا، افشین صدردادرس مدیرعامل اتحادیه دام سبک با اشاره به مشکلات دامداران در مهر ۱۴۰۱ گفت: در شرایط کنونی مشکل حوزه دامپروری کمبود نهاده نیست؛ بلکه مشکل فعلی کمبود نقدینگی است که دولت باید تمهیداتی برای رفع این بحران بیاندیشد.[۴]
در شرایط کنونی دام‌های پرواری مشتری ندارد، البته مشتری اصلی این تولیدات شرکت پشتیبانی امور دام است که بدلیل بدهکاری به دامداران، خرید چندانی نیز ندارد؛ از سویی دیگر دامداران تولیدکننده دام مولد نیز به سبب کمبود نقدینگی توان نگهداری بره‌های مولد را ندارند. این اتفاق در فصل تولید آینده مشکل آفرین خواهد شد چراکه نبود دام مولد کافی باعث کاهش تولید دام زنده و کاهش عرضه گوشت قرمز خواهد شد.
لزوم ارائه کالا برگ الکترونیکی و صادرات دام
دولت برای بهبود وضعیت صنعت دام باید دو اقدام اساسی را در دستور کار خود قرار دهد. اولین اقدام شامل افزایش قدرت خرید گوشت قرمز از سوی مردم به منظور افزایش تقاضا و ایجاد بازار برای دامدارن است؛ این اقدام از طریق ارائه کالابرگ الکترونیکی امکان پذیر است. کاهش مصرف سرانه گوشت قرمز اثرات منفی بر سلامت جسمی دارد و نباید با اجرای برخی از سیاست‌های اقتصادی لطمه‌ای به سلامت مردم وارد شود.
اقدام دوم دولت نیز تسهیل صادرات یا خرید تضمینی دام به منظور جمع‌آوری دام مازاد در کشور است. البته پرداخت مطالبات دامداران نیز برای تداوم تولید ضروری است و در صورتی که دولت نقدینگی کافی را نداشته باشد، می‌تواند از ظرفیت تهاتر نهاده با دام استفاده کند.
پینوشت:
[۱] پایگاه اطلاع رسانی دولت ؛ شماره خبر: ۳۹۰۵۰۰
[۲] فارس؛ شماره خبر: ۱۴۰۱۰۷۲۹۰۰۰۱۳۴
[۳] ایسنا؛ شماره خبر: ۱۴۰۱۰۶۱۰۰۸۱۶۴
[۴] باشگاه خبرنگاران جوان؛ شماره خبر: ۸۲۶۰۲۰۵
انتهای پیام/ کشاورزی
