به گزارش مسیر اقتصاد بانک مرکزی هند طی ماه‌های گذشته با صدور بخشنامه‌ای تحت عنوان سازوکار تسویه با ارز روپیه این کشور در صادرات و واردات، توسعه تجارت با ارزهای ملی را در دستور کار خود قرار داد. طبق این بخشنامه علاوه بر اینکه صورتحساب‌های تجاری بین هند و کشورهای مختلف می‌تواند به ارز روپیه باشد، تسویه معاملات تجاری نیز به ارز روپیه هند انجام می شود. ذیل این سازوکار، کارگزاری مستقیم بانکی بین کشورهای روسیه و هند به ارزهای ملی در حال شکل‌گیری است.
سازوکار تسویه با ارز روپیه هند در صادرات و واردات
بر این اساس، برای تسویه تراکنش‌های تجاری هند با کشورهای دیگر، بانک‌های مجاز در هند می‌توانند حساب‌های وسترو ویژه به ارز روپیه متعلق به بانک‌های خارجی طرف معامله باز کنند. منظور از حساب‌های وسترو و نسترو [۱]، حساب‌های متقابل بانکی است که بانک‌های همکار برای یکدیگر و به‌منظور مدیریت تسویه و پرداخت‌های فی‌مابین افتتاح می‌کنند.
بانک مرکزی هند برای مدیریت حساب وسترو بانک‌های خارجی نزد خود به این ترتیب عمل می‌کند:
- واردکنندگان هندی که واردات را از طریق این سازوکار انجام می‌دهند، در مقابل فاکتورهای خرید کالا یا خدمات از تامین‌کننده خارجی، مبلغی را به روپیه هند پرداخت خواهند کرد که معادل آن مبلغ به حساب وسترو ویژه بانک طرف معامله افزوده می‌شود.
- همچنین درآمد حاصل از صادراتِ آن دسته از صادرکنندگان هندی که صادرات کالاها و خدمات را از طریق این سازوکار انجام می‌دهند نیز به ارز روپیه پرداخت و معادل آن از موجودی حساب وسترو ویژه متعلق به بانک طرف معامله کاسته می‌شود.
همچنین با توجه به اینکه با کمک این سازوکار، تراکنش مالی دوجانبه مستقیم بین هند و کشور خارجی رخ می‌دهد، مبادله پیام‌های مالی نیز می‌تواند به طور متقابل بین بانک‌های کشورهای شریک انجام گیرد که به معنای عدم استفاده از سازوکار سامانه‌های فعلی مانند سوئیفت است. [۲]
به طور مشابه بانک کشورهای طرف معامله هند نیز می‌توانند با در نظر گرفتن شرایط کارگزاری بانکی با کشور هند، اقدام به افتتاح حساب‌های ویژه به ارز ملی خود یا سایر ارزها برای هند کنند که متقابلا، تراکنش‌های دوجانبه را مدیریت کنند.
راه‌اندازی رابطه کارگزاری بانکی بین روسیه و هند
در همین راستا مقامات بانک دولتی یوسی‌او هند، طی مصاحبه‌ای اعلام کردند که این بانک مجوز لازم برای افتتاح حساب وسترو ویژه به ارز روپیه دریافت کرده است و به زودی یک حساب ویژه متعلق به گازپروم‌بانک روسیه افتتاح خواهند کرد تا تجارت رو به رشد بین دو کشور را تسهیل کند.
تجارت بین کشورهای هند و روسیه در چند ماه گذشته با وجود تهدید تحریم‌ها به بهانه بحران اوکراین، رونق چشمگیری داشته است. بر اساس داده‌های وزارت بازرگانی هند، مجموع واردات کالاهایی مانند روغن آفتابگردان، کود، نقره، کتاب های چاپی، دانه گشنیز و اقلام مبلمان از روسیه در دوره آوریل تا جولای سال میلادی جاری بیش از ۶۱ درصد افزایش یافته و از ۱.۳ میلیارد دلار در سال گذشته به ۲.۱ میلیارد دلار رسیده است.
این در حالی است که تجارت نفت خام همچنان سهم بالایی در تجارت دوجانبه هند و روسیه داشته و از ۲.۶ میلیارد دلار در سال گذشته، با افزایش پنج برابری به ۱۳.۳ میلیارد دلار رسیده است.
به نظر می‌رسد دو کشور هند و روسیه عزم راسخی برای توسعه تجارت و همکاری‌های دوجانبه اقتصادی با یکدیگر داشته باشند؛ استفاده از سازوکار تسویه و پرداخت دوجانبه که نوعی از پیمان پولی دوجانبه به شمار می‌رود و همچنین احتمال عدم استفاده از بستر سوئیفت برای پیامرسانی مالی مشترک، اقدامات عملی دو کشور برای اجرایی‌کردن این عزم راسخ است.
گفتنی است اقدام اخیر بانک مرکزی هند در جهت تسهیل انعقاد پیمان‌های پولی دوجانبه نقش موثری در توسعه تجارت هند خواهد داشت؛ به گفته مقامات بانک دولتی یوسی‌او هند، این بانک حدود ۱۵ درخواست از بانک‌های کشورهای مختلف برای افتتاح حساب های وسترو ویژه ذیل سازوکار بخشنامه جدید بانک مرکزی این کشور دریافت کرده است.
منبع: بلومبرگ
پی‌نوشت‌ها:
[۱] Nostro and Vostro Accounts
[۲] آیین‌نامه بانک مرکزی هند
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
