با توجه به چالش های حوزه آب و اهمیت امنیت غذایی، نحوه تامین غذای کشور حائز اهمیت است. در این راستا خشنود علیزاده رئیس موسسه تحقیقات دیم در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: در شرایط فعلی نزدیک ۶ میلیون هکتار سطح زیر کشت دیم در کشور وجود دارد. عرصه‌های دیمی (در حدود ۹ میلیون هکتار) با توجه به اینکه هیچ نیازی به آبیاری ندارند، ظرفیت مناسبی را برای تولید محصول در کشور فراهم کرده است. در دنیا نیز به همین شکل است، یعنی تولید اکثر کشور‌هایی که تولیدات کشاورزی دارند با استفاده از مزارع دیم است.
از تمام سطح زیر کشت خودمان برای تولید یک محصول نباید استفاده کنیم
وی ادامه داد: برای افزایش سطح زیر کشت در کشور سالانه حدود سه میلیون هکتار سطح آیش داریم که به راحتی می‌تواند زیر کشت رود و برای تولید محصول استفاده شود. البته این اقدام بایستی با الگوی کشتی که صحیح است و در شرایط تحقیقاتی نیز تأیید کرده، صورت پذیرد. در واقع از تمام سطح زیر کشت خودمان برای تولید یک محصول نباید استفاده کنیم، یک تنوع از محصولات با الگویی که توصیه شده، مناسب این امر است.
علیزاده افزود: اما آن چیزی که مهمتر از افزایش سطح زیر کشت است، بهره‌وری است. یعنی همین سطحی که الان زیر کشت است، خیلی بیشتر از حالتی که تا حالا تولید شده برای ما محصول تولید کند. برای افزایش بهره‌وری استفاده از اصول صحیح کشت لازم است. ما ۹۷ تا رقم اصلاح شده در محصولات مختلف داریم که می‌تواند در واقع تولید محصول در واحد سطح را به مراتب افزایش بدهد. یعنی همان استفاده از ارقام جدید و اصول فنی که موسسه دیم دارد توصیه می‌کند منجر می‌شود به افزایش تولید در واحد سطح و به اصطلاح بهره‌وری بیشتری صورت می‌گیرد.
رئیس موسسه تحقیقات دیم اضافه کرد: بحث آبیاری تکمیلی نیز می‌تواند در بعضی جا‌ها که امکان دسترسی به آب وجود دارد، دنبال کرد. بعضی از مناطق نیز ممکن است با یک مقدار یک بار تا دو بار آب بشود محصول تهیه کرد. برای این نیز ما ارقامی داریم که می‌تواند به هر حال با حداکثر دو تا آب می‌تواند یه عملکرد حدود ۲ برابر دیم را تولید کند. بنابراین با همان دو بار آبیاری بهره‌وری را می‌توانیم افزایش بدهیم. طبیعتا این اقدام محدود به جا‌هایی که امکان دسترسی به آب وجود دارد و همه‌جانمی‌تاون از این امکان استفاده کرد.
برنامه حمایتی کشت قراردادی در دستور جهاد کشاورزی قرار دارد
علیزاده همچنین در خصوص تولید بذر نیز بیان داشت: تولید هسته‌های بذری و تامین نیاز بذری نیز یکی از برنامه‌های مهم موسسه تحقیقات دیم است که همراه با بخش اجرا بخشی از طبقات بذری را ما تولید می‌کنیم و بخش دیگر نیز سازمان‌های جهاد کشاورزی با همکاری بخش خصوصی تامین می‌شود. در قالب طرح جهش تولید نیز که به همراهی بخش اجرا و تحقیقات با حمایت ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در حال انجام است، عملیاتی شده است. همچنین برنامه‌های خیلی خوبی را در دست اجرا دارد و پیشرفت خیلی خوبی هم در تأمین بسته‌های بذری داشته است.
وی با اشاره به وجود حمایت‌های یارانه‌ای برای تولید بذر گفت: حمایت صرف از تولید بذر کافی نیست، چرا که استفاده از این بذور خیلی مهمتر از تولید آن است. ممکن است تولید بشود و بماند اما مورد استفاده قرار نگیرد که در این صورت فایده‌ای نخواهد داشت.
علیزاده اظهار داشت: جهاد کشاورزی نیز برنامه‌های خوبی برای حمایت از سایر ارقام در نظر گرفته است، مانند برنامه کشت قراردادی که عملیاتی هم شده است. این اقدام در واقع به معنی حمایت از نهاده‌های تولید نیز است و خرید تضمینی نیز در همین راستا است. حمایت‌هایی که وجود داره هم شامل کاهش قیمت نهادهاست که برای کود این اتفاق افتاده و برای بذر هم بهتره که قیمت واقعی وجود داشته باشد که آن هم با سیاست‌هایی که وزارت جهاد کشاورزی داره اتفاقات خیلی خوبی در حال انجام است.
بهبود بهره وری تولید در کشت دیم با تنوع بخشی به محصولات
رئیس موسسه تحقیقات دیم با اشاره به اثرگذاری پیش‌بینی‌پذیری بارش‌ها در کشت دیم گفت: این پیش‌بینی‌پذیری خیلی می‌تواند اثرگذار باشد. اما اینکه شرایط دیم اگر با اصول صحیح کشت انجام شود و عملیات داشت و به اصطلاح کنترل مزارع به درستی انجام شود و اصول صحیح مخصوصا با اصول کشاورزی حفاظتی که اخیرا مطرح و معرفی شده است و در اکثر نقاط دنیا نیز استفاده می‌شود، آن میزان وابستگی که به شرایط اقلیمی تصور می‌شود، دیگر وجود نخواهد داشت.
علیزاده در خصوص مانع اصلی افزایش سطح زیرکشت افزود: اینکه ما چقدر از پتانسیل موجود در کشورمان به نحو شایسته‌ای استفاده کردیم یا نه، قابل تامل است. به نظر من می‌تواند بهتر از این هم مورد استفاده قرار بگیرد. آیا سطحی که وجود دارد آیا تولید به نحو صحیحی در آن در حال انجام است؟ خب این در واقع می‌شود گفت که با مقایسه با تولید در شرایط تحقیقاتی و اون پایلوت‌های که اجرا شده است به نظرم افزایش محصول و ارتقای بهره‌وری وجود دارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اما به هر حال یک محدودیت‌هایی وجود داشته است، مثلا تنوع محصول در اینجا خیلی مهم است. اگر بخواهیم فقط گندم در اولویت باشد و حمایت شود مطمئنا استفاده صحیح از منابع اتفاق نمی‌افتد. باید قبول کنیم که تمام محصولات زراعی که در شرایط دیم می‌توانند در تناوب هم و در یک الگوی کشت صحیح مورد کشت و کار قرار بگیرند اهمیت دارد و آن وقت نتایج بهتری را از این تولیدمان خواهیم داشت.
انتهای پیام/ کشاورزی
