مسیر اقتصاد/ ایجاد کسری در تراز گاز طبیعی کشور، مدتی است که باعث آشفتگی سیاستگذاران برای تأمین گاز مورد نیاز بخش های مختلف شده است. پیش بینی رشد متوسط سالانه ۸ تا ۱۰ درصدی مصرف گاز طبیعی[۱] در کنار عدم رشد تولید آن طی دو سال اخیر، به عدم تطابق بین عرضه و تقاضای گاز در کشور منجر شده و مشکلات عدیده‌ای از جمله قطع گاز صنایع را به وجود آورده است.
سهم ۹ درصدی پتروشیمی‌ها از کل مصرف گاز طبیعی کشور
با توجه به نمودار زیر در سال ۱۳۹۹ حدود ۵۳ درصد از مصرف گاز طبیعی کشور به بخش خانگی، تجاری و صنایع کوچک و حدود ۴۷ درصد به نیروگاه‌ها و صنایع انرژی‌بر اختصاص یافته است. در این سال پتروشیمی‌ها حدود ۹ درصد از کل مصرف گاز طبیعی را به خود اختصاص داده اند.[۲]
بر اساس سند تراز گاز مصرفی تا افق سال ۱۴۲۰، مصرف روزانه صنایع انرژی‌بر از حدود ۱۰۸ میلیون مترمکعب در روز به حدود ۲۵۳ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.
تأمین پایدار گاز مصرفی بخش خانگی از طریق قطع گاز صنایع بزرگ
بخش قابل توجهی از رشد مصرف گاز طبیعی تا سال ۱۴۲۰ مربوط به طرح‌های جهش دوم و سوم صنعت پتروشیمی است. اما با توجه به مشکل ناترازی گاز، وزارت نفت معمولا ترجیح می‌دهد برای تأمین پایدار گاز مصرفی بخش خانگی، اداری و تجاری، مصرف بخش صنایع انرژی‌بر و نیروگاه‌ها را کنترل و کاهش دهد. در این شرایط به صنعت پتروشیمی در کنار صنعت سیمان و فولاد ضرر قابل توجهی ناشی از قطعی گاز صنایع وارد می‌شود.
در ۴ ماه سرد سال ۱۴۰۰ که مسئله ناترازی گاز جدی‌تر است، پتروشیمی‌ها با وجود اینکه حدود ۷۸ میلیون متر مکعب در روز ظرفیت مصرف داشتند، با کمبود حدود ۱۹ میلیون متر مکعبی مواجه شدند[۳] که با توجه به کاهش ۲۵ تا ۳۰ درصدی مصرف گازشان، مقدار تولید آن‌ها را کاهش داده است. در این بین واحدهای پتروشیمی تولیدکننده اوره، متانول و آمونیاک بیشترین ضرر را از قطعی گاز صنایع متحمل شده اند.
ضرر ۱ میلیارد دلاری صنعت پتروشیمی ناشی از قطع گاز
صنعت پتروشیمی از ارزآورترین صنایع کشور محسوب می‌شود که تا حدودی مشکل ارزی حاصل از عدم صادرات نفت خام را جبران می‌کند. مطابق با بررسی های انجام شده، در ۴ ماه سرد سال ۱۴۰۰، قطعی گاز پتروشیمی‌ها حدود ۱ میلیارد دلار درآمد ارزی کشور را کاهش داد که با احتساب دلار ۲۵ هزار تومانی این رقم به ۲۵ هزار میلیارد تومان می‌رسد.[۴]
با توجه به اینکه صنعت پتروشیمی دارای صنایع پایین‌دستی است که خوراکشان از طریق پتروشیمی‌ها تأمین می‌شود، قطعی گاز باعث بروز مشکلاتی در پایین دست صنعت پتروشیمی می‌شود. در حقیقت عدم تأمین پایدار خوراک پتروشیمی‌ها می‌تواند منجر به اختلال در فعالیت صنایع اشتغالزا پایین‌دستی شود و کشور را وادار به واردات محصولات تولیدی این صنایع کند.
پی‌نوشت:
[۱] خبرگزاری فارس؛ شناسه خبر: ۱۴۰۰۰۹۲۰۰۰۰۴۲۱
[۲] شرکت ملی نفت
[۳] خبرگزاری فارس؛ شناسه خبر: ۱۴۰۰۰۹۲۳۰۰۰۲۸۷
[۴] همان
انتهای پيام/ انرژی
