به گزارش مسیر اقتصاد موسسه مطالعات پیشرفت بریتانیا برای پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان درآمدهای مالیاتی را افزایش داد، با ذکر ۸ مولفه و راهکار، شناسایی منابع مغفول و یا کمتر توجه شده را پیشنهاد داده است. «اخذ مالیات از ثروتمندان و مقابله با فرار مالیاتی آنان» از موارد پیشنهادی این موسسه برای افزایش آسان درآمدهای مالیاتی است.
خروج سرمایه راهکار فرار مالیاتی ثروتمندان در کشورهای کم‌درآمد
معمولاً افراد ثروتمند در کشورهای فقیر نسبت به دارایی و درآمد خود مالیات کمی می‌پردازند. به عنوان مثال در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین، تکنیک های پیچیده اجتناب مالیاتی توسط این افراد، توسعه داده شده است. این افراد به دلیل آن که با دولت های پوپولیست یا چپ که سعی کرده اند از آنها مالیات بگیرند مواجهه داشته‌اند، در مورد ترفندهای فرار و اجتناب مالیاتی، تجربه طولانی دارند. این ترفندها اغلب شامل نگهداری دارایی ها در خارج از کشور است.
امروزه در کشورهای جنوبی آفریقا عموماً از افراد ثروتمند به طور قاطعانه مالیات گرفته نمی‌شود. زیرا به نظر می‌رسد قدرت ارتباطات سیاسی، حمایت و تبانی به طور قابل توجهی وجود دارد. این مسئله به یک نابرابری آشکار در توزیع بار مالیاتی بین غنی و فقیر منجر شده است.
ثروتمندان پیشگامان انتفاع از تورم و فرار مالیاتی
در بسیاری از کشورهای آفریقایی و در سایر مناطق کم درآمد، تعداد افراد ثروتمند و فوق ثروتمند به سرعت در حال رشد است. بنابراین، با رشد اقتصادها و ادامه شهرنشینی سریع جمعیت، رشد قیمت‌ها به خصوص املاک و مستغلات به عنوان یکی از دارایی‌های عمده، به نفع ثروتمندان است.
اوگاندا، تلاش‌هایی برای اصلاح این ناهنجاری ها شروع کرده است. تحقیقات انجام شده توسط اداره درآمد اوگاندا تصویری از مقیاس مشکل به دست می دهد. به عنوان مثال، محققان دریافتند که در سال مالی ۲۰۱۳ تنها ۵ درصد از مدیران شرکت‌ها و در میان نمونه‌ای از شصت وکیل برتر کشور، تنها ۳۵ درصد از آنها مالیات بر درآمد پرداخت کرده‌اند. همچنین در میان هفتاد و یک مقام عالی رتبه دولتی، که دارایی های عظیمی از جمله هتل‌ها، مدارس خصوصی و رسانه‌های بزرگ داشتند، تنها یک نفر مالیات بر درآمد پرداخت کرده بود.
فرار مالیاتی بیشتر از ناحیه خوداشتغالی حرفه‌ای است
مسئله نپرداختن مالیات، در آمار کلی درآمد ملی نیز منعکس شده است. اولاً، کل درآمد حاصل از مالیات بر درآمد اشخاص در کشورهای فقیر بسیار کمتر از کشورهای ثروتمند است. مالیات بر درآمد اشخاص یا همان مالیات بر مجموع درآمد به طور متوسط حدود ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی در کشورهای ثروتمند است، اما این نسبت تنها ۲ درصد تولید ناخالص داخلی در کشورهای جنوب صحرای آفریقا است.
دوم، در کشورهای فقیرتر، تقریباً تمام درآمد حاصل از مالیات بر درآمد اشخاص از مالیات بر حقوق بخش رسمی ناشی می شود. درآمد حاصل از مالیات بر درآمد ناشی از خوداشتغالی حرفه‌ای (مانند وکلا، پزشکان خصوصی، مشاوران، حسابداران و معماران) و از محل سرمایه‌گذاری املاک و سایر سرمایه‌گذاری‌ها (منابع اصلی درآمد ثروتمندان) در مقایسه با درآمد حاصل از مالیات حقوق ناچیز است.
بیش از ۳۰ درصد از کل ثروت و منابع مالی آفریقا خارج از مرزها نگهداری می‌شود
در همین حال، شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می دهد سهم بسیار زیادی از ثروت و منابع مالی آفریقا در خارج از مرزها و در بهشت‌های مالیاتی نگهداری می‌شود. یک تخمین مناسب از گابریل زوکمن نشان می‌دهد که حداقل ۳۰ درصد از کل ثروت و منابع مالی آفریقا در خارج از کشور نگهداری می‌شود.
این نسبت، بالاترین نسبت در جهان به جز روسیه و کشورهای حوزه خلیج فارس است و به این معناست که آفریقایی‌های ثروتمند، بخش قابل توجهی از ثروت و منابع مالی خود را در خارج از کشور نگهداری می‌کنند. زوکمن تخمین می زند که سالانه حداقل ۱۵ میلیارد دلار یعنی حدود ۰.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشورها بر اثر عدم اخذ مالیات از خروج سرمایه و یا عدم بازگشت سرمایه‌ها به عنوان «ضرر مالیاتی» از دست می‌رود.
علاوه بر این سالانه بیش از ۱ درصد از تولید ناخالص داخلی، درآمدهای مالیاتی فقط از ناحیه ثروتمندان داخل کشور از دست می‌رود. برخی از این ضررهای مالیاتی منعکس کننده مشکلات لجستیکی و سازمانی و همچنین سیاسی در اخذ مالیات از ثروتمندان است. اگر همکاری بین المللی مؤثرتری وجود داشته باشد، مالیات بر ثروتی که در خارج از کشور نگهداری می شود، می تواند ساده باشد.
مالیات نگرفتن از ثروتمندان به معنای فشار بیشتر بر افراد کم‌درآمد است
در داخل کشور، شناسایی و تأیید درآمدی که افراد ثروتمند از خوداشتغالی و سرمایه گذاری به دست می آورند، اغلب برای ادارات مالیاتی دشوار است. با این حال، اگر ادارات مالیاتی بتوانند بر برخی از موانع سیاسی در اجرا غلبه کنند، درآمدهای مالیاتی به سرعت افزایش قابل توجهی خواهند یافت.
در غیر این صورت، وضعیت موجود به‌طور فزاینده‌ای موجب افزایش فشار بر شهروندان کم درآمدتر خواهد بود. آنها همچنان بار مالیاتی سنگینی را به دوش خواهند کشید و امتیازات مالیاتی به افراد نسبتاً ثروتمند می‌رسد.
منبع: موسسه مطالعات پیشرفت بریتانیا
انتهای پیام/مالیات
