به گزارش مسیر اقتصاد موسسه مطالعات پیشرفت بریتانیا برای پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان درآمدهای مالیاتی را افزایش داد، شناسایی منابع مغفول و یا کمتر توجه شده را به عنوان یک راهکار اساسی افزایش درآمدها پیشنهاد داد. یکی از مهمترین و پرچالش‌ترین موارد در این زمینه بحث معافیت‌های مالیاتی هدفمندسازی آنها و تاثیر آن بر سرمایه‌گذاری است.
۸ مولفه و راهکار مهم و در دسترس برای افزایش درآمدهای مالیاتی
منظور از منابع مغفول، راهکارهایی است که می‌توان با کمی تلاش از آنها بهره‌برداری کرد. هرچند ممکن است بهره برداری موفقیت آمیز از آنها به تلاش سیاسی و سازمانی زیادی نیاز داشته باشد و لزوما در کوتاه مدت نتیجه ندهد. اما در بلندمدت، این راهکارها به طور بالقوه بزرگتر از آن هستند که نادیده گرفته شوند.
در گزارش این موسسه بریتانیایی هشت مولفه شناسایی شده است که در یک دوره پنج تا ده ساله، هر کدام از این راهکارها، حداقل قابلیت ظرفیت افزایش مالیات به میزان ۱ تا ۲ درصد تولید ناخالص داخلی را دارند. نکته کلیدی این است که هر یک از این راهکارها ظرفیت ایجاد تفاوت چشمگیری در جمع‌آوری درآمد مالیاتی دارند.
«اصلاح قیمت‌گذاری در معاملات اقتصادی بین المللی»، «افزایش مالیات (حق دولتی) معادن»، «افزایش مالیات‌های تنظیمی (مالیات گناه) مانند تنباکو و الکل»، «هدفمندسازی معافیت‌ها»، «اصلاح مالیات بر ارزش افزوده»، «اخذ مالیات از ثروتمندان»، «مالیات‌های حوزه املاک» و «تبدیل سازمان‌های دولتی به مودیان برتر» ۸ مولفه و راهکار مهم و در دسترس برای افزایش درآمدهای مالیاتی است. در ادامه پیرامون هدفمندسازی معافیت‌ها و اصول معافیت‌دهی به تفصیل بحث شده است.
کاهش ۳۰ درصدی درآمدهای مالیاتی نتیجه وضع معافیت‌های غیرهدفمند
عموم کارشناسان و متخصصان مالیاتی معتقدند که دولت ها به طور کلی و به ویژه دولت های کشورهای کم درآمد، با اعطای معافیت‌های مالیاتی بیش از حد به سرمایه گذاران خارجی و داخلی، درآمد مالیاتی بسیار زیادی را از دست می دهند.
به نظر می رسد که در کشورهای کم درآمد و کمتر توسعه‌یافته معافیت مالیاتی بیشتری داده می‌شود. هر چند تخمین چندان قابل اعتمادی از درآمد واقعی از دست رفته از طریق اعطای معافیت‌های مالیاتی وجود ندارد. با این حال، حجم معافیت مالیاتی در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، بزرگ است.
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) اخیراً داده های مربوط به شش کشور آفریقا را جمع آوری کرده است که نشان می دهد حجم معافیت‌های مالیاتی به طور متوسط به میزان ۳۳ درصد از مالیات های واقعی جمع آوری شده است.
بیش از ۸۰ درصد سرمایه‌گذاران نرخ و معافیت‌های مالیاتی را در تصمیم خود بی‌تاثیر دانسته‌اند
در کشورهای کم‌درآمد، عواملی مانند ضعیف بودن موسسات، حکمرانی ضعیف، زیرساخت‌های ناکافی و عدم اطمینان در مورد قوانین و مقررات نظام‌های مالیاتی نسبت به نرخ مالیات شرکت‌ها، عوامل بازدارنده بسیار تاثیرگذار‌تری برای انگیزه سرمایه‌گذاری هستند. بعید است که کاهش نرخ مالیات بتواند فضای بد سرمایه گذاری را جبران کند.
در نظرسنجی هایی که صندوق بین المللی پول از سرمایه گذاران در هفت کشور آفریقایی بین سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ انجام داده است، به طور متوسط ۸۴ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که وجود معافیت های مالیاتی بر تصمیمات سرمایه گذاری آنها تأثیری نداشته است.
قبل از اعطای معافیت‌های مالیاتی، دولت‌ها باید بر بهبود فضای سرمایه‌گذاری از طریق رسیدگی به مسائلی مانند مقررات بیش از حد و تشریفات اداری (مانند ثبت کسب‌وکار یا مجوزهای ساخت‌وساز)، کیفیت جاده ها، بنادر، برق، مخابرات و سایر زیرساخت ها و قابل پیش بینی بودن سیستم های مالیاتی و حقوقی تمرکز کنند.. اگر از مالیات ها چشم پوشی نمی شد و برخی از درآمدهای مالیاتی بدست آمده برای کمک به رفع این موانع آشکار سرمایه گذاری و توسعه زیرساخت‌ها استفاده می شد، تقریباً همه سود می‌بردند.
اصول وضع معافیت‌های مالیاتی برای جذب سرمایه و حمایت از بخش‌ها چیست؟
نمی‌توان منکر جذابیت معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاران بود. اما نکات مهم و معتبری برای نحوه معافیت‌دهی وجود دارد که مهمترین آنها راهبردی و هدفمند بودن معافیت‌هاست. اگر معافیت‌ها با دقت، راهبردی و هدفمند مورد استفاده قرار گیرند، چه برای جذب سرمایه‌گذاری به طور کلی و چه برای حمایت از بخش ها و فعالیت های خاص، موفق خواهد بود.
فرآیند معافیت‌دهی باید از اصول زیر تبعیت کند:
- اعطای معافیت‌ها تنها بر اساس معیارهای روشن و رویه های توافق شده و شفاف از طریق یک کانال واحد صورت گیرد.
- برای همه معافیت ها محدودیت زمانی تعیین شود.
- نظارت بر استفاده و اثرات معافیت‌ها به صورت شفاف و با نگاه ایده‌آل به عنوان بخشی از فرآیندهای بودجه سالانه انجام شود.
- ثبت کلیه معافیت ها و ذینفعان آن در اداره امور مالیاتی، به منظور اینکه پس از انقضای معافیت ها، بنگاه اقتصادی مشمول مالیات شود.
در عمل، این رویه ها و هدفمندسازی معافیت‌های مالیاتی اغلب رعایت نمی شوند. جذب و هدایت سرمایه گذاری تنها دلایلی نیست که دولت ها معافیت می دهند. بلکه این معافیت‌ها در عمل به طور گسترده‌ای برای حمایت از متحدان سیاسی، ایجاد اهرم فشار بر مخالفان سیاسی بالقوه و جمع آوری درآمد برای برخی اشخاص خصوصی و هم برای تأمین مالی انتخابات و سایر فعالیت های سیاسی استفاده می شوند.
سرمایه‌گذاران خارجی دولت‌ها را از معافیت ندادن می‌ترسانند
سرمایه گذاران خارجی با وجود قصد سرمایه‌گذاری فارغ از وجود معافیت‌های مالیاتی، به طور ویژه در متقاعد کردن دولت کشورهای فقیر مبنی بر اینکه معافیت های مالیاتی لازم است، مهارت دارند.
این تهدید که در صورت معافیت ندادن، سرمایه به سمت کشورهای همسایه می رود، می تواند دولت ها را وحشت زده و ترسو کند. به همین دلیل، باید در سطح منطقه‌ای در مورد ترتیبات تشویقی و معافیت‌ها هماهنگی صورت گیرد.
منبع: موسسه مطالعات پیشرفت بریتانیا
انتهای پیام/مالیات
