مسیر اقتصاد/ هفته گذشته مجمع عمومی سازمان ملل متحد با ۷۸ رای موافق، ۳۱ رای مخالف و ۶۹ رای ممتنع قطعنامه‌ای ضدایرانی درباره آنچه «وضعیت حقوق بشر در ایران» خوانده شده، به تصویب رساند. قطعنامه‌های مجمع عمومی برخلاف قطعنامه‌های شورای امنیت، انضباطی یا الزام‌آور نیستند و آنها را تدابیر توصیه‌ای می‌دانند. مقامات ایرانی نیز این قطعنامه و استفاده سیاسی و ابزاری از حقوق بشر را محکوم کردند.
مطابق معمول در این رای گیری کشورهای اروپایی و نزدیک به غرب علیه ایران رای داده‌اند و کشورهایی همچون چین، روسیه، کوبا، ونزوئلا و اغلب کشورهای منطقه و همسایه به نفع کشورمان رای داده‌اند.
رای گیری سالانه علیه ایران در مجموع عمومی سازمان ملل
نکته قابل توجه اینکه رای گیری علیه ایران در زمینه حقوق بشر هر سال علیه ایران در روزهای پایانی سال انجام می‌شود. این رای گیری برای اولین بار در سال ۱۹۸۵ انجام شد و از آن زمان تا امروز هرساله تکرار می‌شود. موضوعات متعدد دیگری همچون حمایت از گروه های تروریستی، نابرابری جنسیتی، ساخت سلاح‌های هسته‌ای و موارد مشابه نیز به طور سالانه و یا موردی در سازمان ملل علیه ایران مطرح می‌شود.
این در حالیست که در حال حاضر ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای منطقه و جهان، خصوصا کشورهای غربی، وضعیت به مراتب بهتری در زمینه جنگ علیه تروریسم، آزادی‌های اجتماعی، مبارزه با مواد مخدر و دوری از سلاح هسته‌ای دارد.
بی عملی ایران دلیل جسورتر شدن کشورهای غربی
بر اساس عرف دیپلماتیک حاکم بر روابط بین‌الملل، اگر کشوری برای یک هدف اهمیت قائل باشد، باید برای تحقق آن تلاش کند و از ابزارهای خود در این راستا استفاده کند. بنابراین اگر عدم رأی دادن علیه منافع ایران در سازمان ملل، چه رای گیری های الزام آور شورای امنیت و چه رای گیری های غیر الزام آور مجمع عمومی، برای دولت ایران اهمیت دارد، این اهمیت باید در عملکردهای دولت نمایان باشد.
در مقابل اگر ایران اقدام خاصی برای اثرگذاری بر رای کشورها، چه پیش از رای گیری و چه بعد از آن انجام ندهد، دیگر کشورها رای دادن علیه ایران را اقدامی بی خطر قلمداد می‌کنند و در رای گیری های آتی نیز به رویه خود ادامه می‌دهند.
نکته بسیار مهم اینکه اقداماتی همچون به نتیجه رسیدن توافق برجام در سال ۲۰۱۵ نیز در عمل هیچ تفاوتی در میزان آرا علیه ایران، در رای گیری سالانه مربوط به حقوق بشر ایجاد نکرد؛ که نشان دهنده لزوم اقدام عملی ایران برای تغییر رویه موجود و بسنده نکردن به توافقات کلی، شعار دادن و اقدامات نمایشی است.
رایزنی فعال و ایجاد هزینه اقتصادی راه تغییر رای دیگر کشورها
بسیاری از کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی به طور معمول در رای گیری علیه ایران، رای ممتنع می‌دهند. این امکان وجود دارد که به سادگی و با رایزنی های کم هزینه، رأی بخشی از این کشورها به سود ایران تغییر کند. برای این هدف کافی است ایران نماینده تجاری و سیاسی خود را پیش از زمان رای گیری به این کشورها ارسال کند و پیش از هرچیز بر اهمیت رای این کشورها و اثرگذاری آن بر روابط دوجانبه تأکید نماید. علاوه بر هشدار سیاسی، بهبود روابط تجاری و سیاسی دوجانبه نیز می‌تواند در این زمینه مؤثر واقع شود.
اما از این مهمتر لزوم هزینه‌دار کردن رای دادن علیه ایران است. تمامی کشورهای اروپایی، اغلب کشورهای آمریکای شمالی، برخی کشورهای آمریکای جنوبی، برخی کشورهای آفریقایی و برخی کشورهای آسیایی، تقریبا در تمامی رای گیری ها علیه ایران رای می‌دهند. تعداد زیادی از این کشورها، کشورهای کم قدرت و یا جزیره‌های بسیار کوچک هستند که وابستگی قابل توجهی به کشورهای غربی دارند.
چنانچه ایران متناسب با عملکرد کشورها در رای گیری ها، در سیاست خارجی و روابط اقتصادی خود تجدید نظر کند و برای کشورهای مخالف هزینه ایجاد کند، بخش زیادی از این کشورها در رأی گیری‌های بعدی، نظر خود را تغییر می‌دهند؛ یا دست کم در صورت رأی دادن علیه ایران نیز هزینه‌ی اقتصادی آن را می‌پردازند. چنین رویه‌ای درخصوص بسیاری از کشورها که وضعیت وخیمی در زمینه حقوق بشر یا دیگر موارد دارند، کاملا نمایان است.
تعرفه واردات ابزار مهم جهت دهی به رفتار کشورها
به عنوان یک نمونه با هدف افزایش هزینه اقتصادی رای دادن علیه ایران، میتوان واردات کالاهای مصرفی را از این کشورها ممنوع اعلام کرد و تعرفه واردات دیگر کالاها، مگر کالاهای ضروری و خاص را به میزان ۱۰ درصد افزایش دهد. چنانچه واردات کالاهای مصرفی از این کشورها ممنوع شود و تعرفه واردات دیگر کالاها نیز افزایش یابد، ایران متضرر نمی‌شود؛ اما این اقدام این پیام را به کشورهای جهان می‌دهد که چنانچه بخواهند در زمینه‌های سیاسی برای جمهوری اسلامی مشکل آفرینی کنند، باید بهای آن را بپردازند.
رویکرد فعالانه در زمینه روابط خارجی خصوصا در شرایط کنونی نیازی است که دیپلماسی خارجی کشور بسیار به آن احتیاج دارد.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
