به گزارش مسیر اقتصاد شنبه ۲۵ اردیبهشت در سلسله برنامه‌های انتخاباتی برنامه ثریا تحت عنوان «کلید اینجاست» به موضوع «تجارت با همسایگان؛ گمشده اقتصاد ایران» پرداخته شد. سیدحسن محفوظی کارشناس موضوع در این برنامه به بررسی صادرات کشور طی ۵۰ سال گذشته و ظرفیت‌های مغفول بازار کشورهای همسایه پرداخت.
افزایش ۱۰۴ برابری صادرات طی ۵۰ سال گذشته
محفوظی در ابتدا به روند صادرات غیر نفتی کشور طی ۵۰ سال گذشته پرداخت و گفت: ارزش صادرات غیرنفتی کشور با افزایش ۱۰۴ برابری همراه بوده؛ به طوریکه از ۳۳۰ میلیون دلار در سال ۱۳۵۰ به ۳۵ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۹ رسیده است.
وی در ادامه بیان داشت: با وجود افزایش صادرات طی سال‌های گذشته، بررسی صادرات در سال‌های مختلف حاکی از آن است که در دولت‌های مختلف، روند افزایشی صادرات با نوسانات زیادی همراه بوده است. بررسی آمار توسعه صادرات طی ۱۶ سال گذشته نشان می‌دهد که طی سال‌های ۱۳۸۴ الی ۱۳۹۲ صادرات با افزایش ۲۰۰ درصدی و طی سال‌های ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۹ با افزایش تنها ۱۲ درصدی همراه بوده است که نماینگر عدم استفاده از ظرفیت بالای تجارت، بویژه تجارت با همسایگان است.
چرا سهم ایران از بازار کشورهای همسایه کمتر از ۲ درصد است؟
این کارشناس حوزه تجارت در ادامه به مقایسه صادرات به کشورهای همسایه و سایر کشور ها پرداخت و گفت: آمارها اثبات می‌کند که در شرایط مختلف، بازار کشورهای همسایه از پایداری بیشتری برای کالاهای ایرانی برخوردار هستند و به همین دلیل نیاز است که برنامه‌ریزی متولیان توسعه صادرات برای استفاده از ظرفیت بازار کشورهای همسایه جدی‌تر و عملیاتی‌تر تعریف و پیگیری شود.
وی افزود: این درحالی است که سهم ایران از واردات ۱۱۵۰ میلیارد دلاری کشورهای همسایه در سال گذشته تنها ۲۰ میلیارد دلار یا به عبارت دیگر تنها ۱.۸ درصد بوده است.
دیپلماسی اقتصادی فعال ترکیه؛ پیشتازی ترکیه در صادرات به بازار کشورهای همسایه ایران
محفوظی در مقایسه‌ای، صادرات کشور ترکیه و ایران به کشورهای همسایه ایران را مورد بررسی قرار داد و گفت: طی سال‌های اخیر همراه بازار کشورهای همسایه به کالاهای صادراتی ترکیه واگذار شده است. در سال گذشته که صادرات ایران به همسایگان (بجز ترکیه) از ۲۰ میلیارد دلار به ۱۷.۸ میلیارد دلار کاهش داشته، این کشور ترکیه بود که با صادرات ۲۶ میلیارد دلاری، نیاز وارداتی کشورهای همسایه ایران را تامین کرد.
وی در ادامه به بررسی دیپلماسی فعال ترکیه در قاره آفریقا پرداخت و عنوان کرد: کشور ترکیه برای تسهیل و توسعه تجارت اقدام به تاسیس مراکز لجستیک و انبار کالا برای توسعه بازاریابی و شبکه توزیع در کشورهای مختلف آفریقایی کرده است. این کشور همچنین تعداد نمایندگی تجاری‌اش را از ۱۲ نمایندگی در سال ۲۰۰۲ به ۴۲ نمایندگی در اکثر کشورهای آفریقا در سال ۲۰۲۰ افزایش داده است. این اقدامات و مجموعه فعالیت‌های مشابه سبب شده است که صادرات کشور ترکیه به قاره آفریقا طی سال‌های ۲۰۰۱ الی ۲۰۲۰ با افزایش ۱۰ برابری همراه باشد و از ۱.۵ به ۱۵.۲ میلیارد دلار توسعه یابد.
برنامه عملیاتی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری برای افزایش صادرات به کشورهای همسایه چیست؟
وی در پایان بیان داشت: ضروری است مسئولان متولی توسعه تجارت با بررسی دقیق ظرفیت‌های تجاری در کشورهای همسایه و شناسایی بازارهای جدید صادراتی، برنامه‌های عملیاتی خود در خصوص افزایش صادرات به کشورهای همسایه را اعلام کنند تا به هدف صادراتی ۱۰۰ میلیارد دلاری به کشورهای همسایه طبق ظرفیت‌های موجود در کشور (به استناد گزارش سازمان توسعه تجارت در سال ۱۳۹۷)، دست یافت.
محفوظی اضافه کرد: همچنین شناسایی بازار و برنامه‌ریزی برای افزایش صادرات کشور به قاره آفریقا (از ۰.۱۲ درصد به حداقل ۳ درصد)، افزایش مشارکت بخش خصوصی در توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، ترانزیت و لجستیک، استفاده از ظرفیت‌های استان‌های مرزی (نیروی انسانی، صنایع و…) در توسعه تجارت با کشورهای همسایه، انعقاد موافقتنامه دو و چند جانبه با شرکای تجاری بویژه با کشورهای همسایه و رفع موانع موجود در اجرای موافقتنامه اوراسیا از جمله مطالبات جدی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ است که برنامه مشخص و عملیاتی آن باید در اختیار کارشناسان قرار گیرد.
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
