کاهش سطح زیرکشت گندم آبی به دلیل تعیین قیمت نامناسب

مسیر اقتصاد/ گندم از جمله محصولات اساسی کشاورزی است که به دلیل تامین نان مصرفی کشور، تولید آن اهمیت بسزایی دارد. ایران با توجه به شرایط اقلیمی، توانایی تولید این محصول به اندازه نیاز را دارد و طی سال های اخیر به خودکفایی در تولید گندم دست پیدا کرده بود.

بسیاری از کشورهای توسعه یافته در جهت کاهش وابستگی غذایی به واردات، اقدام به حمایت از تولید محصولات اساسی نظیر گندم می کنند. پرداخت یارانه مستقیم به تولیدکنندگان، کاهش هزینه های تولید، خرید تضمینی و تضمین بازار و پرداخت تسهیلات کم بهره به کشاورزان از جمله سیاست های حمایتی از کشاورزان است.

در ایران تنها سیاست حمایتی از تولید گندم، قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی است و دولت به غیر از این قانون، حمایت چندانی از کشاورزان ندارد. طبق این قانون، دولت موظف به خرید تضمینی گندم و دیگر محصولات مطرح در قانون است.

عدم اجرای قانون توسط دولت دلیل اصلی کاهش میزان خرید تضمینی

بر اساس قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی، دولت موظف است قیمت خرید تضمینی گندم و دیگر محصولات مطرح در آن را بر اساس هزینه های تولید و حداقل به اندازه نرخ تورم سالیانه تعیین کند. همچنین قیمت ها باید تا پایان شهریورماه مقارن با شروع سال زراعی جدید از طریق رسانه های عمومی اعلام شود تا کشاورزان نسبت به تولید محصول خود برنامه ریزی کنند.

اما بررسی اجرای این قانون نشان می دهد دولت آن را به درستی اجرا نمی کند و این موضوع باعث کاهش میزان تولید و خرید تضمینی گندم طی سال های اخیر شده است.

همانطور که مشخص است دولت تنها در یکسال دو شرط افزایش قیمت گندم به اندازه نرخ تورم و اعلام قیمت ها در پایان شهریورماه را رعایت کرده است. عدم افزایش مناسب قیمت گندم طی سال های اخیر نیز در نهایت باعث کاهش میزان تولید و خرید تضمینی گندم شده است.

کاهش سطح زیرکشت گندم آبی به دلیل تعیین قیمت نامناسب

بررسی آمار اعلامی وزارت جهاد کشاورزی برای سطح زیر کشت گندم آبی به خوبی نشان دهنده کاهش اقبال کشاورزان نسبت به تولید این محصول است. به عبارت دیگر کشاورزان طی سال های اخیر با توجه به قیمت و هزینه های تولید گندم، اقدام به تولید محصول دیگری کرده‌اند.

همانطور که مشخص است سطح زیر کشت گندم آبی تا سال گذشته کاهش قابل توجهی پیدا کرده است. طبق اعلام یکی از مسئولین وزارت جهاد کشاورزی در سال جاری نیز کاهش سطح زیر کشت گندم آبی چشم گیر بوده است.

طبق اعلام عضو هیات رئیسه مجلس چنانچه برای سال زراعی آتی نرخ خرید تضمینی گندم از ۲۵۰۰ تومان تغییر چندانی نکند این موضوع باعث انصراف کشاورز از کشت گندم می شود.[۱]

بررسی قیمت سایر محصولات زراعی جایگزین گندم نشان می دهد دلیل کاهش سطح زیرکشت گندم آبی طی سال های اخیر بی ارتباط با قیمت خرید تضمینی آن نبوده است. در حال حاضر قیمت هرکیلوگرم جو حدود ۲۵۰۰ تومان و حبوبات ۱۰ الی ۱۵ هزارتومان از کشاورزان خریداری می شود و قیمت کنجاله سویا نیز به  ۹ هزارتومان رسیده است.

یارانه ۱۶ هزارمیلیارد تومانی دولت برای واردات گندم

در سال جاری نیز قیمت خرید تضمینی گندم با توجه به وضعیت هزینه های تولید و قیمت جهانی این محصول «با احتساب نرخ ارز بازار آزاد» باید حدود ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ تومان تعیین شود تا صرفه اقتصادی برای تولید داشته باشد. مسلما تعیین نامناسب قیمت خرید تضمینی گندم باعث کاهش بیشتر میزان تولید و خرید تضمینی این محصول در سال آینده خواهد شد.

بررسی آمار واردات گندم طی سه ماهه اول سال ۱۳۹۹ نشان می دهد حدود ۳ میلیون تن گندم با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور شده است. این در حالی است که اختصاص دلار ۴۲۰۰ تومانی به واردات گندم نوعی یارانه به کشاورزان خارجی محسوب می شود.

با توجه به نرخ ارز بازار آزاد (۲۵ هزار تومان) دولت برای واردات ۳ میلیون تن گندم حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان یارانه به واردات پرداخت کرده است. این در حالی است که دولت می توانست با آزادسازی نرخ ارز برای واردات و افزایش قیمت خرید تضمینی این محصول، علاوه بر افزایش میزان خرید تضمینی گندم از کاهش سطح زیرکشت گندم آبی نیز جلوگیری کند.

پینوشت:

[۱] دهقان نیور؛ کد خبر ۵۵۱۵۵

انتهای پیام/ تولید گندم