به گزارش مسیر اقتصاد دکتر همتی رئیس کل بانک مرکزی در ششمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی ضمن تشکر از برگزارکنندگان همایش نظام بانکی درخدمت تولید همزمان با سالگرد ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، گفت: برای تبیین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و اقدامات عملی مربوط به آن، به اقدامات بیشتری در کشور نیاز است و این همایش باید در این راستا گام بردارد. به عقیده من اگر بانک مرکزی بتواند وظیفه خود در افزایش تاب آوری اقتصاد کشور در برابر شوک های بیرونی را به درستی انجام دهد، ما در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی هستیم.
بدون نقش آفرینی بانک مرکزی توسعه کشور عملی نیست
رئیس کل بانک مرکزی ضمن تأکید بر اینکه بدون نقش آفرینی بانک مرکزی و نظام بانکی امکان توسعه کشور عملی نیست، ادامه داد: اکنون بیش از ۹۰ درصد تأمین مالی در کشور برعهده نظام بانکی است. بانک مرکزی از سه مسیر در توسعه کشور نقش دارد که عبارتند از: «کنترل تورم»، «بسترسازی برای رشد اقتصادی» و «نظارت بر شبکه بانکی». از نظر من کنترل تورم مهمترین هدف بانک مرکزی است و اهداف دیگر در سایه این هدف هستند؛ هرچند در جای خود از اهمیت بسیاری برخوردارند.
وی افزود: وضعیت اقتصاد ایران بسیار حساس و خطیر است. از این نظر سیاست‌های اقتصاد کلان باید بسیار با احتیاط گرفته شود. از این جهت بنده در طول یک سال و نیم اخیر تلاش کرده ام تصمیمات در حوزه پولی و ارزی و بانکی در جهت ثبات دهی به اقتصاد کشور باشد. در طول سال‌های اخیر میانگین تورم ۲۰ درصد و رشد اقتصادی ۳ درصد کشور مناسب نبوده است.
همتی ادامه داد: رکود اقتصادی، افزایش تعداد افراد زیر خط فقر و افزایش نابرابری به همین دو متغیر اساسی وابسته است و در واقع اگر کنترل تورم و افزایش رشد اقتصادی محقق نگردد، هیچکدام از شاخص‌های اقتصاد مقاومتی قابل تحقق نیست. بانک مرکزی و نظام بانکی بخشی از وظیفه توسعه کشور را برعهده دارند که مهمترین بخش آن کنترل تورم است.
وظیفه بانک مرکزی ایجاد ثبات برای رشد بلندمدت اقتصاد است
وی در پاسخ به اینکه گفته میشود اگر بانک مرکزی تولید را تأمین مالی کند مشکل حل میشود، گفت: امروز به مانند دهه های اخیر رشد نقدینگی ۲۵ درصد بوده است ولی همچنان بخش تولیدی با کمبود نقدینگی مواجه است.
همتی افزود: بنابراین ایجاد رشد اقتصادی تنها وظیفه بانک مرکزی نیست و این مسئله باید با سیاست‌های مالی محقق شود. هدف نهایی بانک مرکزی کنترل پایدار رشد اقتصادی و تعادل بخشی به اقتصاد است. تورم نتیجه رشد نقدینگی بدون رشد اقتصادی است که بسیاری از نهادهای دیگر هم در آن نقش دارند. بانک مرکزی باید با کنترل انتظارات، سرمایه گذاری و رشد اقتصادی بلندمدت را تقویت کند.
لزوم کنترل سوداگری و سفته بازی در اقتصاد ایران
رئیس کل بانک مرکزی گستردگی پدیده سوداگری در اقتصاد ایران را مانع هدایت منابع به سمت بخش تولیدی دانست و افزود: امروز در بازار بورس فعالین به کمتر از رشد ۵ درصد در روز قانع نیستند و این نشان از انتظارات تورمی بسیار بالا در کشور دارد و این یعنی بستر رشد اقتصادی از بین رفته است.
وی افزود: بنابراین ما در ابتدا باید تورم را کنترل کنیم و در ادامه با کنترل انتظارات تورمی و سوداگری، بستر را برای رشد اقتصادی فراهم کنیم.
عامل اصلی تورم در یک سال اخیر افزایش نرخ ارز بوده است
همتی ادامه داد: ابزار اصلی کنترل تورم عملات بازار باز بود و ما تا به حال از این ابزار محروم بودیم. امروز بعد از چند دهه ما توانستیم با فشار و زحمت فراوان این ابزار را برای بانک مرکزی تدارک ببینیم. اما این ابزار قرار نیست در کوتاه ترین زمان به کنترل تورم منجر شود و انتظار شخص من این است که اقتصاددانان از این حرکت حمایت کنند.
وی افزود: ابزار انتشار اوراق یکی از مهمترین روش ها در تأمین کسری بودجه دولت است که ضمن کنترل تورم و تحقق استقلال بانک مرکزی، شرایط را برای انضباط مالی دولت فراهم میکند و لازم است در ایران هم این ابزار مورد استفاده قرار بگیرد.
همتی تأکید کرد: تورم به معنی فقیرتر شدن مردم و کشور است و بنده در طول یک سال و نیم اخیر هدف خودم را کنترل آن قرار دادم. ما به درستی تشخیص دادیم که نرخ ارز مهمترین عامل در افزایش نرخ تورم است و تلاش کردیم این روند را کنترل کنیم.
ممانعت از پولشویی با کنترل گردش ریال
همتی با تأکید بر اهمیت کنترل گردش ریال ادامه داد: مشکل اساسی تورم و افزایش نرخ ارز و مبارزه با پولشویی در کشور ما، عدم کنترل گردش ریال است. در این صورت ما هیچ نیازی به پذیرش تعهدات FATF نداریم و با کنترل ریال میتوانیم ضمن مقابله با پولشویی، با سوداگری و سفته بازی هم مقابله کنیم.
وی افزود: بانک مرکزی مصمم است از طریق کنترل گردش ریال جلوی پولشویی و سفته بازی را بگیرد و عامل تورم کشور نیز همین است که ریشه تولید کشور را هم میزند.
هر مدیر بانکی که مانع پولشویی نشود را عزل میکنم
رئیس کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه مدیران بانکی مانع مقابله با پولشویی را عزی میکند، ادامه داد: اگر بانک مرکزی نتواند گردش ریال را کنترل کند اساسا زمینه مقابله با بسیاری از مشکلات کشور از تورم گرفته تا قاچاق کالا و پولشویی فراهم نمیشود و این اقدام مهمترین راه برای تحقق اقتصاد مقاومتی است.
وی افزود: من یکبار طرف کره‌ای را تهدید کردم که اگر منابع مالی بلوکه شده ایران را به ما ندهید من جلوی ورود کالای کره ای به ایران را میگیرم؛ اما دیدم این تهدید چندان برایشان مهم نبود. در نهایت متوجه شدم آن‌ها میتوانند به راحتی محصولاتشان را از طریق دبی و به صورت قاچاق به بازار ایران واردکنند و به همین دلیل هیچ نگرانی درخصوص اقدامات دولت ایران ندارند. مقابله با این اقدامات تنها از طریق کنترل گردش ریال مسیر میشود.
لزوم هدایت نقدینگی به سمت فعالیت‌های تولیدی
همتی هدف دوم بانک مرکزی بعد از ایجاد ثبات را زمینه سازی برای رشد اقتصادی از طریق هدایت نقدینگی به سمت فعالیت‌های تولیدی دانست و افزود: برای رشد اقتصادی لازم است ابتدا موانع کسب و کار برطرف شود و زمینه تولید فراهم شود، سپس بانک مرکزی و شبکه بانکی هم به عنوان پشتیبان وارد شوند. چرا که تزریق پول به تنهایی به رشد اقتصادی منجر نمیشود.
وی افزود: به طور قطع برخی از واحدهای تولیدی در تأمین مالی با مشکلاتی مواجهند و کنترل شدید رشد نقدینگی بر رکود بیشتر آن‌ها اثر میگذاشت. اما کنترل نرخ ارز و کنترل انتظارات تورمی توانست شرایط را برای تأمین مالی این واحدها فراهم نماید و اکنون رشد اقتصادی بدون نفت کشور مثبت شده است.
نظارت بر عملکرد بانک‌ها وظیفه کلیدی بانک مرکزی است
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: آخرین مبحث که بسیار حائز اهمیت است مسئله نظارت بانک مرکزی بر عملکرد بانکهاست. در کشورهای توسعه یافته با وجود کنترل تورم شاهد بحران های مالی بودند که به دلیل عملکرد نامطلوب بانک‌ها بوده است.
وی افزود: بنابراین حتی با وجود کنترل تورم کنترل عملکرد بانک‌ها بسیار حائز اهمیت است. در طول یک سال و نیم اخیر بنده توانستم اختیارات خوبی در این زمینه برای بانک مرکزی فراهم نمایم.
رقابت بانک‌ها در افزایش نرخ سود، عامل افزایش تورم
همتی ادامه داد: نظارت ضعیف بانک مرکزی در دهه‌های اخیر موجب شده بانک ها وارد ریسک های موهومی و بی بازده شوند و مجبور شدند به نرخ بالای سود سپرده تن بدهند.
وی افزود: هرچه مشکلات بانک‌ها و ناترازی آن‌ها بیشتر شده به سودهای بیشتر تن داده اند. درحال حاضر بخش قابل توجهی از رشد نقدینگی به دلیل افزایش نرخ سود بانکی است. در طول سال‌های اخیر این مسئله به افزایش شبه پول و تورم در کشور منجر شده است.
بانک مرکزی برای جلوگیری از تعمیق رکود از افزایش نرخ سود بانکی جلوگیری کرد
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه برخی پیشنهاد دادند که با افزایش نرخ سود بانکی، انتظارات تورمی را کنترل کنم، ادامه داد: اما من از افزایش نرخ بهره در بازار برای کنترل انتظارات تورمی خودداری کردم و آن را عامل تشدید رکود میدانستم. امروز بانک مرکزی توانسته است با اقدامات خود همزمان حجم پول و شبه پول در اقتصاد را کنترل کند و از تشدید رکود نیز جلوگیری نماید.
وی افزود: بنابراین بانک مرکزی در سه محور «کنترل تورم»، «بستر سازی برای تأمین مالی تولید و رشد اقتصادی» و «کنترل و نظارت بر عملکرد بانک‌ها درحال کمک به بهبود شرایط اقتصادی کشور است.
ورود به لیست سیاه FATF هیچ اثری بر تجارت خارجی ایران ندارد
همتی در ادامه با تأکید بر اینکه اکنون تمامی تجارت خارجی ایران از روال های غیر معمول انجام میشود گفت: درخصوص FATF من پیش از این گفته ام که قواعد آن برای اقتصاد کشور مناسب است؛ اما در شرایط امروز اساسا تصویب قواعد و توصیه های FATF هیچ فایده ای برای ایران ندارد. در حال حاضر هیچ کشوری با ایران از طریق شبکه بانکی متداول جهانی کار نمیکند و در این شرایط لیست سیاه FATF نمیتواند تهدیدی برای ایران محسوب شود.
وی افزود: امروز ما همه کالاهای مورد نیاز کشور را از روش‌های مختلف تأمین ارز کرده ایم و ورود به لیست سیاه FATF تغییری در این روش ایجاد نمیکند. به اعتقاد من عده ای به دنبال این هستند که تصمیم FATF را مسیری برای کسب سود بیشتر از بازار ارز نمایند و برای این کار در بازار ارز التهاب آفرینی میکنند؛ درحالیکه تصمیم FATF در روز جمعه نمیتواند هیچ تأثیر واقعی در بازار ارز و دیگر بازارهای ایران داشته باشد.
رئیس کل بانک مرکزی در پایان ضمن تقدیر از برگزار کنندگان همایش نظام بانکی درخدمت تولید گفت: با وجود کاشناسان و اساتید خبره و صاحب نظر در این همایش انتظار می‌رود گام‌های مهمی در راستای بهبود عملکرد نظام بانکی در تأمین مالی بخش های تولیدی برداشته شود.
انتهای پیام/ نظام مالی
