مسیر اقتصاد/ سید محسن قمصری، مدیر بین الملل سابق شرکت ملی نفت به تازگی در یک مصاحبه نکاتی را در خصوص شرایط فروش نفت در طی سال‌های اخیر مطرح نموده است. وی در این مصاحبه مهم‌ترین چالش در فروش نفت ایران را مشکلات نقل و انتقال پول دانسته و گفته است: راه‌های زیادی برای افزایش میزان فروش نفت به دست کم یک میلیون بشکه در روز وجود دارد، اما مدیران وزارت نفت و بانک مرکزی و دیگر دستگاه‌های مرتبط، به دلیل نگرانی‌هایی که دارند، انگیزه کافی برای رفتن به سمت این روش‌ها ندارند.
قمصری: خودمان اطلاعات شبکه صرافی را تحت عنوان FIU افشا کردیم
قمصری در ادامه با تأکید بر اینکه وزارت خزانه‌داری آمریکا با مطالعات فراوان تمامی مسیرهای دور زدن تحریم‌ها از سوی ایران را مسدود می‌کند، افزوده است: اما در عین حال در طرف ایران مشخص نیست چه نهادی مسئول مقابله با جنگ اقتصادی آمریکاست. باید بپذیریم قصدی برای تکمیل عملیات دفاع و پاتک اقتصادی نداریم و فرماندهی هم که مسئولیت این کار را بر عهده داشته باشد عملاً وجود ندارد.
مدیر بین‌الملل سابق شرکت ملی نفت با بیان اینکه در طول سال‌های اخیر شبکه بانکی کشور نتوانست هیچ کمکی به نقل و انتقال پول نفت بکند، افزود: یک شبکه به نام صرافی‌ها داشتیم که اطلاعات این شبکه را تحت عنوان FIU افشا کردیم و این راه را هم به دست خودمان بستیم.[۱]
اظهارات مدیر بین‌الملل سابق شرکت ملی نفت مربوط به اواخر سال ۹۶ و اوایل سال ۹۷ است که در آن زمان واحد اطلاعات مالی ایران برطبق تعهداتی که مقامات کشور در قالب توصیه‌های FATF متعهد به اجرای آن شده بودند، لیست صرافی‌هایی را که به نوعی تحریم‌ها را دور می‌زدند، به واحد اطلاعات مالی طرف‌های خارجی ارائه دادند و این امر به شناسایی این صرافی‌ها و مسدود شدن روند انتقال ارز از سوی آن‌ها منجر شد.
چرا افشای اطلاعات شبکه صرافی‌ها در دستورکار ایران قرار گرفت؟
در آن زمان مقامات بانک مرکزی و به طور خاص ولی الله سیف رئیس کل وقت و سید احمد عراقچی معاون ارزی وقت بانک مرکزی، در سخنرانی‌های متعددی بر ضرورت کنار گذاشتن شبکه صرافی‌ها و استفاده از نظام بانکی رسمی برای نقل و انتقال پول تأکید می‌کردند.
به طور خاص در تاریخ ۲۴ فروردین ۹۷، سیف در سخنانی در دیدار با مدیران عامل بانک‌ها گفته بود: فرصت مناسبی برای انتقال فعالیت‌های ارزی از صرافی‌ها به شبکه بانکی ایجاد شده است. این تصمیم، منجر به ایجاد شفافیت در تجارت خارجی می‌شود چراکه حضور پررنگ صرافی‌ها در تسویه حساب‌های بین‌المللی، ابهاماتی را با خود به همراه دارد.
در این دیدار سید احمد عراقچی نیز با تأکید بر لزوم افزایش شفافیت در تبادلات خارجی ایران گفته بود: تصمیمات اخیر دولت تجارت خارجی را از حالت بی نظمی خارج می‌کند. از این پس ثبت سفارش کالاهای وارداتی الزاما با روش بانکی خواهد بود و این روش به شفافیت بیشتر در واردات منجر می‌شود.[۲]
اثر اجرای توصیه‌های FATF بر بحران ارزی سال ۹۷ بود
در واقع از اواخر سال ۹۶ ارائه اطلاعات صرافی‌های ایران به طرف‌های خارجی، بر اساس تعهدات FATF و در راستای تلاش برای افزایش شفافیت و استفاده از ظرفیت‌های نظام بانکی در مبادلات خارجی در دستورکار بانک مرکزی ایران قرار گرفت. اما این اقدامات در نهایت هیچ گشایشی در روابط بانکی ایران با کشورهای خارجی ایجاد نکرد و در عمل مسیرهای موجود انتقال پول و دور زدن تحریم‌ها را نیز مسدود نمود.
در نهایت یکی از دلایل اصلی بحران ارزی سال ۹۷ نیز مسدود شدن مسیر انتقال ارز، به ویژه درخصوص انتقال پول حاصل از فروش نفت از سوی صرافی‌ها و ناتوانی بانک‌ها و سایر مسیرهای رسمی در ایفای نقش جایگزین بود.
اجرای توصیه‌های FATF به سود اقتصاد ایران است؟
اما نکته جالب توجه اینکه این برای اولین بار است که یکی از مسئولین سابق دولت، به صراحت درخصوص افشای اطلاعات صرافی‌های ایرانی تحت عنوان FIU و اثرات نامطلوب آن بر اقتصاد تحت تحریم ایران سخن گفته است؛ و تا پیش از این، مسئله افشای اطلاعات در سخنان مسئولین دولتی مطرح نشده بود.
طرفداران اجرای توصیه‌های FATF معتقدند اگر ایران به این توصیه‌ها عمل نکند، در ادامه مسیرهای کنونی نقل و انتقال پول برای تجار و بازرگانان ایرانی به مرور زمان کنار خواهند رفت و مشکلات تحریمی ایران بیشتر خواهد شد. اما اظهارات صریح مدیر بین‌الملل سابق وزارت نفت به خوبی نشان می‌دهد اجرای این توصیه‌ها و به طور خاص افشای روش‌های دور زدن تحریم‌ها از سوی ایران به طرف‌های خارجی، در شرایط تحریمی کنونی هیچ فایده‌ای ندارد و می‌تواند به وخیم‌تر شدن شرایط و ایجاد بحران‌های ارزی مشابه سال ۹۷ منجر شود.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری مهر؛ کد خبر: ۴۵۳۹۰۰۸
[۲] پایگاه اطلاع رسانی بانک مرکزی؛ کد خبر: ۱۷۶۷۷
انتهای پیام/ تجارت و ارز
