به گزارش مسیر اقتصاد طبق آمار شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران تا اسفند سال گذشته، تعداد ۱۷ طرح پتروشیمی کشور در وضعیت غیرفعال به‌سر می‌برند. برخی از این طرح‌ها بیش از ۱۲ سال پیش کلنگ‌زنی شده‌اند اما پیشرفت فیزیکی آن‌ها کمتر از ۱۰ درصد بوده‌است. دوری از منابع تامین آب و خوراک ارزان و پایدار و همچنین عدم تناسب میان عرضه و تقاضای محصولات تولیدی در بازار داخل و خارج کشور، دلیل اصلی توقف بیشتر این طرح‌های پتروشیمی بدتعریف است.
لزوم تعریف پتروشیمی متناسب با الگوی آمایش سرزمین
مطابق بند ۵۷ ماده ۱ ضوابط ملی آمایش سرزمین (مصوب جلسه ۲۳/۶/۹۴ شورای آمایش سرزمین)، فعالیت‌های صنعتی پایه و آب‌بر از جمله صنایع فلزات اساسی، پالایشگاهی و پتروشیمی (به ویژه صنایع بالادستی) که دارای اولویت سرمایه‌گذاری هستند، لازم است با توجه به الزامات محدودیت منابع آب، تامین خوراک مورد نیاز و تامین ملاحظات دفاعی، امنیتی و پدافند غیرعامل، موکدا در سواحل خلیج فارس و به ویژه دریای عمان استقرار یابند که این موضوع درباره ساماندهی مجدد فعالیت‌های صنعتی مذکور نیز الزامی است.
احداث صنعت پتروشیمی در سواحل کشور؛ شرط دریافت مجوز محیط زیست
از همین رو و با توجه به بحران خشکسالی در بسیاری از مناطق ایران، مرداد سال گذشته عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گویی بیان داشت: هر چه صنعت آب‌بر وجود دارد، وارد سرزمین شده است. از ابتدای سال ۹۷ برای هیچ کارخانه فولاد و پتروشیمی در داخل سرزمین موافقت صادر نخواهد شد و احداث این دو صنعت از این پس فقط به شرط احداث در سواحل کشور مجاز خواهد بود.
اصرار بر احداث پتروشیمی بدتعریف و دخالت مسئولان استانی در قوانین کلان ملی
علی رغم تاکید قوانین کشور بر احداث صنایع بالادستی پتروشیمی در سواحل کشور، مشاهده می‌شود این سیاست‌ها توسط برخی شخصیت‌های ذی‌نفوذ و نمایندگان مجلس نادیده گرفته می‌شوند و با فشار این اشخاص، احداث و تعریف واحدهای پتروشیمی در استان‌های کم‌آب و دچار خشکسالی کلید می‌خورد.
این مشکل به حدی جدی است که به نظر می‌رسد اگر سیاست‌گذاری کشور در این زمینه مناسب بود، حتی از اجرای پروژه‌های غیراقتصادی نظیر خط لوله اتیلن غرب اجتناب می‌شد و بر طرح‌های مشابه، مانند خط لوله اتیلن مرکز و خط لوله اتیلن دنا پافشاری نمی‌شد.
سرانجام «پتروشیمی های بدتعریف» چه خواهد شد؟
در واقع ضروری بود به جای تعریف طرح‌های بالادستی پتروشیمی (که نیاز به سرمایه‌گذاری بالا دارند، اما در عین حال اشتغال بسیار کمی ایجاد ایجاد می‌کنند)، طرح‌های پایین‌دستی این صنعت با هدف تکمیل زنجیره ارزش و ایجاد ارزش افزوده بالاتر در استان‌های مختلف و متناسب با بازار مصرفی تعریف می‌شد.
بررسی صادرات و واردات ۲ نوع محصول پرکاربرد پایین دستی پتروشیمی یعنی مصنوعات پلیمری و شوینده‌ها و لوازم آرایشی در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد ارزش هر تن محصول صادراتی، بسیار کمتر از ارزش هر تن محصول وارداتی بوده است که نشان‌دهنده عدم تکمیل زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی و خام فروشی است.
بنابراین ضروریست با اصلاح سیاستگذاری‌های مذکور و ابطال مجوز طرح‌های پتروشیمی بدتعریف در حال احداث و آتی، هزینه تعریف این‌گونه پروژه‌ها را در کشور به حداقل رسانده و در نتیجه، احداث پروژه‌های اولویت‌دار صنعت پتروشیمی کشور و طرح‌های پایین‌دستی جهت تکمیل زنجیره ارزش تسریع شود.
انتهای پیام/ نفت و انرژی
