دکتر وحید شقاقی شهری اقتصاددان و استاد دانشگاه خوارزمی در گفتگو با مسیر اقتصاد به تبیین علل سوداگری در جامعه و لزوم اخذ مالیات بر عایدی سرمایه به عنوان راهکار پرداخت.
وی با اشاره به مهم ترین ابزار جلوگیری از سوداگری گفت: یکی از مهم ترین و بهترین ابزارهایی که می تواند کارآمدی اقتصاد را افزایش دهد و موجب کاهش نابرابری ها شود و همچنین جلوی سفته بازی و سوداگری را بگیرد، ابزار مالیاتی است. در واقع هر چقدر نظام مالیاتی کشوری شفاف تر باشد و با پایه های مالیاتی مناسبی تعریف شود، توانایی آن کشور برای کاهش نابرابری ها و کنترل سفته بازی و سوداگری بیش تر می شود.
شقاقی افزود: مالیات با کنترل بخش غیرمولد می تواند موجب رونق فعالیت های مولد و تولیدی شود.
ممانعت و نفوذ سوداگران، عامل عدم تصویب پایه های مالیاتی
دکتر شقاقی پژوهشگر برتر کشوری درباره عملکرد نظام مالیاتی ایران و پایه های مالیاتی بیان داشت: متاسفانه ایران در حوزه نظام مالیاتی عملکرد بسیار ضعیفی داشته است و پایه های مالیاتی مانند مالیات بر عایدی سرمایه که می تواند جلوی سفته بازی و سوداگری را در جامعه بگیرد به دلیل قدرت طبقه سوداگر، تا کنون اجازه تصویب پیدا نکرده است.
وی ادامه داد: پایه های مالیاتی مانند مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر مجموع درآمد، مالیات بر خانه های خالی، مالیات بر سود سپرده بانکی و یا مالیات بر واردات کالاهای لوکس، مالیات هایی هستند که می توانند با کنترل نابرابری و حذف بازارهای سفته بازی و دلالی به رونق تولید منجر شوند.
شقاقی با اشاره به عدم تصویب و اجرایی شدن پایه های مالیاتی گفت: مالیات بر مجموع درآمد، روند ۱۶ ساله چرخش بین مجالس و دولت ها در اقتصاد ایران را دارد و هنوز تصویب نشده است. مالیات بر خانه های خالی نیز بیش از دو سال پیش تصویب شد ولی هموز اجرایی نشده است. مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر سود سپرده های بانکی و مالیات بر واردات کالای لوکس نیز مطرح شده ولی تصویب نشده است.
وی دلیل تصویب نشدن چنین پایه های مالیاتی را طبقه بورژوا و خرده بورژوای جامعه دانست و گفت: این طبقه با تطمیع و وامدار کردن تصمیم گیران و فرایندهای ناسالم مانع از تصویب چنین پایه های مالیاتی می شوند. زیرا که تصویب این پایه های مالیاتی کسب آسان ثروت توسط این افراد را به خطر می اندازد.
در همه جای جهان کاهش شکاف طبقاتی مهم تر از مهار تورم است
این استاد دانشگاه با بیان اینکه کاهش شکاف طبقاتی اصل مسلم برای حکومت اسلامی است و در هر کشوری کاهش نابرابری مهم تر از کنترل تورم است، گفت: البته درست است که تورم بالا ممکن است منجر به نابرابری شود ولی عدم تصویب پایه های مالیاتی مانند مالیات بر عایدی سرمایه باعث شده است شکاف طبقاتی طی ۵ سال گذشته افزایش پیدا کند و فقر نسبی و نابرابری نیز به شدت در حال افزایش است.
وی ادامه داد: اکنون نسبت دهک اول و دهک دهم ۱۵ برابر شده و صدک اول و صدک صدم ۸۶ برابر است و ضریب جینی به نزدیک ۰.۴ رسیده است.
شقاقی با بیان اینکه نبود مالیات بر عایدی سرمایه موجب می شود گروه خاصی از جامعه بدون زحمت و تلاش میلیاردها تومان سود کسب کنند و حتی یک ریال هم مالیات ندهند به طوری که هم اکنون نزدیک به ۵ تا ۱۰ درصد جامعه ما حدود ۷۰ درصد سپرده های بانکی را در اختیار دارند و سال به سال بدون پرداخت مالیات به ثروت این گروه افزوده می شود.
وی با انتقاد از عدم اجرایی شدن قانون مالیات بر خانه های خالی گفت: بهانه عدم راه اندازی سامانه املاک حرف درستی نیست. زیرا که اگر در کشور عزم جدی وجود داشته باشد، این سامانه می تواند کمتر از یک ماه راه اندازی شود. این قضیه مانند نداشتن عزم برای ساماندهی یارانه هاست.
تا زمانی که نظام مالیاتی کارآمد نشود، تولید در کشور رونق نخواهد گرفت
شقاقی با بیان اینکه مالیات بر عایدی سرمایه مانع از فعالیت های سفته بازی می شود، گفت: طبق گزارش ها وقتی عده کمی در حدود ۵۰ نفر هزاران سکه را خریداری می کنند و بدون هیچ گونه زحمتی آن را با قیمتی بسیار بالاتر می فروشند، بی انصافی در حق ملت ایران به وجود آمده است. دولت باید از این سوداگران ۷۰ تا ۸۰ درصد سودشان را مالیات بگیرد تا مانع سوداگری شود.
وی افزود: تا زمانی که نظام مالیاتی کارآمد نشود، تولید در کشور رونق نخواهد گرفت. هر شخصی در جامعه با مشاهده سهولت کسب سودهای بالا از فعالیت های غیرمولد در مقابل سختی کسب سودهای به مراتب کمتر در فعالیت های تولیدی به سمت سوداگری کشیده می شود.
سوداگری، عامل بروز بداخلاقی ها و بی فرهنگی ها
استاد اقتصاد و مشاور اقتصادی و برنامه ریزی وزیر دادگستری درباره آثار اجتماعی عدم وجود مالیات بر عایدی سرمایه گفت: هنگامی که سوداگری در اقتصادی رواج پیدا کند، با جمع شدن ثروت دست عده ای خاص، طبقه ای بداخلاق و بی فرهنگ و بی اصالت و راحت طلب در جامعه ایجاد خواهد شد که منابع و سرمایه ها را در اختیار دارند و همه اقتصاد را نابود خواهند کرد. هم چنین ممکن است به راحتی بتوانند حجم عظیمی از ثروت کشور را با خود از کشور خارج کنند.
وی با بیان اینکه نظام مالیاتی ناکارآمد موجب بروز بد اخلاقی ها و بی فرهنگی ها در جامعه خواهد شد، گفت: مالیات بر عایدی سرمایه در اعتلای اخلاق و فرهنگ جامعه نیز موثر خواهد بود. بدین صورت که در صورت نبود مالیات بر عایدی سرمایه، به دلیل فراهم بودن بستر فعالیت های غیرمولد و بدون زحمت، که سود بالایی نیز دارد؛ افراد، دیگر به سمت انجام کار و تلاش در فعالیت های مولد نخواهند رفت و روحیه راحت طلبی که بسیار برای جامعه خطرناک است نهادینه خواهد شد.
سوداگری عامل رکود است، نه مالیات بر عایدی سرمایه
دکتر شقاقی با اشاره به پیمودن مسیر مالیات بر عایدی سرمایه توسط کشورهای پیشرفته و توسعه یافته جهان گفت: بهانه ایجاد رکود به دلیل مالیات بر عایدی سرمایه که توسط مخالفان مطرح می شود پایه علمی ندارد و اگر قرار بود مشکلی ایجاد کند این نوع مالیات توسط کشورهای جهان به کار گرفته نمی شد.
وی افزود: این افراد نمی دانند که اصلی ترین دلیل رکود، سوداگری است. وجود یک فضای کم ریسک و پرسود در بخش غیرمولد، مانع از به حرکت افتادن بخش مولد می شود. یکی از دلایل پیشرفت کشورهای توسعه یافته در آن است که این گونه کشورها در مورد مالیات بسیار سختگیر هستند. لذا اگر مالیات به درستی و کارآمد پیاده شود مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
هر چه زودتر باید مالیات بر عایدی سرمایه تصویب شود
دبیر اقتصاد مقاومتی دانشگاه خوارزمی و دبیر انجمن اقتصاددانان ایران اظهار داشت: اکنون ۵ درصد جامعه هستند که همه بازارها اعم از بازار ارز، مسکن، طلا و خودرو را به هم ریخته اند. این افراد با داشتن حجم عظیم نقدینگی و انگیزه های سوداگرانه موجب به هم ریختگی بازارها شده اند. این افراد هیچ گونه مالیاتی نمی دهند و از کسب ثروت بادآورده خوشحالند.
شقاقی گفت: متاسفانه زمان اجرای مالیات بر عایدی سرمایه دیر شده است و باید از سال ۹۱ که کشور دچار بحران ارزی شد حتما اجرا می شد. اگر مالیات بر عایدی سرمایه وجود داشت مانع از بروز چنین پدیده های می شد.
وی در مورد راهکار برون رفت از مشکلات اقتصادی کشور گفت: مالیات بر عایدی سرمایه راهکار اصلی است. با اینکه فرصت گذشته و کمی دیر شده است ولی در ابتدا نیازمند عزم ملی برای تصویب مالیات بر عایدی سرمایه هستیم و در ادامه افرادی که تصمیم گیری تصویب و اجرای این مالیات را دارند، خودشان باید پاک باشند و وامدار دیگران نباشند.
