به گزارش مسیر اقتصاد مدل اقتصادی صادرات محور آلمان در سال جاری با یک حمله سنگین مواجه شده است. از یک سو سیاست های حمایتگرایانه‌ی آمریکا و از سوی دیگر سیاست های صنعتی افسار گسیخته چین، این کشور را تحت فشار قرار داده است. آمریکا تهدید به اعمال تعرفه بر صنایع کلیدی آلمان از جمله خودروسازی می‌کند و چین نیز قصد دارد با به دست آوردن و بومی‌سازی فناوری‌های صنایع مهم و اساسی، خود را نسبت به فناوری‌های خارجی موجود در این کشور مثل خودروسازی و صنایع شیمیایی بی نیاز کند.
آمریکا و چین ابزار صدمه رساندن به اقتصاد آلمان را دارند
چین و آمریکا به دلیل بازار بزرگی که در اختیار دارند ابزار لازم برای آسیب رساندن به اقتصاد صادرات محور آلمان را دارند. در چنین شرایطی آلمان باید آسیب پذیری صنایع صادراتی خود را به وسیله‌ی ارتقاء رشد اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری در قلمرو خود و همچنین در کل اروپا کاهش دهد. البته در کنار موارد فوق باید از ابتکار، انعطاف‌پذیری و اقتدار در سیاست تجارت خارجی بهره برد.
در گام اول باید وابستگی آلمان به صادرات به چین و آمریکا را کاهش داد. بدین منظور لازم است بر پیشران های رشد اقتصادی در نه تنها آلمان، بلکه اروپا متمرکز شد. همه کشورهای منطقه یورو به جز فرانسه، فنلاند، قبرس و بلژیک مازاد حساب جاری دارند و در کل، منطقه‌ی یورو به میزان ۳٪ از تولید ناخالص داخلی خود مازاد حساب جاری دارد. این رقم برای آلمان برابر ۸٪ است. در جهانی که رئیس جمهور آمریکا تهدید به جنگ تجاری می‌کند و سازمان تجارت جهانی توان اجرای قوانین تجارت آزاد در بازارهای کلیدی را ندارد، مازاد حساب جاری آلمان دیگر نمی‌تواند دوام بیاورد.
توجه به پیشران های رشد اقتصادی، راه چاره آلمان
صرف نظر از وضعیت سخت کنونی، منفعت آلمان در آن است که پیشران‌های رشد اقتصادی خود را آزاد کند. سال هاست که بازار سرمایه در آلمان رو به ضعیف شدن است. از ابتدای هزاره‌ی جدید، میزان سرمایه‌گذاری ناخالص آلمان در بخش صنعت حتی از فرانسه و ایتالیا نیز کمتر بوده است. یک گام به موقع و عملی می‌تواند قوانین مالیاتی را در مورد سرمایه، نرم‌افزار و تحقیقات را به طور موثری اصلاح کند. این همان چیزی است که آمریکا با اصلاح قوانین مالیات شرکتی خود توانست آن را به ثمر برساند. به موجب قوانین جدید مالیاتی در آمریکا هزینه‌ی شرکت ها برای ارتقاء سطح تجهیزات و ساختمان خود ۱۰۰٪ کاهش یافته است.
آلمان علاوه بر اصلاح قوانین مالیاتی و کاهش موانع قانونی، ناچار است به توسعه‌ی زیرساخت های عمومی خود نیز سرعت بخشد. تقویت شدت سرمایه، به افزایش سطح دستمزدها نیز کمک خواهد کرد. مجموعه اقدامات فوق قابلیت افزایش رشد اقتصادی و کاهش وابستگی به صادرات را دارد. رشد حاصل در آلمان به سایر اعضای اتحادیه اروپا مانند ایتالیا نیز از طریق افزایش تقاضا برای محصولات آن‌ها کمک خواهد کرد.
پیشتازی در صنایع مرتبط با فناوری راهکاری حیاتی
در مرحله ی دوم لازم است سیاست اختراعات و نوآوری‌ها در آلمان یک گام اساسی رو به جلو بردارد؛ خصوصا در بخش اقتصاد دیجیتال که به این وسیله ترسیم آینده ی فناوری به طور کامل در اختیار و اراده‌ی دیگران نباشد.
شرکت های آمریکایی و چینی هم اکنون در حال تقسیم بازار بین المللی بین یکدیگر هستند. پیشگامی این کشورها در حوزه‌ی فناوری اطلاعات سبب خواهد شد که استانداردهای فنی این صنعت نیز به وسیله‌ی آن ها تعیین شود. همین مسئله در آینده درآمدهای زیادی را به دلیل مرجعیت در صدور اعتبار نامه، به جیب این کشورها سرازیر خواهد کرد.
اقتصاد دیجیتال نقطه مغفول آلمان و حتی اروپا
در حال حاضر آلمان و به طور کلی کشورهای اروپایی، در حوزه‌ی اقتصاد دیجیتال حرف چندانی برای گفتن ندارند. بازار اختصاصی دیجیتال در اروپا رو به پیشرفت نیست. اروپا در اوایل ۲۰۱۹ وقتی با عقب افتادگی و نقص خود در زمینه شبکه های مخابراتی مواجه شود، نسبت به ضرورت سیاست‌گذاری در این زمینه پی خواهد برد. در آن سال چینی‌ها به گسترش فناوری 5G در اروپا خواهند پرداخت. این فناوری پیش‌نیاز استفاده از خودروهای هوشمند است.
اروپا نیازمند آن است که افق سیاست اختراعات و ابداعات خود را بسیار بلندتر از وضعیت کنونی در نظر بگیرد و صنایع دیجیتال را به عنوان صنایع نوظهور مورد حمایت قرار دهد. زیرساخت های مورد نیاز برای این نوع صنایع باید به عنوان زیرساخت های حیاتی در نظر گرفته شود و تابوی حمایت از آن ها باید شکسته شود.
اگر شرکت های اروپایی فعال در زمینه صنایع نیمه هادی و شبکه‌های تلفن همراه از بازار اروپا محو شوند، نه تنها وابستگی به چین و آمریکا بیشتر می‌شود، بلکه به طور پیوسته ظرفیت های نوآوری و اختراع در اروپا به حداقل خواهد رسید.
بنابراین اروپا باید به منظور مقابله با حمله‌ی اقتصادی و فنی آمریکا و چین، در سیاست اختراعات خود خصوصا در بخش صنایع دیجیتال، یک بازنگری اساسی انجام دهد. صرف اعتماد به شرکت ها و در اختیار داشتن بازار کفایت نمی‌کند زیرا تحول صنایع دیجیتال به سرمایه‌گذاری دولتی در بخش زیرساخت ها، اقدامات هدفمند حمایتی و جهت دهی مناسب آموزشی نیاز دارد که همگی توسط دولت و مجلس قابل اجرا است.
اروپا باید شرکای تجاری جدید بیابد و بر تعداد آنان بیفزاید
به عنوان سومین اقدام، لازم است آلمان برای اتخاذ یک سیاست تجارت خارجی قوی در اروپا مبارزه کند. مقامات این کشور باید ضمن پرهیز از تضعیف نهادهای اروپایی اقدامات قاطعانه‌تری برای توسعه تجارت آزاد و تجارت منصفانه انجام دهند.
مالمستروم مسئول هیئت تجاری اروپا، علاوه بر اینکه کار خود را در ارتباط با پیشبرد مذاکرات با آمریکا و چین، به خوبی انجام می‌دهد، تلاش‌هایی در جهت یافتن شرکای جدید تجاری و تقویت روابط با آن ها صورت داده است که بسیار مطلوب ارزیابی می‌شود. از جمله اقدامات صورت گرفته می‌توان به انعقاد توافقنامه‌ی تجاری با ژاپن و ایجاد روابط تجاری راهبردی با آمریکای لاتین اشاره کرد.
بنابراین اروپا باید بر تعداد شرکای تجاری خود بیفزاید و در عین حال ابزارهای مورد نیاز برای دفاع از خود در برابر مناقشات اقتصادی را بدست آورد تا بتواند منافع اروپا را بهتر از قبل تامین کند. آلمان نمی‌تواند بیش از این نسبت به تصحیح سیاست های خود در برابر فشار مضاعف آمریکا و چین تعلل کند. دولت جدید آلمان اگر اراده‌ای برای حفظ صنایع داخلی از رقابت های ناعادلانه دارد، ناچار است که از همین حالا اقدامات فوق را آغاز کند و نیروهای پیشران اقتصاد اروپا را آزاد کند.
منبع: بروگل
