به گزارش مسیر اقتصاد بحث انعقاد پیمان پولی با طرفین تجاری، یکی از مهمترین سیاست هایی است که بانک مرکزی باید برای حل مسائل نقل و انتقالات مالی و بانکی بین المللی پیگیر آن باشد. چراکه در حال حاضر با توجه به شرایط سخت تحریمی، امکان استفاده از مبادلات دلاری برای ایران وجود ندارد و یا با هزینه بالایی امکانپذیر است.
پیمان پولی تجارت ایران را به کانال های رسمی بانکی بر می گرداند
تحمیل تحریم ها توسط آمریکا و عدم امکان استفاده از سیستم پرداخت بین المللی که تحت اختیار و نظارت آمریکاست، سبب شده معاملات تجاری بین المللی ایران از کانال رسمی بانکی خود خارج شده و از طریق روش هایی از قبیل صرافی ها یا کانال های ارزی سایر کشورها انجام شود.
این غیر رسمی شدن تجارت بین المللی، امکان استفاده از روش های رایج پرداختی کم هزینه مانند گشایش اعتبار اسنادی (LC) را نیز ناممکن ساخته است و باعث افزایش هزینه ها و دشورای تجارت بین المللی برای ایران شده است. بنابراین ضروریست تا بانک مرکزی جهت بازگشت معاملات تجارت به کانال رسمی بانکی ظرفیت پیمان های پولی دوجانبه را مورد توجه قرار دهد.
پیمان پولی دوجانبه یک کانال امن بانکی برای انجام مبادلات تجاری بین المللی است که در آن به جای استفاده از دلار یا سایر ارزهای جهانروا، از ارزهای ملی کشورهای درگیر تجارت استفاده می شود. لذا با این روش امکان ایجاد محدودیت بر سر راه نقل و انتقالات بانکی از بین می رود و ریسک و هزینه های تجارت نیز کاهش می یابد.
چین نمونه موفق در کاهش وابستگی به سیستم دلاری
یکی از کشورهایی که با اقدامات مثال زدنی، توانسته است از طریق پیمان های پولی دوجانبه وابستگی خود به معاملات دلاری را کاهش دهد و سیستم پرداخت بین بانکی جدیدی را راه اندازی کند، کشور چین است.
در حال حاضر بانک مرکزی چین با بانک مرکزی کشورهای مختلف اقدام به انعقاد پیمان های پولی دوجانبه کرده است. تعداد پیمان های منعقد شده توسط این کشور به بیش از ۳۵ پیمان می رسد.
کشور چین علاوه بر انعقاد پیمان های پولی دوجانبه اقدام به راه اندازی سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی (CIPS) مختص خود نموده است که هدف از آن جایگزینی با سیستم پرداخت های غربی از قبیل سیستم سوئیفت در پرداخت های بین المللی است.
کشور چین در اقدام ابتکاری دیگری به زودی بازار معاملات قراردادهای آتی نفت یوآنی (با پوشش ریسک طلا) را راه اندازی خواهد کرد که می تواند به یکی از شاخص ها و بازارهای قطب نفتی در آسیا تبدیل گشته و جایگزین شاخص هایی چون دریای برنت شمالی و تگزاس غربی شود و چالش بزرگی برای سیستم پترودلاری خواهد بود.
لزوم اقدام عملی بانک مرکزی ایران جهت انعقاد پیمان پولی با چین
یکی از کشورهای عمده طرف تجاری کشور چین است که رتبه اول را در میزان تجارت با ایران دارد. در سال ۱۳۹۵ میزان صادرات ایران به این کشور ۸.۳۷ میلیارد دلار و واردات از این کشور ۱۰.۷۵ میلیارد دلار بوده است. با توجه به اینکه میزان تجارت دو کشور تقریبا در حالت متعادل قرار دارد، در صورتی که ایران اقدام به انعقاد پیمان پولی دوجانبه با این کشور نماید، امکان تسویه ۸۵ درصد از مبادلات میان دو کشور با ارزهای ملی و بدون نیاز به دلار وجود دارد.
گفتنی است که در چندین دیدار میان مسئولین بانک مرکزی ایران و چین، به لزوم تسویه پولی و استفاده از ارزهای ملی در روابط میان دو کشور، گسترش روابط مالی و بانکی و همکاری تکنیکی و فنی مورد تاکید شده است.
اما با اینحال تاکنون اقدام مؤثری جهت عملی سازی پیمان پولی میان دو کشور صورت نگرفته است. از آنجایی که بانک مرکزی چین با کشورهای متعددی پیمان پولی دوجانبه منعقد نموده و جهت استفاده از ارزهای ملی موفق بوده است، لازم است بانک مرکزی ایران انعقاد و عملیاتی سازی پیمان پولی دوجانبه با این کشور را به طور جدی پیگیری نماید.
