به گزارش مسیر اقتصاد جوزف استیگلیتز یکی از اقتصاددانان مطرح جهان و نویسنده کتاب «جهانی سازی و مسائل آن» است که در سال های اخیر موفق به برنده شدن جایزه نوبل در این حوزه شده است.
استیگلیتز انتقادات متعددی را به روند جهانی سازی که از سوی کشورهای غربی در جهان رواج یافته، وارد می داند و در همین راستا به تازگی مقاله ای را در پایگاه خبری گاردین منتشر کرده است. در ادامه نظرات این اقتصاددان مطرح در زمینه مضرات جهانی سازی آورده شده است.
مزایای جهانی سازی تنها مختص عده ای محدود بوده است
در طول سال های اخیر روند جهانی سازی به گونه ای بوده است که تنها عده خاصی از مزایای آن بهره مند شده اند. در مقابل هرچه روند جهانی سازی پیش رفته وضعیت بخش عمده مردم جهان بدتر شده است.
در روند جهانی سازی کشورهای توسعه یافته توانسته اند موارد مطلوب خود را در قالب توافقات تجاری به کشورهای درحال توسعه تحمیل نمایند و از این رو در بسیاری از کشورهای در حال توسعه جنبش های ضد جهانی سازی شکل گرفته است.
کشورهای توسعه یافته وضعیت کنونی را منصفانه نمی دانند و بر این باورند که حق آن ها از سوی کشورها قدرتمندتر پایمال می شود.
مردم در تمامی کشورهای جهان به جهانی سازی پشت کرده اند
در حال حاضر بسیاری از مردم کشورهای جهان روند جهانی سازی را مثبت ارزیابی نمی کنند. این مسئله خود را در زمان انتخاب سردمداران نشان داده است به طوریکه تمایل مردم به سمت افرادی تغییر کرده است که شعارهای حمایت گرایی بیشتری ارائه می نمایند.
پشت کردن مردم به جهانی سازی تنها مختص کشورهای درحال توسعه نیست بلکه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته نیز مردم به سمت سیاستمدارانی که شعارهای حمایت گرایی دارند، متمایل شده اند.
جهانی سازی در ابتدا با شعار بهبود وضعیت زندگی همه مردم شکل گرفت؛ اما در حال حاضر مردم کشورهای جهان، اعم از توسعه یافته و درحال توسعه تمایلی به ادامه روند آن ندارند. بنابراین می توان گفت روند جهانی سازی در حال حاضر به سود مردم هیچکدام از کشورهای جهان نیست.
گسترش سیاست های حمایت گرایی نتیجه تقسیم ناعادلانه منافع در روند جهانی سازی
تقسیم ناعادلانه منافع حاصل از جهانی سازی و بهره مندی کمتر کشورهای توسعه یافته موجب شده است در طول سال های اخیر در بسیاری از کشورهای جهان تمایلات حمایت گرایی گسترش یابد.
حتی در کشوری مانند آمریکا که تا به حال مزایای زیادی از جهانی سازی به دست آورده نیز روی کار آمدن ترامپ نشان داد بخش زیادی از مردم آمریکا از روند فعلی جهانی سازی رضایت ندارند و شعارهای حمایت گرایی او را مناسب ارزیابی می کنند. یکی از شعارهای اصلی ترامپ در زمان انتخابات جلوگیری از ورود گسترده کالا از کشورهایی همچون چین و مکزیک بوده است.
این درحالیست که در برخی کشورهای اروپایی نیز تمایلات حمایت گرایی در طول سال های اخیر پر رنگ تر شده است.
انتقاد آمریکا از نهادهای بین المللی تمسخر آمیز است
قوانین و ساختارهای بسیاری از نهادهای بین المللی همچون صندوق بین المللی پول که اثرگذاری قابل توجهی در روند جهانی سازی داشته و دارند، توسط آمریکا تهیه و اجرایی شده است. در چنین شرایطی انتقاد رئیس جمهور این کشور از عملکرد این نهادها تمسخر آمیز است.
من تجربه متعددی در انعقاد توافقات تجاری داشته ام و اطلاعات زیادی در مورد توافقات تجاری آمریکا دارم. از نظر من آمریکا در بسیاری از توافقات تجاری خود به اهدافی که در نظر داشته رسیده است. اما مسئله اینجاست که آمریکا در توافقات تجاری خود منفعت مردم را در نظر نگرفته است، بلکه در این توافقات منفعت شرکت های بزرگ چند ملیتی مد نظر بوده است که محقق شده است.
یکی از اهداف جهانی سازی کاهش قدرت اثرگذاری مردم است
در روند فعلی جهانی سازی کشورهای توسعه یافته بیشتر از کشورهای درحال توسعه منتفع شده اند اما کنترل این روند به طور کلی در اختیار شرکت های بزرگ چند ملیتی بوده است.
آنچه مد نظر شرکت های بزرگ و چند ملیتی است دسترسی به کارگران ارزان قیمت است. از این رو در روند جهانی سازی یکی از اهدافی که از سوی آن ها مد نظر قرار گرفته، کاهش قدرت چانه زنی مردم و در واقع کارگران بوده است.
روند فعلی جهانی سازی پایدار نیست
اگر تغییری در روند فعلی جهانی سازی رخ ندهد، تداوم آن امکان پذیر نیست و در آینده نزدیک بحران دیگری در انتظار کشورهای جهان خواهد بود.
از این رو روند جهانی سازی نمی تواند پایدار باشد و لازم است مزایای حاصل از افزایش روابط تجاری و اقتصادی میان کشورها بین همه مردم جهان توزیع شود.
منبع: گاردین
