به گزارش مسیراقتصاد در فروردین‌ماه ۱۴۰۴، ترامپ با صدور یک فرمان اجرایی، تجارت جهانی را با اعمال تعرفه های تجاری جدیدی بر کالاهای وارداتی از کشورهای متعدد از جمله کشورهای آفریقایی تحت تاثیر قرار داد. این تصمیم، حداقل تعرفه گمرکی ۱۰٪ را برای تمام کشورها الزامی می‌کند، در حالی که برخی با نرخ‌های بالاتری نیز مواجه خواهند شد.
شوک تعرفه تجاری آمریکا به آفریقا؛ لسوتو و آفریقای جنوبی در صدر آسیب‌دیدگان
کاخ سفید این اقدام را «اعلامیه استقلال اقتصادی» توصیف کرده و مدعی است که هدف آن، کاهش کسری تجاری آمریکا و تقویت تولید داخلی است. اگرچه کشورهای آفریقایی عموماً در گروه حداقل تعرفه تجاری (یعنی تعرفه ۱۰ درصدی) قرار گرفته‌اند، این تصمیم احتمالاً تأثیرات مستقیمی بر برخی کشورها خواهد داشت و توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. به عنوان مثال، کشورهایی مانند آفریقای جنوبی که حجم تجاری قابل توجهی با آمریکا دارند، ممکن است با تعرفه‌های اضافی بخشی خاص مواجه شوند.
کاخ سفید لسوتو را به عنوان یکی از «بدترین متخلفان» معرفی کرده و اعلام نموده که این کشور مشمول تعرفه‌های بالاتری خواهد شد. این موضوع تهدید جدی برای اقتصاد لسوتو محسوب می‌شود که به شدت به صادرات منسوجات وابسته است. از سوی دیگر، کشورهای صادرکننده نفت مانند نیجریه ممکن است به طور غیرمستقیم تحت تأثیر سیاست‌های واردات انرژی آمریکا قرار گیرند.
بر اساس اعلام اتحادیه آفریقا، ارزش صادرات قاره آفریقا به آمریکا حدود ۵۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. این رقم نشانگر اولین تصویر از بار اقتصادی بالقوه‌ای است که تعرفه‌های جدید ممکن است بر اقتصادهای آفریقایی تحمیل کند.
تعرفه تجاری آمریکا تهدیدی جدی برای اقتصاد قاره آفریقا
یکی از تأثیرات مستقیم و فوری این تصمیم بر آفریقا، کاهش درآمدهای صادراتی است. کشورهای آفریقایی وابستگی قابل توجهی به بازار آمریکا برای محصولاتی مانند کالاهای کشاورزی، منسوجات و مواد خام دارند. اعمال تعرفه ۱۰٪ ممکن است رقابت‌پذیری این کالاها را کاهش دهد و تقاضا برای آنها را کم کند.
به عنوان نمونه، صادرات چرم و منسوجات اتیوپی نیز در معرض خطر قرار گرفته است. این تحول می‌تواند فشار بیشتری بر بسیاری از اقتصادهای شکننده آفریقایی وارد کند که پیش از این نیز با چالش‌های اقتصادی مواجه بودند.
تصمیم ترامپ می‌تواند موجب تغییر مسیر واردات آمریکا از آفریقا به سایر مناطق شود. به عنوان مثال، اعمال تعرفه ۳۴ درصدی بر کالاهای چینی، واردکنندگان آمریکایی را به دنبال گزینه‌های جایگزین واداشته است. اما مشکل اینجاست که کشورهایی مانند ترکیه یا ویتنام زیرساخت‌های انعطاف‌پذیرتری نسبت به بسیاری از کشورهای آفریقایی دارند.
این وضعیت ممکن است به از دست رفتن سهم آفریقا در بازار آمریکا بینجامد. در حال حاضر، سهم آفریقا در تجارت جهانی کمتر از ۳٪ است و این تعرفه‌های جدید ممکن است این رقم را باز هم کاهش دهد. چنین روندی می‌تواند به افزایش انزوای اقتصادی قاره آفریقا منجر شود.
بحران در تأمین مالی پروژه‌های حیاتی زیرساختی
صنعت انرژی یکی دیگر از حوزه‌های حیاتی متأثر از این تصمیم است. کشورهایی مانند نیجریه و آنگولا پس از تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا، سهم قابل توجهی در بازار انرژی این کشور به دست آورده بودند. اما اکنون تعرفه جدید ترامپ بر واردات انرژی این مزیت را تهدید می‌کند. از سوی دیگر، سیاست آمریکا برای افزایش تولید داخلی انرژی ممکن است در بلندمدت تقاضا برای نفت آفریقا را کاهش دهد، که این امر می‌تواند بر بودجه ملی کشورها و سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی در قاره تأثیر منفی بگذارد.
تأثیر غیرمستقیم دیگر این تعرفه بر جریان سرمایه‌گذاری خارجی است. شرکت‌های آمریکایی در بخش‌هایی مانند معدن و انرژی در آفریقا نقش فعالی دارند، اما افزایش هزینه‌های تجاری ممکن است این سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش دهد. افزایش مالیات‌ها می‌تواند جریان سرمایه را محدود کند و تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی را با مشکل مواجه سازد. این مسئله به‌ویژه می‌تواند دستیابی به اهداف توسعه‌ای در آفریقای جنوب صحرا را با مانع روبرو کند. کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران ممکن است به عقب‌افتادگی‌های بلندمدت در این منطقه منجر شود.
تعرفه تجاری آمریکا زنجیره تأمین در آفریقا را به خطر انداخته است
کاهش درآمدهای صادراتی ممکن است به کاهش ذخایر ارزی بسیاری از کشورهای آفریقایی منجر شود. ارزهایی مانند رند آفریقای جنوبی و نایرای نیجریه که پیش از این نیز نوسانات قابل توجهی را تجربه کرده‌اند، با فشار بیشتری روبرو خواهند شد. این وضعیت می‌تواند به افزایش قیمت کالاهای وارداتی و در نتیجه بالارفتن هزینه‌های زندگی بینجامد. کالاهای اساسی مانند مواد غذایی و سوخت گران‌تر خواهند شد که این امر به کاهش قدرت خرید شهروندان و احتمالاً ناآرامی‌های اجتماعی منجر می‌شود.
واکنش تلافی‌جویانه اتحادیه اروپا و چین در برابر تعرفه ترامپ ممکن است به افزایش تعرفه این کشورها بینجامد. چنین اقدامی دسترسی آفریقا به بازارهای جایگزین را با مشکل مواجه خواهد کرد. این واکنش زنجیره‌ای می‌تواند تلاش‌های قاره آفریقا برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود را با مانع روبرو کند. در چنین شرایطی، آفریقا در معرض خطر تبدیل شدن به قربانی منفعل جنگ‌های تجاری جهانی قرار می‌گیرد.
آزمون تاریخی رهبران آفریقایی: انتخاب بین انفعال یا جهش اقتصادی
به طور کلی، تعرفه تجاری ترامپ چالش‌های کوتاه‌مدت و بلندمدتی را برای آفریقا ایجاد می‌کند. از یک سو، ضررهای اقتصادی مستقیم مانند کاهش درآمدهای صادراتی و افزایش بیکاری قابل پیش‌بینی است و از سوی دیگر، تأثیرات غیرمستقیم می‌تواند جایگاه قاره را در تجارت جهانی تضعیف نماید. با توجه به منابع محدود موجود، آفریقا ممکن است در مقابل شوک اقتصادی آمریکا با چالش‌های متعددی مواجه شود.
با این حال، برخی کارشناسان معتقدند این بحران می‌تواند به تقویت بازارهای داخلی و افزایش تجارت منطقه‌ای در آفریقا بینجامد. در این زمینه، ابتکاراتی مانند «منطقه آزاد تجاری قاره آفریقا» می‌توانند فرصت‌های جدیدی ایجاد کنند. با وجود این، به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت، فشارهای اقتصادی و اجتماعی اجتناب‌ناپذیر خواهند بود و نحوه واکنش آفریقا به این سیاست، آینده اقتصادی و سیاسی این قاره را شکل خواهد داد.
منبع: ankasam.org
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
