مسیر اقتصاد/ توسعه کریدورهای اقتصادی در جنوب آسیا به عنوان موتور محرکه توسعه همکاری‌های منطقه‌ای در حال پیگیری است. هند با سرمایه‌گذاری‌های کلان در پروژه‌های توسعه کریدور نقش پیشرو را ایفا می‌کند، در حالی که کشورهایی مانند بنگلادش، بوتان، نپال و سری‌لانکا نیز با توسعه زیرساخت‌های حیاتی در حال تحول اقتصادی هستند. این کریدورها علاوه بر اشتغال‌زایی و کاهش هزینه‌های لجستیک، به کاهش نابرابری‌های اقتصادی بین کشورهای جنوب شرق آسیا نیز کمک کرده‌اند.
طلوع دوران جدید همکاری‌های اقتصادی در کشورهای جنوب شرق آسیا
کشورهای جنوب شرق آسیا در آستانه تحولی تاریخی قرار دارند. توسعه کریدورهای اقتصادی در این منطقه، که ترکیبی راهبردی از پروژه‌های زیربنایی، سیاست‌های تجاری و همکاری‌های فرامرزی است، در حال بازتعریف معادلات اقتصادی است. بر اساس تحلیل‌های بانک جهانی، اجرای کامل این پروژه‌ها می‌تواند حجم تجارت درون‌منطقه‌ای را تا ۶۰ درصد افزایش دهد و به رشد ۲.۵ درصدی سالانه تولید ناخالص داخلی کشورهای جنوب شرق آسیا کمک کند.
سهم تجارت درون منطقه‌ای هند تا سال ۲۰۳۰ از ۵ درصد به ۱۵ درصد خواهد رسید
هند با سرمایه‌گذاری‌های بی‌سابقه‌ای در حال هدایت برنامه تحول اقتصادی خود است. برنامه ۱.۲ تریلیون دلاری هند ترکیبی هوشمندانه از توسعه راه‌آهن سریع‌السیر، نوسازی و توسعه بنادر و ایجاد مراکز لجستیک پیشرفته است، تنها بخشی از این تلاش‌ها محسوب می‌شود. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند این طرح تا سال ۲۰۳۰ بتواند سهم هند از تجارت درون‌منطقه‌ای را از ۵ درصد فعلی به ۱۵ درصد افزایش دهد.
بررسی موردی فرصت‌های نوظهور کریدورهای تجاری-اقتصادی
بنگلادش با تمرکز بر توسعه کریدورهای تجاری-اقتصادی، در حال تبدیل شدن به هاب لجستیکی منطقه است. پروژه‌های کلانی مانند پل پادما و بندر ماتارباری نه تنها ظرفیت ترانزیت این کشور را متحول کرده، بلکه الگویی برای توسعه پایدار زیرساخت‌ها ارائه داده‌اند. بوتان نیز با ابتکار شهر گیلفو، که ترکیبی نوآورانه از مراکز صنعتی، تجاری و اکوتوریسم است، در حال جذب سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی است.
در نپال، کریدور شمال-جنوب به عنوان شاهرگ حیاتی اقتصاد این کشور عمل می‌کند و زمان حمل‌ونقل کالا به هند را به یک‌چهارم کاهش داده است. سری‌لانکا نیز با توسعه کریدور کلمبو-ترینکومالی، شبکه‌ای یکپارچه از مناطق صنعتی و تجاری ایجاد کرده که پیش‌بینی می‌شود سالانه ۳ میلیارد دلار به ارزش صادرات این کشور بیفزاید.
اثرات کریدورهای تجاری-اقتصادی و بسترهای تحولات ساختاری
توسعه کریدورهای اقتصادی در جنوب شرق آسیا آثار عمیقی بر اقتصاد کشورها داشته است. از منظر اشتغال، این پروژه‌ها تاکنون زمینه ایجاد ۸ میلیون شغل مستقیم و غیرمستقیم را فراهم کرده‌اند که پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به ۱۵ میلیون فرصت شغلی افزایش یابد. این تحولات به ویژه با رسمی‌سازی بخش قابل‌توجهی از بازار کار غیررسمی، تأثیری ماندگار بر ساختار اشتغال منطقه گذاشته است.
از جنبه بهره‌وری، انتقال فناوری‌های نوین و بهبود فرآیندهای تولید موجب رشد ۳۵ درصدی بهره‌وری نیروی کار در بخش‌های مرتبط شده است. کاهش ۲۵ درصدی هزینه‌های لجستیکی نیز مزیت رقابتی بی‌سابقه‌ای برای تولیدکنندگان منطقه ایجاد کرده است.
چه چالش‌هایی در مسیر کریدورهای تجاری-اقتصادی وجود دارد؟
با وجود دستاوردهای چشم‌گیر، توسعه کریدورهای اقتصادی با چالش‌های متعددی روبرو است. هماهنگی سیاستی میان کشورهای عضو که دارای نظام‌های اقتصادی و قوانین تجاری متفاوتی هستند، نیازمند ایجاد نهادهای نظارتی-منطقه‌ای کارآمد است.
مسئله تأمین مالی نیز به ویژه با توجه به نیاز سالانه ۵۰ میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری، مستلزم توسعه مکانیسم‌های نوین مشارکت عمومی-خصوصی است. ملاحظات زیست‌محیطی و ضرورت رعایت استانداردهای توسعه پایدار، لایه دیگری از پیچیدگی را به این پروژه‌ها افزوده است. همچنین، توزیع عادلانه منافع توسعه میان ذی‌نفعان مختلف و پیشگیری از تشدید نابرابری‌های اجتماعی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و مکانیسم‌های نظارتی شفاف است.
تضمین‌های رشد اقتصادی کشورهای جنوب شرق آسیا با استفاده از کریدورهای تجاری-اقتصادی
برای غلبه بر چالش‌ها و بهره‌برداری کامل از فرصت‌ها، مجموعه‌ای از راهبردهای کلان پیشنهاد می‌شود. ایجاد صندوق توسعه زیرساخت‌های منطقه‌ای با سرمایۀ اولیه ۲۰ میلیارد دلار می‌تواند پایه مالی مستحکمی برای پروژه‌های آتی فراهم کند.
تأسیس مرکز مهارت‌آموزی منطقه‌ای با تمرکز بر آموزش نیروی کار در حوزه‌های لجستیک، فناوری اطلاعات و مدیریت زنجیره تأمین، ظرفیت‌های انسانی لازم برای بهره‌برداری از کریدورها را توسعه خواهد داد. توسعه پلتفرم دیجیتالی یکپارچه تجارت منطقه‌ای که فرآیندهای گمرکی، پرداخت‌ها و پیگیری کالاها را ساده‌سازی می‌کند، می‌تواند کارایی سیستم را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. سرانجام، استقرار نظام نظارتی مشترک با مشارکت تمام کشورهای عضو، شفافیت و پاسخگویی در اجرای پروژه‌ها را تضمین خواهد کرد.
پیش‌بینی جذب ۵۰ میلیارد دلاری سرمایه؛ مهم‌ترین تأثیر کریدورهای تجاری-اقتصادی
تحولات جاری در جنوب آسیا نویدبخش آینده‌ای درخشان برای منطقه است. با پیش‌بینی جذب سالانه ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری تا سال ۲۰۳۰، کریدورهای اقتصادی می‌توانند جنوب شرق آسیا را به یکی از قطب‌های اصلی رشد اقتصاد جهانی تبدیل کنند.
موفقیت این طرح‌ها مستلزم تعهد پایدار سیاسی، تقویت نهادهای منطقه‌ای و مشارکت فعال بخش خصوصی است. تجربه‌های موفق کنونی نشان می‌دهد که با مدیریت هوشمندانه چالش‌ها و سرمایه‌گذاری هدفمند در حوزه‌های کلیدی، جنوب آسیا می‌تواند به الگویی برای همکاری‌های اقتصادی بین‌کشورها تبدیل شود.
آینده منطقه به توانایی کشورهای عضو در تبدیل این چشم‌انداز بلندپروازانه به واقعیتی ملموس و پایدار گره خورده است. تحقق کامل این پروژه‌ها نه تنها استانداردهای زندگی میلیون‌ها نفر را ارتقاء خواهد داد، بلکه می‌تواند الگویی برای سایر مناطق در حال توسعه جهان باشد.
منبع: The Business Standard
انتهای پیام/ حمل و نقل
