مسیر اقتصاد/ دیپلماسی علم و فناوری را می توان از دو منظر تعریف و اهداف آن را بیان کرد. این دو منظر عبارتند از:
۱- از منظر سیاسی با هدف ایجاد قدرت: استفاده از ظرفیت علم و فناوری کشور جهت اثرگذاری سیاسی در صحنه بین الملل
۲- از منظر اقتصادی با هدف ایجاد ثروت: استفاده از ظرفیت های سیاسی در دسترس جهت شکوفایی علم و فناوری کشور
بر این اساس، چهار گروه واژه ای که زیر آنها خط کشیده شده است در ادامه تبیین می شود:
۱- ظرفیت علم و فناوری کشور: همه نهادها، فعالان و ذینفعان علم و فناوری کشور که در این حوزه اثرگذارند به عنوان ظرفیت علم و فناوری کشور شناخته می شوند که عبارتند از دانشگاه ها و پژوهشگاه‌ها، صنعت و کارخانجات، فناوری های نوین و دانش بنیان، اساتید و دانشجویان، سازمان ها و نهادهای حوزه علم و فناوری، همایش های علمی، هم اندیشی ها و نشست های تخصصی، مراکز تحقیقات و پارک های فناوری، نمایشگاه های علم و فناوری و …
۲- اثرگذاری سیاسی در صحنه بین الملل: منظور از اثرگذاری سیاسی در صحنه بین الملل، اقداماتی است که منجر می شود به وابسته سازی کشورها، کاهش تهدیدات سیاسی، جهت دهی و نفوذ در تصمیم گیری های سیاسی کشورها، تغییر افکار و نگرش های مردم دیگر کشورها نسبت به ایران، افزایش شرکای همگرا و هم تاکتیک و هم گفتمان سیاسی، تاثیرگذاری در تصمیم گیری های بین المللی و …
۳- ظرفیت های سیاسی در دسترس: ظرفیت های سیاسی در دسترس به مجموعه نهادها، فرصت ها و موقعیت هایی گفته می شود که می توان از آن جهت تعاملات سیاسی استفاده کرد. این ظرفیت ها عبارتند از دیدارهای بین‌المللی مسئولین، وزارت امور خارجه و ارتباطات آن با سایر کشورها، سفرا و رایزنان کشور در دیگر کشورها، نشست ها و بازدیدهای بین المللی، سازمان های بین المللی و …
۴- شکوفایی علم و فناوری کشور: منظور از شکوفایی علم و فناوری کشور، اقداماتی است که ضروری است انجام گیرد تا علم و فناوری منجر به خلق ثروت و رشد اقتصادی گردد. این اقدامات عبارتند از معرفی و بازاریابی محصولات فناورانه، ایجاد بازار برای محصولات فناورانه و فروش محصولات، الگوبرداری از فناوری در جهان و انتقال فناوری، همکاری های علمی پژوهشی با هدف توسعه علم و فناوری، استفاده از علم و تجربیات کشورها در جهت توسعه علم و فناوری، استانداردسازی و …
مبتنی بر دو تعریف و هدفی که برای دیپلماسی علم و فناوری بیان شد، پیشنهاد می شود ستاد دیپلماسی علم و فناوری اقدامات زیر را به منظور تحقق اهداف بیان شده پیگیری نماید:
۱- از منظر سیاسی با هدف ایجاد قدرت:
- تاسیس سازمان منطقه ای تحت عنوان “سازمان همکاریهای علمی و فناوری جوانان منطقه” به منظور برگزاری نشست ها و همایش های منطقه ای و هم اندیشی و ارائه راه حل در مورد مسائل علم و فناوری منطقه و بین الملل و ارتباط مستمر با دانشجویان ایرانی و خارجی با عضویت کشورهای منطقه
- راه اندازی صندوق تامین مالی منطقه ای جهت حمایت از شرکت های نوپا در حوزه فناوری
- راه اندازی پارک علم و فناوری مشترک با کشورهای منطقه در کشور
- برگزاری دوره ها و کارگاه های علم و فناوری در کشور با حضور جوانان و دانشجویان کشورهای منطقه و جهان و معرفی ظرفیت ها و پیشرفت های علم و فناوری کشور ضمن آن
- برگزاری همایش های بین المللی در حوزه علم و فناوری در دانشگاه ها با حضور نمایندگان دیگر کشورها و معرفی فناوری ها و توسعه علمی کشور ضمن آن
- برگزاری نشست های بین المللی جهت ارائه پیشنهاد برای چالش های علم و فناوری منطقه و جهان
- برگزاری نمایشگاه های ویژه علم و فناوری با حضور نمایندگان دیگر کشورها در ایران
- برگزاری نمایشگاه های ویژه علم و فناوری ایرانی در کشورهای خارجی
- دعوت از اساتید و دانشجویان ایرانی مقیم خارج به کشور به صورت مستمر و برگزاری نشست ها و جلسات با ایشان حول مباحث علم و فناوری و استفاده از ظرفیت ایشان
- دعوت از اساتید و دانشجویان خارجی مسلمان به کشور به صورت مستمر و برگزاری نشست ها و جلسات با ایشان حول مباحث علم و فناوری و استفاده از ظرفیت ایشان
- برگزاری بازدید از صنایع و فناوری های نوین داخلی برای دیگر کشورها
- معرفی دانشگاه های کشور به نسل جوان دانش آموزان و دانشجویان کشورهای منطقه و جذب دانشجو برای دانشگاه های داخلی و بورس تحصیلی ایشان جهت به کارگیری در خدمت اهداف کشور
- راه اندازی پایگاه علمی و نشریه علمی تخصصی در سطح منطقه و جهان در حوزه علم و فناوری و ایجاد مرجعیت علمی زبان فارسی و گسترش آن از این طریق
- تهیه کلیپ ها و مستنداتی از پیشرفت های علمی و فناوری ایران به زبان های زنده دنیا و انتشار و اکران آن در دانشگاه ها
- تعیین استانداردهای علمی و فناوری در حوزه های مختلف بر اساس نیازها و شرایط منطقه و تعامل با کشورهای منطقه جهت حرکت بر اساس آن
- انجام پروژه های فناورانه مبتنی بر توان داخلی در دیگر کشورها
- انتشار بیانیه های بین المللی و انعقاد قراردادها و پیمان های منطقه ای در حوزه علم و فناوری مبتنی بر مسائل منطقه و جهان
۲- از منظر اقتصادی با هدف ایجاد ثروت:
- ایجاد ظرفیت رایزنان فناوری برای معرفی و بازاریابی محصولات فناورانه کشور به دیگر کشورها و شناسایی ظرفیت های علمی و فناوری کشور مورد نظر
- تاسیس دفاتر علم و فناوری در کشورهای همسایه و منطقه با هدف شناسایی مستمر فعالیت های این حوزه در منطقه
- ارتباط سفرا با اساتید، دانشجویان و ایرانیان خارج از کشور و شبکه سازی آنها و استفاده از دانش ایشان جهت حل مسائل داخلی و انجام همکاری های مشترک جهت توسعه علم و فناوری کشور و استفاده ظرفیت های کشور مورد نظر طی برگزاری جلسات مستمر و هدفمند با ایشان
- بازدید مسئولین و سفرا به همراه تیم های تخصصی کشور از فناوری های برتر و خطوط تولید کشورها برای الگوبرداری
- بازدید مسئولین به همراه تیم های تخصصی از دانشگاه ها، سخنرانی در دانشگاه ها و معرفی پیشرفت های کشور و اطلاع از مباحث روز علمی
- معرفی نماینده برای حضور در هیات های سفرهای خارجی و اطلاع از قراردادها جهت اثرگذاری و استفاده از ظرفیت های کشور در آن
- معرفی پیشرفت های علمی و محصولات فناورانه کشور در نشست های بین المللی
- هدایای فناورانه در دیدارهای بین المللی مسئولین و معرفی محصولات از این طریق
- تعامل با سازمان های بین المللی و ایرانیان حاضر در این سازمان ها و ارسال نماینده به این سازمان ها
- پایش مستمر وضعیت دیپلماسی علم و فناوری در کشورهای جهان
- بهبود وضعیت دانشجویان ایرانی در سایر کشورها
