مسیر اقتصاد/ معایب بسیار نسخه‌های کاغذی باعث شده است در سال‌های اخیر، زمزمه به وجود آمدن نسخه الکترونیک برای بیماران در بین جامعه پزشکی بالا بگیرد. این کار که به نفع بیماران هم هست، موافقان و مخالفانی دارد. موضوع درمان در تمام دنیا فرایند استاندارد و مشترکی دارد. آنچه که در بقیه دنیا و کشورهای اروپایی مثل پرتغال، آلمان و اسپانیا یا حتی کشورهای دیگر قابل مشاهده است، تماما به سمت الکترونیکی شدن در حرکتند و این الکترونیکی شدن جنبه‌های مختلف درمان یعنی بیمه پرونده بیماران و نسخه نویسی را پوشش می‌دهد.
۳ مزیت مهم نسخه نویسی الکترونیک برای بیماران
این کار سه مزیت بزرگ دارد. اول نقش الکترونیکی شدن در مستند سازی یا داکیومنتیشن و در نهایت افزایش دقت و کیفیت است که می‌تواند از خیلی خطاها جلوگیری کند؛ مثل تداخلات دارویی یا کمک به دسترسی کامل پزشک به سوابق دارویی و درمانی بیمار برای تجویز درست رژیم درمانی. دوم، دسترسی راحت‌تر بیمار به خدمات است. یعنی مثلا یک بیمار دیابتی که در ماه دیابتش کنترل شده، برای تکرار نسخه قبل نیاز به مراجعه مجدد به پزشک ندارد. سوم، ارتقاء خدمات در نتیجه این طرح است؛ چه از نظر شفافیت، چه از نظر دنبال کردن سوابق بیماران و چه از نظر دسترسی کامل سیاست‌گذاران و پزشکان به آمارهای تحلیلی. مجموعه این نکات، مزایایی است که در روش کاغذی وجود ندارد.
لزوم انحصارزدایی از سامانه‌های ارائه دهنده خدمت نسخه الکترونیک
درباره کارایی سامانه‌های موجود (سامانه بیمه تامین اجتماعی، بیمه سلامت و پلتفرم‌های خصوصی بر بستر آنها) در تغییر الگوی ساختار درمان، زمانی که کارهای زیادی به گردن دولت انداخته می‌شود و یا دولت متولی کار می‌شود، طبیعی است که سطح کافی کیفیت یا رضایت‌مندی رقم نمی‌خورد. به دلیل اینکه دولت بزرگ است و هزینه‌های زیادی داشته و چابکی کافی را ندارد. این موضوع در بیمه‌ها هم دیده می‌شود. مثلا محصول نسخه الکترونیک بیمه تامین اجتماعی روی گوشی و تبلت درست کار نمی‌کند، یا در بیمه سلامت هم بعضی ویژگی‌ها که می‌تواند کار پزشک را راحت کند، وجود ندارد.
درباره نحوه بهبود وضعیت فعلی به دلیل هزینه مالی و زمانی که بدنبال دارد، نمی‌شود خرده‌ای به دولت گرفت و ایده‌آل این است که فقط زیرساخت و سرویس‌های اطلاع‌رسانی و تبادل اطلاعات توسط دولت و بیمه فراهم شود و بعد از آن شرکت‌های خصوصی در موضوع جذب کاربر، نگهداری و جلب رضایت و پشتیبانی وارد شوند و خلق ارزش کنند. مشابه این روش در بقیه‌ی کشورها نیز درحال انجام است و این مسیری است که خواه ناخواه باید به سمت آن حرکت کرد.
سازوکارهای پیشنهادی برای ترغیب بازیگران نظام سلامت
پیرامون سازوکار پیشنهادی برای ترغیب تمامی بازیگران عرصه سلامت به استفاده از بستر دیجیتال به جای روش‌های فعلی، باید گفت که پاسخ به این گزاره سخت است. در ایران اتفاقات خوب و تغییرات لازم همیشه با اجبار رقم می‌خورد. مثلا همه ما به این موضوع آگاه بودیم که استفاده از کمربند ایمنی مفید است، اما تا اجبار نبود و جریمه‌ای برای آن در نظر گرفته نشد، استفاده از آن عمومی نشد. در موضوع نسخه الکترونیک نیز شاید اگر فشار دولت و قانون‌گذار نبود به این سمت حرکتی انجام نمی‌گرفت. اگرچه این فشار و قانون‌گذاری مستلزم فراهم‌سازی زیر ساختی است که پزشک اذیت نشود و از اجبار کاری که امکان وقوع آن فراهم نیست، پرهیز شود.
نسخه نویسی الکترونیک گام اول اصلاحات بزرگ در نظام سلامت
حالا با همه این شرایط نسخه نویسی الکترونیک درحال رقم خوردن است؛ اگر این مهم اجباری شود، بهتر است مابقی خدمات سلامت مثل نوبت‌دهی یا پرونده بیماران و ویزیت هم که می‌تواند ویژگی الکترونیک داشته باشد را بخش خصوصی ارائه کند. در این صورت با حمایت بخش دولتی، یک پازل خیلی بزرگ درشت می‌شود و یک گام در جهت اصلاحات بزرگ نظام سلامت آغاز برداشته می‌شود. خواه ناخواه در این مسیر سایر اجزای زنجیره خدمات سلامت نیز باید به سمت الکترونیکی شدن سوق داده شوند.
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
