مسیر اقتصاد/ کشور سوریه از زمان پایان جنگ داخلی در سال گذشته، در آرامش نسبی به سر می‌برد و دولت این کشور درحال فراهم کردن شرایط برای بهبود کیفیت زندگی مردم است؛ تأمین غذا و انرژی در این میان نقشی کلیدی دارد و تأمین آن‌ها اولین نیاز مردم برای بهبود شرایط زندگی است.
اما به دلیل مواردی همچون تداوم حضور محدود تروریست‌های معارض دولت در برخی مناطق شهری، حضور نیروهای آمریکایی در مناطق نفتی و به غارت بردن نفت این کشور، فراهم نشدن امکان تجارت بین نقاط جنوبی و شمالی کشور و محدودیت در تبادلات مالی و بانکی با خارج، دولت سوریه با مشکلاتی اساسی روبه روست و به همین دلیل در طول یکسال اخیر، با وجود صلح نسبی، نتوانسته است تحولی اساسی در وضعیت زندگی مردم خود به وجود بیاورد.
انرژی و غذا بزرگترین مشکل دولت سوریه
در این میان تأمین غذا و انرژی برای مردم بزرگترین مشکل دولت سوریه است. در طول دوران جنگ صدمات متعددی به زیرساخت‌های سوریه وارد شد و تخریب نیروگاه‌های تولید برق و همچنین کارخانجات تولید آرد بخش مهمی از صدمات وارد شده به سوریه بود.
بر اساس آمار سازمان ملل درحال حاضر ۹.۳ میلیون نفر از مردم سوریه دسترسی به غذا ندارند و تا پیش از سال جاری میلادی این رقم به بیش از ۱۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت. سوریه زمانی صادرکننده گندم بود؛ اما امروز به دلیل قطع ارتباط با بخش‌های کردنشین در شمال، کمبود آرد موجب شده است برای تهیه نان مردم مجبور به ایستادن در صف‌های طویل نانوایی‌ها و پرداخت مبالغ کلان باشند. یکی از مشکلات تأمین آرد در سوریه به کاهش میزان واردات از روسیه از زمان همه گیری کرونا مرتبط است.
از طرف دیگر به دلیل تحریم‌های آمریکا، سوریه در تأمین نفت و گاز و به طور کلی انرژی محروم مانده است و این مسئله تأثیری جدی بر رونق مجدد بخش‌های دیگر اقتصاد این کشور دارد.
سهم ناچیز ایران در تأمین غذا و انرژی سوریه
در طرف مقابل ایران علاوه بر امکان نقش آفرینی گسترده در بازسازی زیرساخت‌های سوریه، در پیدا کردن مشتری برای نفت صادراتی خود روبه روست و تولید بنزین نیز به مراتب بیشتر از نیاز داخلی است. کارخانجات آرد نیز با ظرفیتی به مراتب کمتر از توان اسمی خود مشغول فعالیت هستند و درصورتی که گندم مورد نیاز آن‌ها تأمین شود و امکان صادرات آرد به بازارهایی همچون سوریه را داشته باشند، مشکلی در افزایش ظرفیت تولیدی خود ندارند.
اما با وجود نیاز سوریه به غذا و انرژی از یک سو و توان صادرات ایران در سوی دیگر، سهم ایران در تبادلات تجاری با سوریه بسیار ناچیز است. بر اساس آمار گمرک در ۷ ماه ابتدایی سال جاری میزان صادرات ایران به سوریه تنها درحدود ۷۳ میلیون دلار بوده است که بخش کمی از آن به حامل‌های انرژی و غذا اختصاص دارد. محصولات فولادی، شیر خشک و دارو بخش عمده صادرات ایران به سوریه در این مدت بوده است.
لازم به ذکر است ظرفیت‌های تجاری بالقوه بین ایران و سوریه تنها به صادرات غذا و انرژی محدود نمی‌شود؛ بلکه ایران می‌تواند بخشی از نیاز وارداتی خود به محصولاتی همچون پنبه و دیگر کالاها را از این کشور وارد کند و کالاها و خدمات متعدد دیگری را نیز به این کشور صادر نماید.
چرا تجارت دوجانبه شکل نمی گیرد؟
ریشه شکل نگرفتن تجارت دوجانبه بین دو کشور را باید در هر دو سمت جستجو کرد. از طرفی بخشی از مشکل در ناتوانی دولت سوریه در نقل و انتقال خارجی است. این کشور با وجود بهره مندی از ذخایر ارزی، در انتقال منابع مالی خود محدودیت دارد و به همین دلیل در حال حاضر امکان پرداخت نقدی پول محصولات وارداتی را ندارد. اما به طور قطع این مشکل در بلندمدت مرتفع خواهد شد و در آن زمان کشوری سهم بیشتری در بازار این کشور خواهد داشت که امروز روند تبادلات تجاری را آغاز کرده باشد.
در عین حال در طرف مقابل نیز ایران آنطور که شایسته است عزمی برای برقراری روابط تجاری با سوریه نشان نداده است. ریشه این عدم تمایل شاید در مسائلی همچون «ناهماهنگی بین پیشبرد امور نظامی و اقتصادی در سوریه که موجب خالی ماندن عرصه مدیریت روابط تجاری با سوریه شده است»، «تمرکز ویژه بر رفع مشکلات تجارت با غرب و غافل ماندن از ظرفیت‌های موجود تعاملات تجاری در منطقه و به طورخاص سوریه» و «غفلت از ابزارهایی همچون تعیین هوشمندانه تعرفه‌های تجاری برای تعیین شرکای تجاری» نهفته باشد.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
