مسیر اقتصاد/ «برق امید» نامی است که بر طرح رایگان کردن برق مشترکین خانگی کم مصرف گذاشته شده است. طرحی که با اجرای آن به گفته معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی توانیر، امید است مشترکین خوش مصرف و پرمصرف را به کم مصرف تبدیل کند[۱]. اما طبق الگویی که برای کم‌مصرفی در مصوبه اخیر هیئت دولت برای این طرح، تعریف شده است، نه تنها چنین اتفاقی نخواهد افتاد بلکه نحوه تعیین این الگو و همزمان با آن گران کردن برق برای پرمصرف‌ها، می‌تواند اثر روانی بدی میان مردم بر جا گذارد.
مقایسه آمار خانوار با تعداد مشترکین
در سال ۱۳۹۸ تعداد خانوار کل کشور ۲۵ میلیون و ۶۰۰ هزار خانوار بوده است[۲]. از سوی دیگر مطابق آمار وزارت نیرو، تعداد مشترکین برق خانگی در همان سال ۲۹ میلیون و ۳۰۰ هزار مشترک بوده است. مقایسه این دو عدد نشان می‌دهد، حدود ۴ میلیون قبض برقی که برای بخش خانگی صادر می‌شود، مربوط به انشعابات خانگی خالی از سکنه یا متعلق به افرادی است که دارای چند سکونتگاه (عموما سکونتگاه‌های فصلی و غیردائم) هستند.
بنابراین آنچه که توسط وزیر نیرو رایگان کردن برق برای بیش از ۸ میلیون مشترک عنوان شده است، اولا این تعداد مصرف‌کننده حقیقی را شامل نمی‌شود، دوما با توجه به پایین بودن بیش از اندازه الگوی تعیین شده، اثری بر کاهش مصرف سایر مشترکین در بلندمدت نخواهد گذاشت. در این مورد توضیحات مبسوطی در گزارش اخیر مسیر اقتصاد منتشر شد.
آیا ابعاد اجتماعی و روانی طرح «برق امید» دیده شده است؟
چنانچه مردم بخواهند برای قرار گرفتن در زمره مشترکین کم مصرف و بهره بردن از برق رایگان اقدام کنند، هرچه از مصارف مازاد خود بکاهند و نحوه استفاده خود از تجهیزات برقی را مدیریت کنند باز هم به الگوی تعیین شده برای کم مصرفی نخواهند رسید؛ چراکه طبق اعداد و ارقام نشان داده شده در یکی از گزارش‌های اخیر مسیر اقتصاد، الگوهای تعیین شده در این مصوبه از حداقل مصرف برق ضروری در زندگی طبقات کم برخوردار هم کمتر است.
نتیجه چنین وضعی، بی‌اعتمادی مصرف‌کنندگان به سخنان مسئولین کشور خواهد بود؛ چراکه عموم مردم اطلاعات دقیقی از جزئیات مصرف خود، تعرفه‌ها و محاسبات توانیر ندارند. بدتر آنکه منشا چنین تصمیمی به سخنان امام خمینی (ره) هم ارجاع داده شده است. روشن است که اینگونه برنامه‌ریزی‌ها پایگاه مردمی جمهوری اسلامی را تضعیف خواهد کرد.
نکته قابل توجه این است که مطابق مصوبه هیئت دولت، افرادی که مصرف برقشان بیشتر از الگوی مصرف متعارف باشد (الگوی مصرف مصوب در اصلاحیه تصویب‌نامه شماره ۱۷۶۳۲۷/ت۵۵۸۳۰هـ مورخ ۲۷/۱۲/۱۳۹۷)، مشمول ۱۰ درصد افزایش قیمت برق خواهند شد.
البته افزایش تعرفه برق برای مشترکین پرمصرف راهبرد خوبی است که قبلا نیز پیشنهاداتی در این زمینه ارائه شده است. اما آنچه که اینجا حائز اهمیت می‌باشد این نکته است که طرحی که به اسم «برق رایگان» در بوق و کرنا شده است، بیشتر از آن که مردم جنبه رایگانش را حس کنند، بُعد گران شدنش را خواهند چشید و این خود به ضرر دولت تمام خواهد شد.
افتادن چالش‌های «برق امید» به دوش دولت بعد
در این مصوبه که دوم شهریور ماه تصویب شد، مهلت دو ماهه به وزارت نیرو برای تدوین دستورالعمل اجرایی داده شده و برای اجرای افزایش قیمت ۱۰ درصدی برای مشترکین پرمصرف، شش ماه مهلت در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر این افزایش قیمت ۱۰ درصدی در اردیبهشت یا خرداد ۱۴۰۰ اتفاق خواهد افتاد. این درحالی است که انتخابات دوره سیزدهم ریاست جمهوری بر اساس اعلام معاون وزیر کشور، خرداد ۱۴۰۰ برگزار خواهد شد[۳].
بنابراین عملا اجرا و درگیری با پیامدهای این مصوبه به دوش دولت بعد گذاشته می‌شود. در صورتی که بنا باشد از تاثیرات روانی و اجتماعی منفی چنین تصمیمی بر مردم جلوگیری شود، لغو مصوبه مذکور باید در دولت فعلی اتفاق بیفتد تا کمترین تنش را در فضای سیاسی جامعه ایجاد کند.
پینوشت:
[۱] برق نیوز، کد خبر: ۴۲۸۱۰
[۲] مشرق نیوز، کد خبر: ۹۸۱۹۸۱
[۳] تابناک، کد خبر: ۹۹۸۵۹۸
انتهای پیام/ نفت و انرژی
