به گزارش مسیر اقتصاد نشست «بررسی ابعاد پولی طرح مسکن مهر»، روز شنبه ۱۲ بهمن، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در مرکز دانشکده پیشرفت دانشگاه علم و صنعت برگزار شد. این نشست، دومین پیش نشست تخصصی از ششمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در تاریخ ۲۹ بهمن سال جاری با موضوع «نظام بانکی در خدمت تولید» برگزار خواهد شد.
امکان اجرای بهتر طرح مسکن مهر وجود داشت
حمید زمان‌زاده عضو هیئت علمی پژوهشکده پولی و بانکی، گفت: در خصوص مسکن مهر دو سئوال را باید جواب بدهیم؛ اول اینکه آیا سیاست‌های این طرح در بخش مسکن مناسب بود؟ و سئوال دوم اینکه آیا روش تأمین مالی آن به درستی انجام شد؟
وی ادامه داد: هدف اصلی مسکن مهر خانه دار کردن اقشار کم درآمد در کشور بود که به عقیده من باید در وهله بعد از اقشار متوسط قرار می‌گرفتند. نکته دیگر مکان یابی غلط و مشکلات زیرساختی بود که موجب افزایش قیمت ساخت هر متر مربع شد. این نوع ورود دولت به بازار مسکن موجب به هم خوردن تعادل عملکرد بخش خصوصی در بازار مسکن شد و مشکلاتی را در این زمینه ایجاد کرد. بنابراین در پاسخ سئوال اول جمعبندی بنده این است که طرح مسکن مهر در جنبه بخش مسکن مشکلاتی را در اجرا داشت و بهتر بود به جای این کار اولویت به بازسازی بافت فرسوده داده میشد.
تأمین مالی مسکن مهر به دو برابر شدن پایه پولی کشور منجر شد
عضو هیئت علمی پژوهشکده پولی و بانکی درخصوص جنبه تأمین مالی و سیاست پولی طرح مسکن مهر گفت: از ابتدا این مشکل وجود داشت که تأمین مالی این طرح از طریق پول پرقدرت بانک مرکزی انجام شد. در واقع در آن دوره به دلیل افزایش درآمدهای نفتی، دولت به این فکر افتاد که یک اقدام بزرگی را انجام دهد.
وی افزود: برای اجرای طرح مسکن مهر و به منظور افزایش تولید و ایجاد اشتغال و رفع فقر و ساخت مسکن، در یک دوره ۲ ساله پایه پولی کشور دو برابر شد. بنابراین به عقیده بنده اینکه افزایش پایه پولی دوره مسکن مهر موجب افزایش قابل توجه در رشد پایه پولی و تورم نشده است، به دلیل افزایش تولید و فروش نفت در آن دوره بوده است و از سال‌های آخر دولت دهم، به دلیل کاهش درآمدهای نفتی، پایه پولی خلق شده در طرح مسکن مهر عملا خود را در جهش تورم نشان داد.
نقش مسکن مهر در تورم اوایل دهه ۹۰ و اثرگذاری تحریم‌ها
زمان زاده ادامه داد: به طور کلی میزان رشد پایه پولی و نقدینگی در کشور به عملیات مالی دولت مرتبط است و کاهش درآمدهای نفتی موجب افزایش پایه پولی می‌شود. اگر در دوره مسکن مهر درآمدهای سرشار نفتی نبود، افزایش قابل توجهی به دلیل عملیات مالی این طرح در رشد پایه پولی و نقدینگی قابل مشاهده بود. در واقع مسکن مهر دلیل اصلی افزایش قابل توجه پایه پولی و نقدینگی در دوره پس از کاهش درآمدهای نفتی بود.
وی افزود: اگر ایران در دوره بالا بودن درآمدهای نفتی، به جای اجرای مسکن مهر، دارایی‌های خارجی خود را ذخیره می‌کرد، حتی ممکن بود به دلیل بالا بودن ذخایر خارجی، آمریکا از تحریم ایران هم صرفنظر کند و در ادامه ایران می‌توانست با انضباط مالی به استانداردهای جهانی تورم و کل های پولی برسد.
سیاست‌های پولی برای مدیریت دوره‌های تجاری مناسب است
عضو هیئت علمی پژوهشکده پولی و بانکی درخصوص روش تأمین مالی مسکن مهر از طریق پول پرقدرت بانک مرکزی گفت: اسم این دیدگاه را میتوان «نگاه پولی توسعه» نامید و در مقابل آن «مدیریت دوره‌های تجاری با استفاده از سیاست‌های پولی» مطرح است. در دیدگاه دوم سیاست پولی فقط برای مدیریت و جلوگیری از تعمیق نوسانات مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در مسکن مهر بنابر این بود که از خلق پول برای توسعه استفاده شود.
وی در پایان گفت: اگر قرار بر این باشد که خلق پول به توسعه منجر شود، الان بسیاری از کشورهای عقب افتاده پیشرفته شده بودند. هرچند امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته بانک‌های مرکزی هم به سمت رها کردن کل‌های پولی و قاعده گذاری از طریق نرخ بهره رفته‌اند، اما همچنان به کل‌های پولی هم نظارت دارند و آن را مدیریت می‌کنند. به طور کلی این دیدگاه بنیادی که پول می‌تواند به توسعه و ایجاد اشتغال و رشد منجر شود، بسیار جای تأمل و بازبینی دارد و باید در آینده به کلی در آن تجدید نظر شود.
انتهای پیام/ نظام مالی
