به گزارش مسیر اقتصاد ازدواج مهم ترین مقدمه فرزندآوری و افزایش جمعیت است. از این رو در کنار سایر موارد موثر بر رشد جمعیتی کشورها، نرخ ازدواج جزو موثرترین و تعیین کننده ترین عوامل است.
برای ازدیاد جمعیت ابتدا لازم است شرایطی مهیا شود که افراد تصمیم به ازدواج بگیرند و سپس با سیاستگذاری درست، به فرزندآوری ترغیب شوند.
زنگ خطر جمعیتی کشور به صدا درآمده است؟
براساس آمارهای موجود تا سال ۱۳۹۷، گرچه نرخ رشد جمعیتی همواره مثبت بوده و جمعیت ایران همواره در حال افزایش بوده است، اما تعداد ازدواج های ثبت شده در کشور، تا سال ۱۳۸۹ روند صعودی داشته و پس از آن شروع به کاهش نموده است.[۱][۲][۳]
با توجه به تاثیر مستقیم ازدواج بر نرخ باروری و رشد جمعیت، روند کاهشی ازدواج به معنای یک «زنگ خطر جمعیتی» برای کشور است. جمعیت فعلی ایران از میانگین سنی مطلوبی برخوردار است اما با تداوم روند کاهش نرخ باروری، «افزایش میانگین سنی» و در نتیجه «تبدیل ایران به کشوری سالمند» دور از انتظار نیست.
رئیس اداره سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت در این زمینه گفته است: در کشور ما نرخ موالید در سال‌های اخیر به طور چشم گیری کاهش یافته و این موضوع نیز دلیلی دارد که دلیل آن کاهش میزان نرخ ازدواج‌ها است، ما در برهه‌ای از سال ۹۵ با افزایش باروری مواجه بودیم به دلیل اینکه زوج‌های متولد دهه ۶۰ در شرف ازدواج قرار داشتند، تدریجا نرخ باروری در کشور پایین آمده است.[۴]
نسل بعد و بحران پیری جمعیت
نرخ باروری بالای کشور تا چند سال پیش و با جمعیت جوان فعلی، حاصل دوران رونق فرزندآوری در دهه ۶۰ است.
رفتار جمعیتی یک جامعه، پس از چند دهه بر تعداد و ساختار سنی جمعیت آن منطقه تاثیر می گذارد. بر این اساس از آنجا که نرخ ازدواج از سال ۱۳۸۹ تاکنون سیر نزولی داشته و با توجه به میانگین سنی ازدواج که حدود ۲۵ سال است، می توان پیش بینی نمود تا حدود ۲۵ سال آینده کاهش نرخ باروری، جمعیت کشور را با چالشی اساسی روبرو نماید. چالشی که ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی آن نسل های بعد را دچار مشکل خواهد کرد.
به عقیده کارشناسان، جمعیت کشور تا سال ۱۴۳۰ افزایش یافته و پس از آن شروع به کاهش می کند. با این حال جمعیت کشور که در ۱۴۳۰ به حدود ۱۰۰ میلیون نفر می رسد، دارای میانگین سنی بسیار بالاتر از حالت فعلی خواهد بود.
بنابراین تغییر ساختار سنی جمعیت و افزایش میانگین سنی آن، مسئله آینده کشور است. پیری جمعیت می تواند موجب افزایش هزینه های حقوق‌های بازنشستگی، ایجاد بحران مالی برای صندوق های بازنشستگی و سازمان تامین اجتماعی، افزایش هزینه های درمانی و بحران نظام سلامت، کاهش نیروی کار برای پیشبرد اهداف اقتصادی کشور، رشد سرمایه گذاری غیرمولد و بسیاری موارد دیگر شود.
کشورهای توسعه یافته، دچار بحرانی شدیدتر از ایران
برون رفت از شرایط نامطلوب ازدواج و بازگشت به حالت پایدار جمعیتی، نیازمند عزمی جدی در میان سیاستگذاران کشور است. اما با وجود بحران قریب الوقوع جمعیتی و اهمیت توجه به آن، باید گفت که وضعیت کنونی جمهوری اسلامی ایران از منظر تعداد ازدواج، در جهان کم نظیر است.
در رتبه بندی جهانی کشورها بر اساس تعداد ازدواج، ایران رتبه هفتم بیشترین نرخ ازدواج را به خود اختصاص داده است که می توان آن را دستاوردی عظیم برای کشور دانست. بر این اساس، نرخ ازدواج ایران در سال معادل ۸.۷ ازدواج در ۱۰۰۰ نفر بوده است. این در حالی است که نرخ ازدواج آمریکا ۶.۹، کره جنوبی ۵.۵، اتریش ۵.۲ است و بسیاری از کشورهای پیشرفته و صنعتی حتی در میان ۵۰ کشور دارای بیشترین نرخ ازدواج دیده نمی شوند.[۵]
پینوشت:
[۱] سایت مرکز ملی آمار ایران، لینک یک yon.ir/aAaOA
[۲] سایت مرکز ملی آمار ایران، لینک دو yon.ir/pxPFY
[۳] سازمان ثبت احوال کشور، yon.ir/TDDDf
[۴] سایت yon.ir/W8Ppv ،jobinfo
[۵] سایت yon.ir/0ycb4 ،worldinfigures
انتهای پیام/ فرهنگ و گفتمان
