تخصيص بهينه منابع مهمترين وظيفه نظام بانکى

دكتر عادل پيغامى استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق در گفتگو با مقاومتى نيوز بانک ها را هم واسطه وجوه و هم خالق پول از هيچ دانست و گفت: بانک تكامل يافته نهادهاى پولى گذشته است. نهادهاى پولى گذشته نيز با ضرب سكه توسط نهاد حاكميت از هيچ خلق پول مى كردند.

ماهيت پول اعتبار است

پيغامى ماهيت پول را اعتبار دانست و اظهار داشت: برخى به اشتباه فكر مى كنند سكه طلا خود پول است؛ در حالى كه سكه طلا ظرف پول است و مظروف، خود پول و اعتبار است. اين اعتبار درون يک ظرف فيزيكى ريخته مى شد كه اعتبار و ضمانت پول را با خود به همراه داشته باشد.

وى ادامه داد: بعدها كه بشر و نهادهاى اجتماعى بشرى پيشرفت كرد و نيازمند ضمانت هاى فيزيكى نبود، خلق پول كه يك امر حاكميتى است، به نهادهاى پيچيده تر و پيشرفته ترى واگذار شد. بنابراين بانک نهادى است كه هم حالت آغازگر دارد و خلق اعتبار مى كند و هم وجوه مردم را جمع كرده و واسطه گرى مى كند.

پشتوانه پول لزوما فيزيكى و مادى نيست

استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق در پاسخ به سوالى درباره خلق پول بدون پشتوانه گفت: خلق پول بدون پشتوانه طبيعتا غلط است. اما مشكل اين جا است كه عده اى از افراد فكر مى كنند پشتوانه پول حتما بايد فيزيكى و مادى باشد؛ يعنى هنوز در فضاى ۳۰۰، ۴۰۰ سال پيش فكر مى كنند.

پيغامى ادامه داد: زمانى پيشرفت اجتماعى، نهادهاى اجتماعى و نهادهاى نظارتى بشر محدود بود و بشر به صورت فيزيكى و مادى فكر مى كرد؛ يعنى تا وقتى كه ارزش ها را در قالب هاى فيزيكى منتقل نمى كرد، احساس نمى كرد كه ارزش منتقل شده است. مثلا ۱۰۰ سال قبل، بشر به فضاى ديجيتال نمى توانست فكر كند و تصور وى از فضا به صورت خاک، مكان و … بود.

اقتصاد كشور به خلق پول نياز دارد

عضو هيئت علمى دانشگاه امام صادق نقش پول در اقتصاد را مانند خون و نيروى برق دانست و گفت: برق بايد در كشور توليد شود. ولى نحوه توزيع آن مهم است كه باعث ايجاد اتصالى، آتش سوزى و كشته شدن مردم نشود. بنابراين مسئله ما سازوکار توزيع اعتبار است و نه خلق آن.

وى ادامه داد: بنده به روش علمى به سادگى نشان مى دهم كه ما بيش از مقدار فعلى به خلق پول نياز داريم. اقتصاد ايران در آمارهاى جهانى جزو معدود كشورهايى است كه نسبت به حجم GDP و گردش مالى آن، كم پول است. اما همين پول كم چون بد مى چرخد، منجر به توزيع رانت و عدم شكل گيرى فضاى مولد مى شود.

تخصيص بهينه منابع مهم‌ترين وظيفه نظام بانکى

پيغامى تاكيد بيش از حد بر مقوله خلق پول را سبب غفلت از وظيفه اصلى نظام بانكى دانست و اظهار داشت: كاركرد اولى و اصلى نظام بانكى، پولى و اعتبارى كشور تخصيص بهينه منابع است.

عضو هيئت علمى دانشگاه امام صادق مهم ترين نقش بانک را توزيع اعتبار به شكل صحيح، عادلانه و مولد دانست و گفت: تصدى و شكل حقوقى بانک مى تواند به صورت خصوصى باشد؛ ولى بانک از نظر ماهيت و كاركرد، يک نهاد بخش عمومى و حاكميتى است. به همين جهت، در همه دنيا به دقت بر روى آن نظارت مى شود.

وى بانک هاى ايران را بر خلاف دنيا، رها و بدون نظارت دانست و گفت: بر خلاف تصور عده اى از افراد، بسيارى از مشكلات ناشى از ذات بانک نيست؛ بلكه قانون بانكدارى و نحوه اداره و حكمرانى بانكى ما غلط است. سال ها است كه فاقد نهاد حكمران پولى هستيم و صرفا يك تابلو به نام بانک مركزى را يدک مى كشيم.

پيغامى وجود نهاد توزيع كننده اعتبار را لازمه هدايت پول به سمت بخش هاى مولد اقتصادى كشور دانست و گفت: بانک ها نهادهاى تخصصى خلق پول هستند؛ ولى سيستم حكمرانى كشور بايد نحوه توزيع پول را نيز بلد باشد. ما حداقل به ۵ نوع بانک از جمله بانک‌هاى سرمايه‌گذارى، بانک‌هاى توسعه‌اى و بانک‌هاى تخصصى نياز داريم كه نظامات هر يک از آنها متمايز است.

نظام حكمرانى كشور فهم صحيحى از مسائل پولى ندارد

استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق نظام حكمرانى كشور را فاقد فهم صحيح از مسائل پولى دانست و افزود: قوانين و بخشنامه هاى بانک مركزى براى كاركردهاى مختلف بانک به صورت يكسان و همگن صادر مى شود. مجلس ما نيز فهمى از اين مسئله ندارد كه در بودجه و قانون هاى مصوب آن قابل مشاهده است.

وى ادامه داد: قانون بانكدارى بدون ربا نيز متوجه اين مسئله نبوده و نيست. حتى طرح هاى مجلس و دولت براى تحول سيستم بانكى نيز توسط اقتصاددان پولى نوشته نشده است و فقدان دانش تخصصى دامنگير كشور شده است.

انتهاى پيام/ نظام مالى