به گزارش مسیر اقتصاد در گزارش قبل بیان شد که رشد تقاضای مصرف داخلی فرآورده‌های پالایشی و ارزان بودن سوخت در کشور عربستان تا سال ۲۰۱۳، به افزایش واردات، کاهش صادرات و در نتیجه کاهش درآمدهای دولت عربستان منجر شد.
عربستان در مواجهه با افزایش تقاضای داخلی برای محصولات سبک پالایشی و نبود ظرفیت کافی در پالایشگاه‌های این کشور برای تبدیل نفت کوره و نفت خام سنگین به چنین محصولاتی، یک موج جدید سرمایه‌گذاری برای نوسازی صنعت پالایش را در دستور کار قرار داد.
موج جدید سرمایه‌گذاری عربستان در صنعت پالایش نفت
پس از سال ۲۰۱۳، مجتمع پالایشگاهی الجبیل با ظرفیت ۴۰۰ هزار بشکه در روز، با سرمایه‌گذاری مشترک بین شرکت آرامکو عربستان و توتال، به بهره‌برداری رسید. کمی پس از آن نیز، پالایشگاه ینبع راه‌اندازی شد، که ۴۰۰ هزار بشکه در روز به ظرفیت پالایشی عربستان افزود.
شکل زیر ظرفیت پالایشی کشور عربستان را نشان می‌دهد:
همانگونه که در تصویر نیز مشخص است، این دو مجتمع پالایشگاهی جدید، که بخش قابل‌توجهی از محصولات آن‌ها، فرآورده‌های میانه هستند، در به تعادل رساندن تقاضا و تولید محصولات پالایشی عربستان نقش اساسی داشتند.
افزایش قیمت حامل‌های انرژی
کشور عربستان به طور همزمان اقداماتی نیز برای کاهش مصرف داخلی سوخت انجام داد. بر این اساس، بودجه مالی سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ این کشور برای حامل‌های انرژی شاهد افزایش قیمت بود.
به طور متوسط قیمت یک بشکه انرژی (نفت خام و محصولات پالایش‌شده، به جز آب، برق و گاز طبیعی) در عربستان قبل از افزایش قیمت‌ها در سال ۲۰۱۶ برابر با ۱۱ دلار در هر بشکه بود.
در سال ۲۰۱۶، قیمت محصولات بنزین، گازوئیل، نفت خام، گاز طبیعی، نفت کوره، و تعرفه‌های برق افزایش یافت. همچنین فرآورده‌های بنزین و گازوئیل صنعتی و تعرفه‌های برق در سال ۲۰۱۸ مجددا شامل افزایش قیمت شد.
با اصلاح قیمت‌ها و افزایش متوسط وزنی قیمت‌های نفت خام و فرآورده‌های پالایشی، متوسط قیمت انرژی در سال ۲۰۱۶ به ۱۷ دلار در هر بشکه و پس از افزایش تعرفه‌ها در سال ۲۰۱۸، هم اکنون برابر با ۲۷ دلار در هر بشکه است.
کاهش تقاضای مصرف داخلی فرآورده
قیمت‌گذاری بالاتر انرژی، علاوه بر افزایش درآمد دولت، تقاضای مصرف داخلی فرآورده را نیز کاهش داد. به طوریکه این اصلاح قیمت‌ها، در سال ۲۰۱۶ حدود ۵ درصد و در سال ۲۰۱۷ بیش از ۱ درصد کاهش مصرف انرژی (نسبت به سال قبل) را به دنبال داشته‌است.
با این وجود، تفاوت زیادی در کاهش تقاضا در انواع فرآورده های نفتی وجود داشته‌است. گازوئیل، به عنوان مهم‌ترین سوخت مصرفی عربستان، با کاهش ۱۱ درصدی در سال ۲۰۱۶ و ۱۶ درصدی در سال ۲۰۱۷، افت قابل‌توجهی در مصرف را شاهد بود.
همچنین کاهش تقاضا برای نفت خام سوختی برابر ۱۳ درصد و سپس ۱ درصد در همان دوره بوده‌است. در همین حال، تقاضای بنزین با افزایش ۱ درصدی در سال ۲۰۱۶ و ۶ درصدی در سال ۲۰۱۷ و همچنین نفت کوره با افزایش تقاضای ۱۷ درصدی در سال ۲۰۱۶ و ۹ درصدی در سال ۲۰۱۷ مواجه بوده است.
افزایش صادرات فرآورده و حاشیه سود پالایش
در نتیجه این اقدامات و روند آهسته‌تر رشد تقاضا برای محصولات پالایشی و همچنین افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها، دو نتیجه عمده مشاهده شد.
الف) رشد در صادرات فرآورده‌ها:
آخرین داده‌های موجود نشان می‌دهد که صادرات فرآورده‌های نفتی کشور عربستان در سال ۲۰۱۶، حدود ۳۰ درصد نسبت به سال ۲۰۱۵، افزایش داشته‌است. افزایش عمده در گازوئیل (۳۶ درصد)، بنزین (۳۴ درصد) و ال‌پی‌جی (۲۴ درصد) مشاهده شده است.
ب) بهبود کیفیت فرآورده‌ها:
در همین حال، تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از سازمان GaStat (اداره کل آمار عربستان) بهبود در کیفیت کلی محصولات پالایشی را نشان می‌دهد. به طور خاص، بهره‌برداری از پالایشگاه‌های جدید عربستان با شاخص پیچیدگی بالا، منجر به بهبود اختلاف قیمت صادراتی محصولات پالایشی و قیمت صادرات نفت خام شده‌است.
به طور کلی، پس از سال ۲۰۱۳، افزایش قیمت حامل‌های انرژی و افزایش ظرفیت پالایشی کشور عربستان، به کاهش رشد تقاضای داخلی برای مصرف فرآورده و افزایش صادرات این کشور منجر شد.
منبع: گزارش شرکت سرمایه‌گذاری الجدوی عربستان (yon.ir/A7mPN)
انتهای پیام/ نفت و انرژی
