دکتر رسول بخشی دستجردی عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان در گفتگو با مسیر اقتصاد با مقایسه رشد نقدینگی و تولید در کشور گفت: در طول ۴۵ سال گذشته از سال ۱۳۵۲ تا کنون، نقدینگی در ایران حدودا ۳۷ هزار برابر شده؛ در حالی که در همین فاصله زمانی، میزان تولید ۲.۲ برابر شده است.
بخشی با بیان اینکه نقدینگی در ایران تقریبا هر ۳.۵ سال ۲ برابر می شود گفت: روزانه به طور متوسط، ۱۵۰۰ میلیارد تومان به نقدینگی اضافه می شود؛ در حالی که تولید هرگز این گونه رشد نمی کند. بنابراین قیمت ها حتما افزایش می یابد.
رشد نقدینگی در سایر کشورهای جهان چگونه است؟
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان به مقایسه رشد نقدینگی و تولید در ایران و سایر کشورها پرداخت و اظهار داشت: از سال ۱۹۷۳ تا ۲۰۱۶ به مدت ۴۳ سال، تولید در آلمان ۲.۱۸ برابر و نقدینگی ۳.۱ برابر شده است. در فرانسه تولید ۲.۳ برابر و نقدینگی ۲.۷۸ برابر شده است. در این کشورها نرخ رشد نقدینگی هماهنگ با رشد تولید است.
وی ادامه داد: در ژاپن به عنوان سومین تولیدکننده جهان، تولید ۲.۵۳ برابر و نقدینگی ۹.۱ برابر شده است. در آمریکا به عنوان اولین تولیدکننده جهان، تولید ۳.۱ برابر و نقدینگی ۱۶.۸ برابر شده است. همچنین در طول این ۴۳ سال، تولید هند ۱۱ برابر و نقدینگی آن ۷۱۰ برابر و تولید عربستان ۲.۹۵ برابر و نقدینگی آن ۲۶۵ برابر شده است.
بخشی با اشاره به رشد شدید نقدینگی و تورم در ونزوئلا گفت: ونزوئلا مثل ما یک کشور نفتی است. از سال ۱۹۷۳ تا سال ۲۰۱۶، تولید این کشور ۲.۳ برابر و نقدینگی آن بیش از ۶۰ هزار برابر شده و تورم های شدید ونزوئلا از سال ۲۰۱۷ آغاز شده است. اگر برای کنترل نقدینگی، سیاست گذاری درستی نداشته باشیم، نرخ رشد نقدینگی ما تا ۲ سال و چند ماه دیگر به ونزوئلا می رسد و تورم های شدیدی خواهیم داشت.
وی تصریح کرد: تورم شدیدی را که از سال گذشته اتفاق افتاد، از ۴ سال قبل از آن پیش بینی کرده بودیم؛ اما کسی باور نمی کرد. رشد نقدینگی ام المصائب اقتصاد ایران است و باید جلوی آن گرفته شود. هیچ کشور توسعه یافته، صنعتی و دارای اشتغال کامل را سراغ نداریم که نرخ رشد نقدینگی آن مثل کشور ما باشد.
رشد نقدینگی باید صفر باشد
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در پاسخ به این سوال که نرخ رشد نقدینگی در کشور باید چقدر باشد، گفت: خلق پول به هر مقداری ربا است. سوال شما مثل این است که بگوییم چه مقدار باید دزدی کنیم؟ آقای فریدمن نظریه ای را در اقتصاد پولی مطرح کرده است که می گوید بهترین حالت، زمانی است که نرخ رشد نقدینگی منفی باشد. نیوکینزی ها که دشمنان و مخالفین فریدمن هستند، می گویند این نظریه دقیق ترین و ناب ترین نظریه اقتصاد پولی است. البته بنده دیدگاه آقای فریدمن را قبول ندارم و معتقدم رشد نقدینگی باید صفر باشد.
وی در توضیح نرخ رشد صفر نقدینگی گفت: فرض کنید مقدار مشخصی طلا در بانک مرکزی گذاشته ایم و در ازای آن، پولی منتشر کرده و سپرده ایجاد کرده ایم. میزان این سپرده ثابت است و با آن به راحتی می توان همه مبادلات را انجام داد.
جلوگیری از سوداگری پیش‌نیاز هدایت نقدینگی به سمت تولید
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان جلوگیری از سفته‌بازی را پیش‌نیاز هدایت نقدینگی به سمت تولید دانست و اظهار داشت: در ایران نرخ سودی که بانک به سپرده های مردم می دهد ۲۰ درصد است. اگر بانک نرخ سود را پایین بیاورد، مردم پول های خود را به بازار طلا، دلار و مسکن می برند و قیمت ها به شدت افزایش خواهد یافت.
بخشی با تاکید بر ضرورت ممنوعیت سفته بازی به جای محدودیت آن گفت: در کشورهایی مثل ژاپن، آلمان، آمریکا و کانادا که دارای اقتصاد متعارف هستند، سفته بازی محدود و کنترل می شود، اما ممنوع نیست. اگر سفته بازی ممنوع شود، خلق پول به شدت کنترل شده و به سمت صفر می رود. در صورتی که خلق پول صفر شود، در بانک ها تخته می شود و باید دکان خود را ببندند.
بخشی کاهش نرخ سود بانکی را پس از جلوگیری از سفته بازی ضروری دانست و گفت: هر مقدار که بتوان جلوی سفته بازی را گرفت، متناسب با آن می توان نرخ سود بانکی را کم کرد. اگر جلوی سفته بازی کاملا گرفته شود، به راحتی می توان نرخ سود بانکی را در بازه زمانی کوتاه، منفی کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در پایان گفت: ما به یک FATF ملی نیاز داریم. اگر FATF ملی اجرا شود، نقدینگی به سمت تولید هدایت خواهد شد.
انتهای پیام/ نظام مالی
