دکتر مسعود عالمی نیسی استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس جمعیت، در گفتگو با مسیر اقتصاد به بیان توضیحاتی درخصوص علت انجام نشدن بسیاری از سیاست‌های جمعیتی در کشور پرداخت.
اجرایی نشدن سیاست‌های جمعیتی ناشی از «فقدان متولی» است
وی یکی از مشکلات اساسی مساله جمعیت را فقدان متولی دانست و با اشاره به فرابخشی بودن مساله جمعیت و ابعاد مختلف آن، به بیان راهکار برای قانون‌گذاری و اجرای درست سیاست های جمعیتی پرداخت.
عالمی گفت: یکی از مشکلات اساسی در حوزه جمعیت فقدان متولی است. چرا که جمعیت، بحثی فرابخشی است و صرفا به موضوع جمعیت شناسی محدود نمی شود. مساله جمعیت نه تنها به موضوعاتی مثل اقتصاد و مسکن، بلکه حتی به حوزه هایی مانند راه و شهرسازی نیز مربوط است.
وی افزود: چند سال پیش در مجلس شورای اسلامی طرحی تحت عنوان «طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده» ارائه شد که هنوز نیز در صحن علنی مجلس بررسی نشده است. براساس این طرح شورایی تحت عنوان «شورای عالی جمعیت» عهده‌دار مساله سیاست‌گذاری جمعیتی شد که دبیرخانه این شورا نیز «موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور» قرارداده‌شد. نمایندگان با توجه به مساله فرابخشی بودن جمعیت، حضور دستگاه‌های مختلف در این شورا را الزامی دانستند و افرادی را از وزارتخانههای مختلف برای شرکت در این شورا انتخاب نمودند.
سیاست‌های جمعیتی، یک برنامه توسعه
استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اقدامات و سیاستگذاری‌های کشورهای دیگر در حوزه جمعیت، گفت: با بررسی سیاست‌های جمعیتی کشورهایی مانند بلغارستان، استرالیا و … می توان دریافت که سیاست‌های جمعیتی در این کشورها به مثابه یک برنامه توسعه است؛ یعنی مجموعه ای کامل از سیاست ها در حوزه های مختلف است.
عالمی تصریح کرد: در بسیاری کشورهای دیگر نیز نهادهای فرابخشی متولی تدوین، اجرا و نظارت بر سیاست‌های جمعیتی وجود دارد؛ مثلا در بلغارستان شورای ملی همکاریهای قومیت و جمعیت[۱]، زیر نظر هیأت دولت، متولی مساله جمعیت است.
بهترین ساختار متولی جمعیت
وی با توجه به لزوم فرابخشی بودن متولی جمعیت، گفت: بهترین ساختاری که مناسب بحث جمعیت است، یک ساختار متشکل از وزارتخانههای مختلف است. این ساختار می تواند نوعی ستاد باشد؛ مانند ستاد عالی جمعیت.
این کارشناس جمعیت در مورد آینده جمعیتی ایران گفت: مشکل جمعیتی کشور تا حدود ۳۰ سال آینده صرفا اندازه جمعیت نیست، بلکه سالمندی آن مسئله مهم تری خواهد بود. جمعیت کشور تا حدود ۱۴۳۰ روند افزایشی خواهد داشت و به حدود ۱۰۰ میلیون نفر خواهد رسید. اما با روند فعلی، این جمعیت بسیار سالمند خواهد بود. بنابراین راهبرد اصلی کنونی، جوان‌سازی جمعیت است و نه افزایش جمعیت.
پینوشت:
[۱] National Council of Co-operation on Ethnic and Demographic Matters(NCCEDM)
انتهای پیام/ فرهنگ و گفتمان
