به گزارش مسیر اقتصاد در طول سال های اخیر ابهامات زیادی در زمینه عملکرد و قابلیت های سازمان تجارت جهانی، به عنوان رهبر عرصه تجارت بین الملل بر مبنای چندجانبه گرایی مطرح شده است.
سازمان تجارت جهانی هیچ کاربردی برای کشورهای جهان ندارد
این شبهات روبه افزایش است و این تصور را در ذهن بسیاری از سردمداران کشورها و کارشناسان تجارت بین الملل ایجاد کرده است که «سازمان تجارت جهانی دیگر هیچ کاربردی ندارد و عصر آن به پایان رسیده است.»؛ چراکه این سازمان توان پاسخگویی به وظایفی که برایش در نظر گرفته شده را ندارد.
WTO در عمل در پاسخ به تحولات روز عرصه تجارت جهانی عاجز است و حتی در رسیدگی به موقع و عادلانه به پرونده های شکایت کشورها از یکدیگر، در زمینه عدم رعایت قوانین نیز به درستی عمل نمی کند.
این عملکرد سازمان تجارت جهانی موجب شده است اکنون بسیاری از کشورهای درحال توسعه از یک سو و در عین حال بسیاری از کشورهای توسعه یافته از سوی دیگر، همگی نوک پیکان انتقادات خود را به سمت سازمان تجارت جهانی نشانه بروند و عملکرد این سازمان را برخلاف منافع جهانی خود بدانند.
پیشبرد مذاکرات تجاری در قالب WTO ممکن نیست
اولین نشانه ها از عدم موفقیت سازمان تجارت جهانی در سال ۲۰۱۵ نمایان شد. در این سال کشورهای عضو این سازمان به قطعیت رسیدند که به سرانجام رسیدن دور مذاکراتی دوحه، که از سال ۲۰۰۱ آغاز شده بود، به دلیل اختلاف نظر گسترده اعضا، امکان پذیر نیست و سازمان تجارت جهانی توان پیشبرد مذاکرات را ندارد.
به طور کلی در طول حیات سازمان تجارت جهانی، در بیش از دو دهه اخیر، تنها تعداد معدودی معاهده بین المللی در عرصه تجارت در قالب این سازمان منعقد شده است؛ که عمده آن ها از گستردگی چندانی برخوردار نبوده اند. در مقابل بحث بر سر تعرفه واردات محصولات کشاورزی، نحوه حمایت از کشورهای فقیر و درحال توسعه، ابهامات تجارت الکترونیک، حقوق مالکیت معنوی، تجارت خدمات و بسیاری از مسائل مشابه دیگر، بیش از ۱۰ سال است که از سوی کشورهای عضو مطرح شده، اما این سازمان نتوانسته است دستاوردی در قالب مذاکرات در این زمینه‌های مهم و چالشی بدست آورد.
کشورها به دنبال سازوکارهای جایگزین WTO
عدم موفقیت سازمان تجارت جهانی در اجرای وظایف و پیشبرد مذاکرات تجاری موجب شده است بسیاری از کشورهای جهان به دنبال سازوکارهای جایگزین برای دستیابی به اهداف خود باشند. علاوه بر تقویت حرکت کشورها به سمت توافقات تجاری دوجانبه، ۷۶ کشور جهان به تازگی مذاکراتی غیررسمی را برای بحث بر روی برخی مباحث روز تجارت بین الملل آغاز نموده اند که به کلی خارج از چارچوب WTO است.
همچنین حرکت کشورها به سمت افزایش تعرفه‌های تجاری، بدون توجه به قواعد سازمان تجارت جهانی و با ناامیدی از سازوکارهای داوری این سازمان، راهکار دیگری است که کشورها برای حفاظت از منافع تجاری خود در دستور کار قرار داده اند. از این رو جنگ تعرفه ای بین کشورهای جهان در طول سال های اخیر به شدت افزایش یافته است که به وضوح نشان از ناکارآمدی WTO در زمینه مدیریت عرصه تجارت بین‌الملل دارد.
۶ ماه تا تعطیلی نهاد داوری سازمان تجارت جهانی
مهم تر از این موارد، آمریکا ضمن تهدید به خروج از WTO، در طول یک سال اخیر از اضافه شدن داور جدید به نهاد داوری این سازمان جلوگیری کرده و با پایان یافتن زمان قانونی داورهای کنونی، تا کمتر از ۶ ماه دیگر نهاد داوری WTO به کلی تعطیل خواهد شد.
این مسئله چشم انداز تیره و تاری را پیش روی رهبر عرصه تجارت جهانی قرار داده است؛ چراکه بدون نهاد داوری عملا قوانین این سازمان بدون ضمانت اجرا باقی خواهد ماند و آینده ای پیش روی آن قابل تصور نیست.
در این شرایط کشورها خود را برای شکست کامل سازمان تجارت جهانی در آینده ای نزدیک آماده می‌کنند که نه تنها به منزله پایان عصر چندجانبه گرایی در تجارت بین الملل است، بلکه می تواند زمینه ساز شوک های تجاری متعدد برای اقتصاد جهان باشد.
منبع: پایگاه تحلیلی اینترنشنال پالسی دایجست yon.ir/Rexok
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
